Δημογραφική Παρακμή και τοπική αυτοδιοίκηση

ardin-rixi

Από την δημοτική κίνηση «Κοινοτικόν» από την Πάτρα. 

Στο «Κοινοτικόν» δεν έχουμε κουραστεί να τονίζουμε, ότι το παρατεταμένο παραγωγικό αδιέξοδο στην περιοχή μας συναντάει το διαρκώς ογκούμενο ζήτημα της δημογραφικής παρακμής, δημιουργώντας μια εκρηκτική και αλληλοτροφοδοτούμενη συνθήκη, η οποία απειλεί με διαρκές τέλμα την πόλη μας και την ευρύτερη περιοχή. Η ύπαρξη χιλιάδων, περαστικών στη μεγάλη πλειοψηφία, φοιτητών στην πόλη μας, δεν θα πρέπει να μας ξεγελάει. Οι γεννήσεις μειώνονται δραματικά εδώ και καιρό. Ενδεικτικά, το 2017, η Αχαΐα κατέγραψε 2.694 γεννήσεις και 3.293 θανάτους και το ποσοστό θα ήταν μεγαλύτερο αν δεν υπήρχε η Πάτρα, η οποία καταγράφει γεννήσεις γραφειοκρατικά, λόγω των νοσοκομειακών της υποδομών, ενώ η ενδοχώρα στην κυριολεξία ερημώνει ληξιαρχικά.  Ταυτόχρονα, χιλιάδες νέοι και νέες της πόλης (ακόμα και ολόκληρες νεαρές οικογένειες), άνθρωποι παραγωγικής (και αναπαραγωγικής) ηλικίας, ξενιτεύτηκαν και ξενιτεύονται καθημερινά αναζητώντας την τύχη τους στα εργοτάξια, στις φάμπρικες, στα εργαστήρια και στα μαγαζιά των χωρών των δανειστών μας, αλλά και όπου αλλού στον πλανήτη μας. Ενδεικτικά και πάλι, η Τράπεζα της Ελλάδας σε έκθεσή της το 2017, κατέγραψε τη μετανάστευση 427.000 Ελλήνων κι Ελληνίδων, ηλικίας 15-46 ετών, από την αρχή της κρίσης. Εύκολα μπορούμε να συνάγουμε το τεράστιο νούμερο που αντιστοιχεί στη νεολαία της Πάτρας, της τρίτης πόλης της χώρας, με ιδιαίτερα μορφωμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Είναι βέβαιο ότι αν η παραγωγή δεν πάρει ξανά εμπρός, αν δεν υπάρξει ένα νέο παραγωγικό όραμα για την περιοχή, τόσο θα εντείνεται η φυγή των νέων και η παντελής αδυναμία των νέων ζευγαριών να θρέψουν ένα παιδί με τα επιδόματα της ανεργίας ή της πρόνοιας και τους θλιβερούς μισθούς, στους κλάδους των υπηρεσιών και της αναψυχής, οι οποίοι εξακολουθούν ακόμα να λειτουργούν στοιχειωδώς. Και αν οι νέοι δεν είναι πια εδώ, τότε χάνεται η μόνη δύναμη που μπορεί να εμφυσήσει ζωή σε μια επίπονη διαδικασία παραγωγικής, πολιτιστικής και δημοκρατικής αναγέννησης του τόπου μας. Δεν είναι, όμως, ο παράγοντας της παραγωγικής καχεξίας και της συνακόλουθης εισοδηματικής ανεπάρκειας, ο μόνος που επηρεάζει τους δημογραφικούς δείκτες. Θα πρέπει να προσθέσουμε τον δείκτη ασφάλειας ή ανασφάλειας της αγοράς εργασίας, τις κρατικές πολιτικές ενθάρρυνσης ή αποθάρρυνσης της τεκνοποίησης και βέβαια τους πολιτισμικούς παράγοντες, όπως ο καλπάζων ατομοκεντρισμός, ο υπερκαταναλωτισμός, η διάλυση των κοινωνικών δικτύων στήριξης (οικογένεια, γειτονιά, κλπ.).

Θα μπορούσαμε να υποδείξουμε τρεις πυλώνες στήριξης των δημογραφικών δεικτών:

• Επιδοματικές πολιτικές που ενισχύουν την τεκνοποίηση (επιδόματα τέκνων, πολυτεκνικά, φοροαπαλλαγές, ασφαλιστικές καλύψεις, κλπ.).
• Μέτρα «εναρμόνισης της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή» (άδειες τοκετού και ανατροφής, μειωμένο ωράριο, απαγόρευση απολύσεων εγκύων ή νέων μητέρων, ποσοστώσεις πρόσληψης στο δημόσιο, κλπ.).
• Πολιτικές διευκόλυνσης της ανατροφής των παιδιών (βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, παροχές υγείας, δομείς ειδικής αγωγής, κλπ.).

Ούτε ένας από τους παραπάνω πυλώνες δεν στάθηκε όρθιος από την επέλαση των μνημονιακών πολιτικών: δραματική μείωση πολυτεκνικών και τριτεκνικών επιδομάτων, γκρέμισμα αφορολόγητου ορίου και λειτουργία του παιδιού ως εισοδηματικού τεκμηρίου(!), νόμος της ζούγκλας στις εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό τομέα, με πρώτα θύματα τις γυναίκες και τις μητέρες, αδυναμία χρηματοδότησης και λειτουργίας των παιδικών σταθμών, κατάργηση της ποσόστωσης για προσλήψεις στο δημόσιο, κατάρρευση των κοινωνικών δαπανών και των δαπανών υγείας, αποκλεισμός της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής από τις ασφαλιστικές καλύψεις και τα δημόσια νοσοκομεία και αναρίθμητα άλλα προβλήματα.

Είναι φανερό, λοιπόν, ότι το κράτος φέρει το σημαντικότερο μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα και συνεπώς και για μια πολιτική αντιστροφής της δημογραφικής παρακμής. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να κάνει κάτι ή πρέπει να μείνει με τα χέρια σταυρωμένα. Η βαρύτητα του προβλήματος και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την τοπική κοινωνία, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό ή λογική ανάθεσης των λύσεων σε κάποιους έξω από εμάς. Οι Δήμοι έχουν υποδομές, μπορούν να κατευθύνουν πόρους και κυρίως μπορούν να κινητοποιήσουν τις τοπικές κοινωνίες συνεισφέροντας στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Ενδεικτικά σημειώνουμε τα ακόλουθα στοιχεία μιας δημοτικής πολιτικής για την άμβλυνση των συνεπειών της δημογραφικής παρακμής:

• Αύξηση των δημοτικών και βρεφονηπιακών σταθμών ως άμεση προτεραιότητα και βασική υποστηρικτική δράση για τα νεαρά ζευγάρια. Επιπρόσθετα, λειτουργία θερινών δημοτικών κατασκηνώσεων. Άσκηση πίεσης στο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ για την δημιουργία δωρεάν βρεφονηπιακού σταθμού για φοιτήτριες, μεταπτυχιακές, ερευνήτριες, οι οποίες θέλουν να συνδυάσουν τις σπουδές τους με την τεκνοποίηση.
• Δημιουργία δικτύων όπως αυτά της “Βοήθειας στο σπίτι”, που θα διευκόλυναν στην περίοδο της λοχείας ή των πρώτων μηνών της ζωής των παιδιών. Δίκτυα αναγκαία στον βαθμό που τα «φυσικά δίκτυα» αλληλεγγύης (συγγενείς, γείτονες, φίλοι), έχουν αποδιοργανωθεί και η ιδιώτευση γενικεύεται.
• Δωρεάν διανομή βρεφικών και παιδικών ειδών (τροφές, πάνες, ρουχισμός, καρότσια, κλπ.), με φορέα υλοποίησης τις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου και για λογαριασμό των δικαιούχων τους. Θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και να συντονιστούν από τον Δήμο τα αντίστοιχα δίκτυα των ενοριών, τα οποία έχουν επιδείξει εξαιρετικά ανακλαστικά κατά τη διάρκεια της κρίσης.
• Δημιουργία πρότυπων δομών ενημέρωσης και ψυχοκοινωνικής στήριξης νεαρών εγκύων και δυνάμει μονογονεϊκών οικογενειών, ώστε να δοθεί σε κάποια παιδιά «η ευκαιρία να ζήσουν», χωρίς να καταλήξουν στους κάδους των ιατρικών αποβλήτων ή, ακόμη χειρότερα, στους κάδους των απορριμμάτων (η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά εκτρώσεων, υπερδιπλάσιο αυτού των γεννήσεων).
• Με πρωτοβουλία του Δήμου και την εμπλοκή των κοινωνικών φορέων της πόλης, των τοπικών ιδρυμάτων, της Εκκλησίας και άλλων, να δημιουργηθεί ένα Ταμείο Δημογραφικής Ανασυγκρότησης, το οποίο θα επεξεργάζεται πολιτικές δημογραφικής ανάκαμψης και σχέδια αποτελεσματικής υλοποίησης των, θα στηρίζει τα νεαρά ζευγάρια, θα χρηματοδοτεί πρωτοβουλίες ανάσχεσης της νεανικής μετανάστευσης και θα βοηθάει στα πρώτα παραγωγικά βήματα νέων οικογενειών.
• Τέλος, η έμμεση αλλά ενεργή εμπλοκή του Δήμου στις προσπάθειες παραγωγικής ανάκαμψης της περιοχής, θα βοηθήσει στην παραμονή των νέων ανθρώπων στην πόλη μας και στην επιλογή να στήσουν το δικό τους σπιτικό στον τόπο τους.

Οι ασυναρτησίες, η κενολογία και οι θεατρινισμοί είναι συνήθη χαρακτηριστικά των προεκλογικών περιόδων. Ιδιαίτερα στην τοπική αυτοδιοίκηση «βοηθάνε» στη συσκότιση των πραγματικών προβλημάτων, των αιτιών τους και των επίπονων λύσεων που απαιτούνται. Ως «Κοινοτικόν» επιλέξαμε και έχουμε την πολιτική βούληση να αναμετρηθούμε με εκείνα τα ζητήματα που θα καθορίσουν και θα αποδείξουν τη «θέληση αυτού του τόπου για ζωή»: την παραγωγική ανασυγκρότηση, την πολιτιστική αναγέννηση, τη δημογραφική ανάκαμψη. Χωρίς υπεκφυγές και «ναι μεν αλλά», θα μείνουμε σταθεροί σε αυτήν την προγραμματική επιλογή μας.

Δημοτική Κίνηση «Κοινοτικόν»