Πώς γλιτώνουν φόρους οι πολυεθνικές στην Ελλάδα

Οι δύο αντίθετες γνωμοδοτήσεις του Ν.Σ.Κ. για τα «ενδοομιλικά» ομολογιακά δάνεια, η εκκρεμότητα των 12 ετών και η επιλογή της ΑΑΔΕ

Φόρους αρκετών εκατομμυρίων ευρώ γλιτώνουν πολυεθνικές εταιρείες, καθώς απαλλάσσονται από το τέλος χαρτοσήμου τα ομολογιακά δάνεια που εκδόθηκαν από τις θυγατρικές τους στην Ελλάδα και τα απορρόφησαν στο 100% οι μητρικές τους.

Πρόκειται για μια εκκρεμότητα 12 ετών, για την οποία είχαν εκδοθεί δύο αντικρουόμενες γνωμοδοτήσεις από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Η πρώτη εκδόθηκε το 2006 και θεωρούσε ότι στα συγκεκριμένα ομολογιακά δάνεια θα έπρεπε να επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου, ενώ η νέα γνωμοδότηση που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2018, θεωρεί ότι τα ομολογιακά δάνεια των θυγατρικών εταιρειών, τα οποία συνάπτονται με τις μητρικές, θα πρέπει να εξαιρεθούν από το χαρτόσημο.

Τη δεύτερη γνωμοδότηση έκανε αποδεκτή ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής και με εγκύκλιο προς τις αρμόδιες υπηρεσίες παρέχει οδηγίες για την εφαρμογή της.

Η υπόθεση αφορά στη διαδικασία χρηματοδότησης των θυγατρικών εταιρειών που βρίσκονται στην Ελλάδα, από τις μητρικές, πολυεθνικές εταιρείες. Για την κεφαλαιακή ενίσχυση επιλέγεται η μέθοδος του ομολογιακού δανείου. Η θυγατρική εταιρεία που βρίσκεται στην Ελλάδα, εκδίδει ένα ομολογιακό δάνειο, το οποίο απορροφάται στο 100% από τη μητρική. Το ερώτημα, που απαντήθηκε μετά από 12 χρόνια είναι αν τα συγκεκριμένα ομολογιακά δάνεια είναι "κανονικά" και απαλλάσσονται από φόρους και τέλη ή όχι; 

Τα υπόλοιπα, τα «κανονικά» ομολογιακά δάνεια, που διασπείρονται σε πολλούς επενδυτές απαλλάσσονται από το τέλος χαρτοσήμου και άλλους φόρους.

Η πρώτη γνωμοδότηση...

Η υπόθεση έφτασε στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους το 2006, το οποίο κλήθηκε να κρίνει εάν οι δύο κατηγορίες ομολογιακών δανείων, θα πρέπει να έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση και να απαλλάσσονται και τα ομολογιακά μεταξύ θυγατρικών και μητρικών.

Το Β’ Τμήμα του ΝΣΚ, με την υπ. αρ. 514/2006 γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 16 Νοεμβρίου 2006, αποφάνθηκε ότι σε κάθε τέτοια περίπτωση δανείου, οι ομολογίες, οι οποίες εκδίδονται από την εδρεύουσα στην Ελλάδα ανώνυμη εταιρία και διατίθενται σε έναν μόνο δανειστή (στην μητρική εταιρία), γεγονός το οποίο δεν συνάδει με τον νομοθετικό ορισμό του «ομολογιακού δανείου», όπως αυτός διατυπώνεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3156/2003. Ο νομοθετικός αυτός ορισμός προβλέπει, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη γνωμοδότηση εκείνη, ότι για να θεωρηθεί ένα δάνειο «ομολογιακό» οι ομολογίες πρέπει να διατίθενται σε πλήθος δανειστών και όχι μόνο σε έναν δανειστή.
Παρά τη σαφή γνωμοδότηση, από το 2006, οι πολιτικές και οι υπηρεσιακές ηγεσίες του υπουργείου Οικονομικών που παρήλασαν, απέφυγαν να την υιοθετήσουν ή να την απορρίψουν. Αποτέλεσμα ήταν να μείνει σε εκκρεμότητα, το αν τα «ενδοομιλικά» ομολογιακά δάνεια επιβαρύνονται με τέλος χαρτοσήμου ή όχι.

η νέα γνωμοδότηση...

Επειδή ωστόσο συσσωρεύτηκαν πολλές περιπτώσεις ομολογιακών δανείων, οι οποίες κάποια στιγμή έπρεπε να αντιμετωπιστούν, ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, απέστειλε νέο αίτημα στο ΝΣΚ, ζητώντας νέα γνωμοδότηση. Αυτή (υπ’ αριθμόν 43/2018) εκδόθηκε τον περασμένο Μάρτιο και αποφαίνεται ότι στην έννοια του φοροαπαλλασσόμενου με βάση τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 3156/2003 εμπίπτει κάθε ομολογιακό δάνειο ανεξαρτήτως του εάν οι ομολογιούχοι είναι πολλοί ή ένας, αρκεί να είναι πολλές οι εκδιδόμενες ομολογίες. Συνεπώς, βάσει της νέας αυτής γνωμοδότησης, κάθε ομολογιακό δάνειο που έχει τη μορφή ομολογιών οι οποίες διατίθενται από εδρεύουσα στην Ελλάδα θυγατρική ανώνυμη εταιρία προς την μητρική της στο εξωτερικό ή στο εσωτερικό απαλλάσσεται από το τέλος χαρτοσήμου (καθώς κι από κάθε άλλο φόρο ή τέλος υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου), σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το άρθρο 14 του ν. 3156/2003.
Δηλαδή απαλλάσσονται από φόρους και τέλη τα «ενδοομιλικά» ομολογιακά δάνεια, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι διαιρεμένα σε περισσότερες από μία ομολογίες.

...και η αποδοχή από την ΑΑΔΕ

Στο πλαίσιο αυτό, η υπ. αρ. 1131/2018 εγκύκλιος του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή αναφέρει τα ακόλουθα:
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Β' Τμήμα) με την υπ' αρίθμ. 43/2018 γνωμοδότηση κάνει ομόφωνα δεκτό ότι εμπίπτουν στην έννοια των ομολογιακών δανείων του αρ. 1 του ν. 3156/2003 και επομένως, επ' αυτών έχουν εφαρμογή οι απαλλακτικές διατάξεις του άρθρου 14 του ιδίου νόμου, οι παρακάτω περιπτώσεις:

·         Ανώνυμη εταιρεία εκδίδει ομολογιακό δάνειο και το σύνολο των ομολογιών περιέρχεται σε έναν ομολογιούχο δανειστή.

·         Ανώνυμη εταιρεία εκδίδει ομολογιακό δάνειο και το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των εκδοθεισών ομολογιών περιέρχεται σε ένα νομικό πρόσωπο, ενώ οι λοιπές ομολογίες περιέρχονται σε άλλο νομικό πρόσωπο π.χ. ποσοστό 99% του συνόλου των εκδοθεισών ομολογιών καλύπτεται από ένα πρόσωπο ενώ το λοιπό ποσοστό 1% περιέρχεται σε άλλο νομικό πρόσωπο.

·         Οι ομολογιούχοι των ανωτέρω περιπτώσεων είναι συνδεδεμένες επιχειρήσεις με την εκδότρια, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 42ε του ν. 2190/1920 ή κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 του ν. 4172/2013 ή σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται στο Παράρτημα A του ν. 4308/2014.

·         Οι ομολογίες περιέρχονται αρχικά σε έναν ή δύο ομολογιούχους σύμφωνα με τις ανωτέρω περιπτώσεις, αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο οι ομολογίες περιέρχονται σε περισσότερους ομολογιούχους, μέσω της δυνατότητας ελεύθερης μεταβίβασης των ομολογιών. 

·         Το ΝΣΚ έκανε δεκτό κατά πλειοψηφία ότι δεν συνάδει με την έννοια του ομολογιακού δανείου του αρ. 1 του ν. 3156/2003 η έκδοση μίας ομολογίας για όλο το ομολογιακό δάνειο και επομένως, στην περίπτωση αυτή δεν έχουν εφαρμογή οι απαλλακτικές διατάξεις του αρ. 14 του νόμου αυτού.

Πηγή sofokleousin