Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2013

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 60. Αποδόμηση διά της λεηλασίας



του Θοδωρή Αθανασιάδη

Το στοιχείο το οποίο διαφοροποιεί την εισβολή στο Ιράκ από κάθε άλλον πόλεμο είναι ότι για πρώτη φορά οι εισβολείς ευλόγησαν την λαφυραγωγία. Αν κατά την "καταιγίδα της ερήμου" είχαν λεηλατηθεί 13 μουσεία, ήταν πολύ λογικό να αναμένεται ότι κατά το "σοκ και δέος" η κατάσταση θα ήταν παλλαπλά χειρότερη για δυο λόγους: πρώτον, το μακροχρόνιο εμπάργκο είχε πολλαπλασιάσει την φτώχεια και, δεύτερον, ο Σαντάμ είχε εκκενώσει τις φυλακές πριν λίγους μήνες, προκειμένου να δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα στους -αναμενόμενους- εισβολείς.

Τα όσα ακολούθησαν ξεπερνούν κάθε φαντασία. Υπό το απαθές βλέμμα των αμερικανών στρατιωτών (όταν αυτοί οι ίδιοι οι στρατιώτες δεν συμμετείχαν στις λεηλασίες), οι βάνδαλοι χύμηξαν παντού. Από την μανία τους δεν γλίτωσε κανένα μουσείο, κανένα δημόσιο κτήριο, κανένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, καμμία δημόσια εγκατάσταση. Είναι γνωστός ο διεθνής οδυρμός των όπου γης αρχαιολόγων για τις ανεπανόρθωτες καταστροφές τού εθνικού μουσείου τής Βαγδάτης, ενός από τα σημαντικώτερα μουσεία τού κόσμου, απ' όπου μοναδικοί θησαυροί έκαναν φτερά (αν δεν καταστράφηκαν). Εδώ θα δώσουμε ένα λιγώτερο γνωστό στοιχείο: στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης, στην λεηλασία του οποίου πήραν μέρος και αμερικανοί στρατιώτες, προξενήθηκαν ζημιές σε κτήρια και πολιτικά αεροσκάφη, οι οποίες ξεπέρασαν τα 100 εκατομμύρια δολλάρια!

Γιατί, όμως, οι εισβολείς όχι μόνο αδιαφόρησαν αλλά ευλόγησαν κιόλας αυτή την ακατάσχετη λαφυραγωγία; Η απάντηση είναι απλή: αφού η εφαρμογή της σχεδιαζόμενης θεραπείας-σοκ προϋπέθετε απογύμνωση του κράτους από κάθε περιουσιακό στοιχείο, οι λαφυραγωγοί βοηθούσαν στην υλοποίηση της! Ο Πήτερ Μακφέρσον, βασικός οικονομικός σύμβουλος των δυνάμεων κατοχής, είναι αποκαλυπτικός για την στάση ανοχής απέναντι στο φαινόμενο: "Θεωρούσα ότι το να αρπάξει κάποιος ένα κρατικό όχημα ήταν ένα είδος φυσικού τρόπου ιδιωτικοποίησης". Για τον Μακφέρσον, γνήσιο "παιδί τού Σικάγου" και στέλεχος της κυβέρνησης Ρέηγκαν, οι λεηλασίες δεν ήταν παρά μια μορφή συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα.


Ο πανεπιστημιακός Τζων Αγκρέστο είχε οριστεί υπεύθυνος για την ανοικοδόμηση της ανώτατης εκπαίδευσης. "Δεν γνώριζα τίποτε για το Ιράκ αλλά απέφυγα να διαβάσω οποιοδήποτε βιβλίο για την χώρα αυτή, προκειμένου να πάω εκεί με όσο το δυνατόν πιο ανοιχτό μυαλό", δήλωσε βλακωδώς ο Αγκρέστο, ο οποίος είδε την λεηλασία των πανεπιστημίων ως διευκόλυνση για την "εκ του μηδενός αναδημιουργία" που σχεδίαζε.

Αν ο πανηλίθιος Αγκρέστο είχε ξεστραβωθεί να διαβάσει "οποιοδήποτε βιβλίο για την χώρα αυτή", μπορεί να μη πήγαινε εκεί με τόσο "ανοιχτό μυαλό" αλλά θα είχε μάθει μερικά ενδιαφέροντα πράγματα, όπως π.χ. ότι το Ιράκ διέθετε (πριν το εμπάργκο) το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα και το χαμηλότερο ποσοστό αναλφάβητων στον αραβικό κόσμο. Πράγματι, σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού World Bank για το 1985, το 89% των ιρακινών γνώριζαν γραφή και ανάγνωση. Όμως, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στην πολιτεία καταγωγής τού Αγκρέστο, το Νέο Μεξικό, το 20% των κατοίκων "δυσκολεύονται να διαβάσουν μια εφημερίδα ή να χρησιμοποιήσουν απλά μαθημαικά για να υπολογίσουν το σύνολο σε μια απόδειξη πώλησης". Αναρωτιέμαι γιατί δεν βρέθηκε κανένας να συστήσει στον Αγκρέστο να ξεκινήσει την εκπαιδευτική του "ανοικοδόμηση" από το ίδιο του το σπίτι...

Επί κεφαλής των κατοχικών δυνάμεων στο Ιράκ ορίστηκε ο -ήδη γνωστός μας- Πωλ Μπρέμερ. Ο Μπρέμερ κατάργησε όλες τις περιπολίες αστυνόμευσης της Βαγδάτης και έδωσε εντολή να μην ανακατευτούν οι στρατιώτες στις "ντόπιες διενέξεις", όπως αποκαλούσε τις λεηλασίες. Παρά το γενικό χάος που επικρατούσε παντού, ο Μπρέμερ δεν έχασε χρόνο. Πρώτη του δουλειά, πριν καλά-καλά προλάβει να ενημερωθεί, ήταν να καταργήσει δασμούς, τέλη, φόρους και κάθε έλεγχο στις εισαγωγές. Μέσα σε δεκαπέντε μέρες, ο Μπρέμερ ανακοίνωσε με υπερηφάνεια ότι τα σύνορα του Ιράκ είναι ανοιχτά στους επιχειρηματίες.

Εν ριπή οφθαλμού, ο Μπρέμερ κατάφερε να μετατρέψει το Ιράκ, από μια τελείως απομονωμένη -λόγω εμπάργκο- χώρα, στην πλέον ανοιχτή αγορά τού πλανήτη. Έτσι, ενώ από τη μια μεριά ατελείωτες σειρές φορτηγών μετέφεραν λάφυρα και κλοπιμαία για πούλημα στο εξωτερικό, από την άλλη φάλαγγες από νταλίκες πλημμύριζαν την Βαγδάτη με εμπορεύματα από την ¨Απω Ανατολή. Φυσικά, οι πολυεθνικές έτριβαν τα χέρια τους και οι λομπίστες στην Ουάσιγκτον δεν μπορούσαν να κρατήσουν τα σάλια τους. Ο Τζων ΜακΚαίην (τότε γερουσιαστής και αργότερα αντίπαλος του Ομπάμα στςι τελευταίες προεδρικές εκλογές) δήλωνε στην "Washington Post" για το Ιράκ τού Μπρέμερ: "Είναι σαν ένα τεράστιο βάζο με μέλι, το οποίο ελκύει ένα σωρό μύγες" (Washington Post, 02/10/2003). Στο ίδιο άρθρο της, η εφημερίδα καταγράφει ως εξής την "λιγούρα" ενός μετόχου τής εμπορικής εταιρείας "New Bridge", ο οποίος θέλησε να παραμείνει ανώνυμος: "Η απόκτηση των δικαιωμάτων διανομής των προϊόντων τής Πρόκτερ & Γκαμπλ θα είναι χρυσωρυχείο. Ένα καλά στοκαρισμένο 7-Eleven θα μπορούσε να κλείσει 30 ιρακινά μαγαζιά. Ένα Wal-Mart θα μπορούσε να καταλάβει την χώρα."(*)

Όμως, όλα αυτά δεν ήταν παρά τα κόκκαλα από το ψητό, ένα προπέτασμα για το μεγάλο φαγοπότι που στηνόταν μεθοδικά στα παρασκήνια. Οι αρχιτέκτονες της καταστροφής Ράμσφελντ και Τσένυ δεν θα σχεδίαζαν ένα τόσο μεγαλεπήβολο κόλπο για να βολευτούν με μπλουζάκια, σιντί, σερβιέτες και τσίκλες...


(*) 7-Eleven, Wal-Mart: αλυσίδες πολυκαταστημάτων στις ΗΠΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου