Η συζήτηση γύρω από το πρωτογενές πλεόνασμα .

Του Κώστα Μελά

 Η συζήτηση γύρω από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 έχει «φουντώσει», αλλά ταυτόχρονα έχει δημιουργήσει και μεγάλη σύγχυση τεχνικής αλλά πρωταρχικά πολιτικής φύσεως.

Τα τεχνικής φύσεως ζητήματα αφορούν τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος σε δημοσιονομική βάση (όπως υπολογίζει η Eurostat με βάση Το Ευρωπαϊκό Λογιστικό Σύστημα (ESA))[1]. Σε ταμειακή βάση [2] ή  με βάση τη συμφωνία που υπάρχει  μεταξύ Ελλάδας και τρόικας. Η μέθοδος στηρίζεται στη φιλοσοφία του Ευρωπαϊκού Λογιστικού Συστήματος (ESA), αλλά εξαιρεί τα έσοδα που δεν έχουν μόνιμο χαρακτήρα.

Σε ταμειακή βάση είναι τα στοιχεία της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού που δημοσιοποιεί κάθε μήνα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Επίσης, δημοσιοποιούνται στοιχεία σε ταμειακή βάση για τη λεγόμενη Γενική Κυβέρνηση, στην οποία εκτός από την κεντρική διοίκηση, περιλαμβάνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα νοσοκομεία και άλλα ΝΠΔΔ. Όμως από αυτά και μόνο τα δημοσιοποιημένα στοιχεία δεν μπορεί κανείς με ασφάλεια να υπολογίσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα με βάση το Ευρωπαϊκό Λογιστικό Σύστημα της Eurostat.

Είναι φανερό ότι η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων σε ταμειακή βάση από τη μεριά της κυβέρνηση ενώ λένε την αλήθεια ως προς την καταγραφή σε ταμειακή βάση δεν λένε την αλήθεια ως προς την δημοσιονομική βάση και περισσότερο με αυτό που έχει συμφωνηθεί με την τρόικα. Όμως η κυβέρνηση σκοπίμως και για λόγους πολιτικής επικοινωνίας δεν αναφέρεται καθόλου σε αυτά αφήνοντας  να αιωρείται και να επικάθεται στο μυαλό των πολιτών η πρώτη εντύπωση η οποία και την συμφέρει. Άρα βλέπουμε ότι τα τεχνικής φύσεως προβλήματα όταν δεν ξεκαθαρίζονται επιτρέπουν την πολιτική τους εκμετάλλευση.

Συγχρόνως η κυβέρνηση δεν σχολιάζει καθόλου τους δύο βασικούς πυλώνες της μεγέθυνσης του ΑΕΠ οι οποίοι θα είχαν «εκτοξευθεί» με βάση το οικονομικό πρόγραμμα που εφαρμόζει: τις εξαγωγές και τις επενδύσεις . Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν περαιτέρω χειροτέρευση.

Παράλληλα η αντιπολίτευση δείχνει παγιδευμένη στις λανθασμένες εκτιμήσεις της  περί μη δυνατότητας πρωτογενούς πλεονάσματος σε καθεστώς βαθειάς ύφεσης της οικονομίας , όπως η ελληνική. Τώρα μετά τις τελευταίες εξελίξεις  χρησιμοποιεί το επιχείρημα του κοινωνικά άδικου τρόπου δημιουργίας του. Έτσι σε πολλές ανακοινώσεις της αντιπολίτευσης  δηλώνεται κατηγορηματικά  ότι αυτό που σκοπίμως δεν αναφέρεται είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα όχι αναπτυξιακής πολιτικής, αλλά δυσβάσταχτων επιβαρύνσεων για τους πολίτες και διάλυσης του κοινωνικού κράτους.  Σε αυτό, σειρά οικονομολόγων θα μπορούσαν να συμφωνήσουν. Όμως το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν έχει τίποτε να κάνει με την ύπαρξη ή όχι του πρωτογενούς πλεονάσματος .

Παράλληλα αναδύεται ένα ερώτημα: συμφέρει στην χώρα οι δανειστές , ευρωπαίοι κτλ, να δεχθούν την ύπαρξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος;  Διευκολύνει ή όχι την άσκηση της οικονομικής πολιτικής , όχι μόνο της παρούσας κυβέρνησης αλλά και της μελλοντικής (η οποία μπορεί να σχηματιστεί από την σημερινή αντιπολίτευση) η παραδοχή από το διεθνή παράγοντα η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος ;  

Συμπερασματικά τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση πολιτεύονται δια ίδιον πολιτικό όφελος σε κάτι που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν και να κονταροχτυπηθούν για τη διαδικασία επίτευξης (δηλαδή σε σχέση με  την ασκούμενη οικονομική πολιτική και την δυνατότητα άσκησης  εναλλακτικής) του πρωτογενούς πλεονάσματος και για το οικονομικό κόστος ευκαιρίας που καταβλήθηκε  για την επίτευξή του.

Όμως αυτό δεν συνέβη  ουσιαστικά ποτέ στην ιστορία της Ελλάδος και ούτε πρόκειται να συμβεί στο προβλεπτό μέλλον.

www.kostasmelas.gr

---

[1] Οι δαπάνες και τα έσοδα καταγράφονται στο ημερολογιακό έτος που πραγματοποιήθηκαν. Συνεπώς , εάν το Δημόσιο πλήρωσε τον Ιανουάριο του 2013 σε κάποιον προμηθευτή του 1 εκατ. ευρώ για υλικά που του παρέδωσε τον Νοέμβριο του 2012, η δαπάνη θα καταγραφεί στο ισοζύγιο του 2012, αφού τότε έγινε η παράδοση.

[2] Το δημόσιο καταγράφει τα έσοδα, την ώρα που τα εισέπραξε και τις δαπάνες του, τη στιγμή που τις δαπάνησε. Στο ανωτέρω παράδειγμα η δαπάνη θα καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2013.