Ελευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση
Toυ Θανάση Σκαμνάκη
Ο κόσμος μας καταπίνει. Μας αλέθει σε μια μηχανή που κομματιάζει σχέδια και ιδέες, αισθήματα και σχέσεις, μας αποξενώνει και μετά μας καταβροχθίζει. Με σχετική ευκολία.
Δεν είναι πια ένα πρόγραμμα πολιτικών απαντήσεων και διεξόδων όσο ένα υπαρξιακό ερώτημα, το τι να κάνουμε.
Και μέχρι να το απαντήσουμε σοβαρά και πειστικά, μέχρι να ξαναβρούμε το βηματισμό των προοπτικών του ανθρώπινου είδους, εμείς, οι όλοι εμείς, εδώ ή παντού στον κόσμο, θα είμαστε περισσότερο αναλυτές, μην πω παρατηρητές, και λιγότερο δράστες του παρόντος και ακόμα λιγότερο σχεδιαστές του μέλλοντος.
Είναι ό,τι δεν συνειδητοποιούν σπουδαίοι άνθρωποι που παλεύουν με αυταπάρνηση, αλλά θυσιάζουν χάριν του μικρού πεδίου τις μεγάλες εκτάσεις. Που βλέπουν τη μικρή ομάδα ως όρο ύπαρξης και σωτηρία, για να μην εξασκηθούν στην αγωνιώδη περιπέτεια της μακράς αναζήτησης και έκθεσης.
Είναι δύσκολο να ανοίγεσαι, σαν καραβάνι που μπαίνει στην έρημο και δεν ξέρει πως και πότε θα βγει απ’ αυτήν και προτιμά να μείνει στην όαση θεωρώντας, ή κάνοντας πως θεωρεί, ότι αυτή είναι ο προορισμός. Κι όχι άδικα, καθώς το να βγαίνεις στο κενό χωρίς ορίζοντα και εκπονημένο σχέδιο, χωρίς γνώση και σαφή προσανατολισμό είναι αποκοτιά, άγονη σπατάλη. Άρα…
Άρα μας χρειάζονται εργαλεία, εφόδια, σχέδια, ορίζοντας, πυξίδα, εξερεύνηση, ανιχνευτές, τολμηροί πρωτοπόροι κοκ.
Στη μικρή αυταπάτη της όασης που αναπαυόμαστε τα χάσαμε. Κι εκεί μας βρίσκουν μόνους, λίγους, ανασφαλείς και μας αλέθουν και μας καταπίνουν. Κι εμάς και τις μικρές ομάδες μας, το σύμπαν μας!
Αυτές είναι σκέψεις ως εισαγωγή – ή απ’ αφορμή – σε μια κινηματογραφική ταινία. Παίζεται στους κινηματογράφους αυτό το διάστημα με τον ελληνικό τίτλο “Η ληστεία”. Γαλλική παραγωγή σε σκηνοθεσία του Γεωργιανού Γκέλα Μπαμπλουανί. Μια ωραία ταινία, από εκείνες που κάνουν τον κινηματογράφο όχι μόνο αιτία σκέψεων και προβληματισμού αλλά και αιτία χαράς και απόλαυσης.
Ο ελληνικός τίτλος είναι άστοχος, προφανώς επιλογή των διανομέων της ταινίας. Γιατί ο πραγματικός τίτλος και η ουσία της είναι “Money”. Ο σύγχρονος κόσμος και η θρησκευτική αξία του χρήματος.
Προλετάριοι χωρίς συλλογική συνείδηση που αναζητούν λύση στο πρόβλημα σε μια ληστεία και σε άπληστη επιδίωξη.
Οι ήρωες είναι εργάτες στο λιμάνι της Χάβρης. Τεράστιοι γερανοί μεταφέρουν τεράστια κοντέινερ πάνω από τα κεφάλια τους. Αυτοί σαν ένα μικρό μπουλόνι, όπως εκείνα που εφαρμόζουν στο εξάρτημα του τεράστιου γερανού. Έρμαια μιας σκληρής τύχης. Φίλοι και γείτονες, η κοπέλλα από του τρεις με ένα κρυφό έρωτα για το Σέρβο, ζουν στην υποβαθμισμένη περιοχή της πόλης, στα εργατικά σπίτια. Εκεί δεν τρέφεται μια συνείδηση υπερηφάνειας και εργατικής αντίστασης. Εκεί κυριαρχεί η αγωνία και η αναζήτηση λύσεων. Ατομικών.
Δεν είναι οι καιροί του ιταλικού νεορεαλισμού και της γαλλικής νουβέλ βάγκ, όταν ο κινηματογραφος αναζητούσε μέσα στις υποβαθμισμένες περιοχές επαναστατικά υποκείμενα. Τώρα η κυρίαρχη συνείδηση, ατομική και συλλογική, έχει αναφορά στο χρήμα. Απευθείας αντανάκλαση της ευκολίας της ζωής που προβάλλει το σύστημα και η ιδεολογία του.
