Πώς οι υψηλοί συντελεστές φορολόγησης αυξάνουν την φοροδιαφυγή

Του Γ. Αγγέλη

Σε πρόσφατη μελέτη που ανέθεσε η ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών του Ευρωκοινοβουλίου στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Richard Murphy) αποδεικνύεται μία άμεση συνάρτηση του ύψους των φορολογικών συντελεστών στις χώρες της Ευρώπης με το ύψος της κατά κεφαλήν φοροδιαφυγής. Βεβαίως τα μεγέθη δεν αφορούν τον κάθε πολίτη της Ε.Ε. αλλά κατανέμονται ως ποσοστά και μεγέθη με βάση τον πληθυσμό. 

Η μελέτη με τίτλο "The European Tax Gap” κατέληξε ότι το μεγαλύτερο μέγεθος φοροδιαφυγής κατά κεφαλή συναρτάται με την ύπαρξη υψηλού ποσοστού φορολόγησης. Βέβαια τα στοιχεία της έρευνας αφορούν το 2015 αλλά το ζητούμενο της έρευνας δεν είναι τα μεγέθη καθ' εαυτά σε κάθε χώρα αλλά ο συσχετισμός τους. Έτσι η Ιταλία βρίσκεται στην κορυφή με ποσοστό φορολόγησης 43% και 3.147 ευρώ κατά κεφαλή φοροδιαφυγή, η Δανία με 46,5% φορολόγηση καταλήγει σε 3.066 ευρώ κατά κεφαλή φοροδιαφυγή, η Ελλάδα με 36,6% φορολόγηση σε 1.845 ευρώ κατά κεφαλή φοροδιαφυγή, ενώ το Βέλγιο με 45,2% ποσοστό φορολόγησης έχει 2.688 κατά κεφαλή φοροδιαφυγή. Ο κανόνας κατά πως φαίνεται δεν έχει εξαιρέσεις σε όλες τις χώρες της Ε.Ε...

Σύμφωνα με τα στοιχεία και την επεξεργασία τους στο "Study & Reports on VAT gap” της αρμόδιας Γενικής διεύθυνσης της Κομισιόν (2018), ο συσχετισμός του ύψους των έμμεσων φόρων και κατά κύριο λόγο του ΦΠΑ, παρουσιάζει ανάλογα χαρακτηριστικά αλλά εδώ εντοπίζονται πολλές εξαιρέσεις. 

Η υψηλή έμμεση φορολόγηση μέσω ΦΠΑ οδηγεί και πάλι σε υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής αλλά όχι σε όλες τις χώρες. Για παράδειγμα η Ρουμανία με 20% συντελεστή ΦΠΑ έχει την υψηλότερη φοροδιαφυγή στην Ευρώπη με 35,9%, ενώ η Ελλάδα με ένα από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ (24%) έρχεται δεύτερη σε φοροδιαφυγή (από ΦΠΑ) με ποσοστό 29,2%. Η Ιταλία με 22% ΦΠΑ είχε φοροδιαφυγή 25,9%, ενώ αντίθετα η Δανία με τον ψηλότερο ΦΠΑ στο 25% έχει διαπιστωμένη φοροδιαφυγή της τάξης του 8,5%.

Για το θέμα της φοροδιαφυγής του ΦΠΑ έχει υπάρξει και παλαιότερα μία μελέτη/έρευνα που είχαν κάνει 33 ευρωπαϊκά ΜΜΕ, η "Grand Theft Europe”, η οποία είχε καταλήξει ότι από το 2009 μέχρι το 2016 είχαν "κλαπεί" με τον ένα ή το άλλο τρόπο 1,260 τρισ. ευρώ από ΦΠΑ, κυρίως με την μέθοδο των τριγωνικών συναλλαγών και την εκμετάλλευση της εικονικής μεταφοράς προϊόντων μεταξύ πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσό είναι τεράστιο αν σκεφτεί κανείς ότι μόνο το 2016 η "κλοπή” αυτή αγγίζει τα 147,1 δισ. ευρώ σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας αυτής. Σημειωτέον ότι και στην έρευνα αυτή η Ελλάδα όπως και η Ιταλία είναι από τις χώρες με την μεγαλύτερη απώλεια πόρων από ΦΠΑ (29,22% και 25,9% αντίστοιχα).   

Πηγή capital