Η κοπέλλα γίνεται μάρτυρας μιας συναλλαγής, κατά την οποία ο πολιτικός παίρνει μια βαλίτσα που περιέχει ένα εκατομμύριο ευρώ, προκειμένου να αποτρέψει έρευνα σε κοντέινερ με δύο τόνους ναρκωτικά. Τόσο εύκολα κι απλά. Αυτοί στο συνοικισμό χρωστάνε και δεν μπορούν να βρουν 200 ευρώ να πληρώσουν τη δόση στον τοκογλύφο του υπόκοσμου. Άρα, γιατί να μην ακολουθήσουν την υποδεικνυόμενη παντοιοτρόπως ευκολία;
Κι έτσι η κοπέλλα μη γνωρίζοντας που μπλέκει, παρακολουθεί τον αποδέκτη της βαλίτσας με το εκατομμύριο, και πείθει τον αδελφό της και το Σέρβο να τον κλέψουν. Εύκολο. Προφανές. Έτσι γίνονται σήμερα οι δουλειές. Όμως δεν γίνονται για όλους. Αυτό δεν το ξέρουν οι ήρωες μας. Κλέβουν εύκολα το εκατομμύριο. Αλλά οι δυό γυρίζουν, αφού είναι απλό όπως διαπίστωσαν, να κλέψουν και το χρηματοκιβώτιο.
Δεν είναι η απληστία η δική τους. Είναι η απληστία του κεφαλαίου, η κυρίαρχη ιδέα που έχουν αφομοιώσει, που τη διδάσκουν οι τηλεοράσεις, οι ιθύνοντες, τα σχολεία, η καθημερινότητα. Κερδίζει όποιος τολμά και κερδίζει ακόμα περισσότερα όποιος τολμά περισσότερο και χωρίς ηθικές εξαρτήσεις. Και το κερδίζω είναι χρήμα. Ακόμη και οι πρωταθλητές που νικάνε στους αγώνες χρήμα κερδίζουν.
Από ’κεί και πέρα η ταινία εκτυλίσσεται ως ένα θρίλερ με εξαιρετική ειρωνία και διάθεση υπονόμευσης των κυρίαρχων σχέσεων.
Τόση διάβρωση, ώστε ο ένας εκ των τριών, ο Σέρβος, βλέπει τον κρατικό υπάλληλο που βρίσκεται στην υπηρεσία του πολιτικού να κρατάει το μωρό του έξω από το παράθυρο του τρένου, απειλώντας να το πετάξει στο θάνατο, και δεν λέει που έχει κρύψει τα λεφτά. Έχει επενδύσει τη ζωή του και των δικών του σ’ αυτά τα χρήματα. Δεν είναι που δεν τους αγαπάει, είναι που μ’ αυτά θ’ αλλάξει τα πάντα για όλους.
Η μάνα του, η γιαγιά του μωρού, είναι εκείνη που δείχνει τα λεφτά – δείγμα μιας γενιάς η οποία έχει κρατήσει την στοργή στη ζωή, φευγάτη από τη Σερβία σε αναζήτηση μιας τύχης που δεν βρήκε, αλλά και που δεν θέλει να χάσει για κέρδος χρημάτων ύποπτης προέλευσης και ακόμα πιο αβέβαιης προοπτικής.
Αν ήταν μια ταινία προηγούμενης περιόδου, θα απαιτούσαμε από το σκηνοθέτη να μας δώσει μια προοπτική. Αφιερώθηκαν ώρες συζητήσεων και πολύ μελάνι για τον μικρό Αλέξανδρο που πηγαίνει στην πόλη, στην ταινία του Αγγελόπουλου “Ο Μεγαλέξανδρος”, αν συμβολίζει την εξέλιξη του αγροτικου κινήματος σε εργατικό και τα σχετικά, δηλ. τι προοπτική δίνει ο σκηνοθέτης.
Σήμερα μας αρκεί να δείχνει την πραγματική εικόνα. Σαν την εποχή της χούντας. Αν το έργο, κινηματογραφικό, λογοτεχνικό ή άλλο, αποκάλυπτε την πραγματικότητα, αρκούσε για να μεταδώσει ένα μήνυμα αντίστασης. Έμενε σε μας να το μετατρέψουμε σε κάποια δράση.
Όσο για το παρόν, πως μπορεί να μετατρέψουμε την αποκάλυψη σε κάποια δράση;
Μπροστά μας έχουμε το σημερινό καπιταλισμό. Προπαγανδίζει ευκολία, μετατρέπει την εργατική τάξη σε αυτοαναφλεγόμενο μετέωρο, χειραγωγεί τη συνείδηση, μετασχηματίζει την ταξική αλληλεγγύη από κοινή προσπάθεια και αγώνα σε συγκρότηση ομάδων που ληστεύουν.
Επισημαίνει δηλαδή, μας υπενθυμίζει θα ήταν καλύτερο, το ρόλο των υποκειμένων. Και ιδιαίτερα το ρόλο ενός κομμουνιστικού κόμματος και κινήματος στην εποχής μας. Να ενώσει και να ξαναδώσει συνείδηση των σκοπών της τάξης. Να χαράξει το σχέδιο, το επίμονο και επίπονο, για να διασχίσουμε την έρημο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού χωρίς να μας καταβροχθίσει.
Δεν είναι για άμυνα. Χωρίς σχέδιο για ανατροπή, χωρίς συνείδηση, ούτε οι άμυνες αντέχουν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου