Μία αντιφατική ετεροβαρής συμφωνία που οδηγεί σε αστάθεια

του Παναγιώτη Ήφαιστου

Δεν χρειαζόταν η παρέμβαση της Μόσχας για να μάθουμε τι συμβαίνει γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών σε Σκόπια και Αθήνα. Η Μόσχα έχει τους δικούς της στρατηγικούς λόγους, ενώ εμείς οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Βαλκάνιοι το βιώνουμε καθημερινά. Αποστασίες, εκβιασμοί, εξοργιστικές για τον πολιτικό πολιτισμό των ανθρώπων εξωτερικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό κυρίαρχων κρατών, εκμηδένιση κάθε νοητής έννοιας δημοκρατίας ακόμη και αυτής που ονομάζεται έμμεση δημοκρατία, διασυρμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, υποκρισίες, εκλογικεύσεις και ασύστολα ψεύδη συν αλματώδεις εκλογικεύσεις.

Όποιος νομίζει ότι -αφού ολοφάνερα έτσι είναι τα πράγματα- οι «συμφωνίες» θα φέρουν ένα ανθόσπαρτο βαλκανικό τοπίο σφάλλει ή υποκρίνεται αδίστακτα. Επιπλέον, η Συμφωνία των Πρεσπών και αυτά που ακούγονται από το κατεστημένο το οποίο ανακυκλώνεται εδώ και δύο αιώνες υπηρετώντας την ξενοκρατία, καταμαρτυρεί, για ακόμη μια φορά, τις γνωστές παθολογίες του νεοελληνικού κράτους.

Πολλοί και σε θέσεις ευθύνης δεν κατανοούν ότι η αποστολή των συνθηκών, των συμβάσεων και κάθε άλλων συμφωνιών μεταξύ κρατών είναι μια προσπάθεια για κατά δυνατό σταθεροποίηση του προγραμματικά ασταθούς διεθνούς συστήματος. Αυτό με τίποτα δεν σχετίζεται με τραγούδια, χορούς ή γραβάτες. Μόνο συμφέροντα εμπλέκονται και αυτά σχεδόν πάντα ανταγωνιστικά. Είναι ένα πράγμα οι ρευστές συμμαχίες συμφερόντων, για παράδειγμα, και άλλο οι αισθητικές σχέσεις και οι απόψεις των ατόμων. Ατόμων τα οποία,  εάν δεν υπηρετούν τα συμφέροντα της χώρας και τίποτα άλλο, στα βιώσιμα κράτη αποπέμπονται.

Ακόμη, είναι γνωστό και σε πρωτοετείς φοιτητές ιστορίας και διεθνών σχέσεων ότι οι συνθήκες που ρυθμίζουν τα σύνορα και τις σχέσεις των κρατών αποφασίζονται μετά από έναν πόλεμο. Το κράτος που είχε επιτεθεί και ηττηθεί τιμωρείται με απώλεια εδαφών ή ακόμη και «ονομάτων» όπως για παράδειγμα η «Ανατολική Γερμανία», ονομασία που η Δυτική Γερμανία δεν αναγνώρισε έστω και αν πολλοί άλλοι την αναγνώρισαν. Οι Συνθήκες και οι συμφωνίες κάθε είδους καλά κρατούν όσο λειτουργούν συντελεστικά οι ενδοκρατικές και διακρατικές προϋποθέσεις.

Τόσο πασίδηλα πράγματα, όμως, στην Ελλάδα είναι αθέατα. Την λογική και τον ορθολογισμό τα θόλωσαν τα κοσμοπολίτικα θεωρήματα, τα ανυπόστατα ιδεολογήματα κάθε είδους και κάθε απόχρωσης και τα εθνομηδενιστικά σύνδρομα που τις τελευταίες δεκαετίες καλλιεργήθηκαν συστηματικά. Το σύστημα καρεκλοκένταυρων που ανακυκλώνεται επί δύο αιώνες και οι συνοδοιπόροι φορείς θεωρημάτων οδηγούν έτσι την Ελλάδα από την μια παγίδα στην άλλη και από την μια συμφορά στην επόμενη. Δεν πάνε πλατεία-Σύνταγμα, όπως θα έλεγε και το τραγούδι, οι Εξαρχείων ορμώμενοι πάνε Μέγαρο.

Διπλωματία του ζεϊμπέκικου

Πασίδηλα η «διπλωματία του ζεϊμπέκικου» είχε ως αποτέλεσμα να αναζητούνται μέχρι και σήμερα τα σύνορα του Αιγαίου που προβλέπουν οι διεθνείς συνθήκες. Παρόμοια η συνηγορία με το φασιστικό, ανελεύθερο και αντί-δημοκρατικό σχέδιο Αναν καθυστέρησε την ένταξη της Μεγαλονήσου Κύπρου στην αυλή της Άγκυρας πλην ο κίνδυνος για μια τέτοια κατάληξη είναι ολοένα και μεγαλύτερος. Οι ίδιες νοοτροπίες και συχνά τα ίδια άτομα ή νεότερα αντίγραφά τους δείχνουν παντελή άγνοια των κρατοκεντρικών λογικών και επαναλαμβάνουν τους εαυτούς τους με νέα ζεϊμπέκικα και νέα σχέδια Αναν. Η συμφωνία των Πρεσπών εμπίπτει σε αυτές τις λογικές που οδηγούν την Ελλάδα σε μια σειρά νέων και μεγάλων προβλημάτων βαθύτατων προεκτάσεων.

Ο διαχρονικός επικίνδυνος για την ασφάλειά μας ετερόκλητος όχλος καρεκλοκένταυρων και οι συνοδοιπόροι φορείς θεωρημάτων και ιδεολογημάτων, για παράδειγμα, αγνοούν ή κάνουν πως αγνοούν ότι από άποψη φυσιογνωμίας, λειτουργιών, ερμηνειών και αλλαγών, οι διεθνείς θεσμοί και το διεθνές δίκαιο διαφέρουν ριζικά και ουσιαστικά από το ενδοκρατικό δίκαιο και τους κρατικούς θεσμούς.

Έτσι, καθισμένοι πάνω σε υψηλά βουνά ψευδαισθήσεων και εσχατολογικών ιδεολογημάτων εμφανίζουν την «συμφωνία» των Πρεσπών (ακόμη και τις μπερδεμένες … ρηματικές διακοινώσεις κοινοποίησής της) ως περίπου το τέλος της Βαλκανικής ιστορίας που θα φέρει ανθόσπαρτο βίο, συνεργασία, φιλίες, χορούς, αγάπες και γιατί όχι και έρωτα. Τώρα και ανταλλαγή γραβατών. Τόσο καλά!

Σε κάθε περίπτωση είναι ανιστόρητο και κυρίως ενδεικτικό άγνοιας των πολιτικών όψεων του διεθνούς συστήματος και του διεθνούς δικαίου να θεωρούνται οι Συνθήκες και οι Συμβάσεις σιδερένιο φόρεμα μέσα στο οποίο εγκλωβίζονται οι συμβεβλημένοι. Στις κακόπιστες κριτικές και στην άγνοια διευκρινίζουμε, πάντως, ότι όπως έχουμε εξηγήσει σε ογκώδη κείμενα, το διεθνές δίκαιο, οι διεθνείς θεσμοί, οι Συμβάσεις και οι Συνθήκες είναι σημαντικές για τις διακρατικές σχέσεις.

Είναι ακραία επικίνδυνη θέση, όμως, εάν φορείς νομικισμού στο επιστημονικό και πολιτικό πεδίο εμφανίζουν συμφωνίες και μάλιστα εξαρχής αρρωστημένες όπως των Πρεσπών, ως περίπου προάγγελο του τέλους της βαλκανικής ιστορίας. Ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο τις ταυτίζουν με το ενδοκρατικό δίκαιο και συναγάγουν ότι το συνονθύλευμα των Σκοπίων και οι γειτονικές χώρες νομοτετελειακά θα κινούνται γραμμικά.

Διδαχές

Όμως, καθημερινά και πανταχόθεν καταμαρτυρείται η εφαρμογή των Συμφωνιών, των Συνθηκών και των Συμβάσεων δεν είναι γραμμική και απρόσκοπτη. Το ίδιο ισχύει για τα διεθνή δικαστήρια και άλλα διεθνή διαιτητικά όργανα που καλούνται να ερμηνεύσουν τις Συνθήκες ή να αποφανθούν για την τήρησή τους. Ακόμη και τα νήπια απαιτείται να γνωρίζουν τα θέσφατα επί αυτών των ζητημάτων και υποθέσεις όπως το δίκαιο της θάλασσας, το κυπριακό ή ότι συμβαίνει στην Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια διδάσκουν ότι:

• Τόσο η εφαρμογή των ευνοϊκών προνοιών των συνθηκών όσο και η εκπλήρωση ευρύτερα των προνοιών του διεθνούς δικαίου για την επικράτεια ενός κράτους απαιτεί επαρκή κρατική ισχύ η οποία «είναι το κύριο νόμισμα στην διεθνή πολιτική».
• Όταν μια συμφωνία όπως αυτή των Πρεσπών δηλητηριάζεται προγραμματικά με θολές αναφορές σε ιστορικά ζητήματα και πνευματικά κριτήρια εξαρχής είναι εξαρχής πολιτικά και στρατηγικά «άρρωστη» και ακυρωμένη. Ταυτόχρονα δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις που είναι εις βάρος του ειρηνικού και αμυνόμενου κράτους, εδώ της Ελλάδας.
• Όταν μια συμφωνία όπως αυτή των Πρεσπών άμεσα ή άμεσα θίγει ζητήματα που αφορούν και άλλα κράτη μιας περιφέρειας η δυνητική αστάθεια διευρύνεται χωρικά και χρονικά.
• Στον αέναο και αδιάλειπτο ανταγωνισμό στις περιφέρειες τέτοια ολισθήματα δημιουργούν ερείσματα για έλεγχο των περιφερειών με εκμετάλλευση των τριβών από τα ηγεμονικά κράτη με μεταφορά βαρών και με αποκόμιση οφελών με κατατριβή των πολύ απρόσεκτων κρατών.

Οι Πρέσπες ήδη δημιούργησαν πολύ μεγάλες ζημιές. Η επικύρωση από το ελληνικό Κοινοβούλιο δεν είναι κάποιο αίσιο τέλος αλλά η αρχή μιας μεγάλης περιπέτειας πολύ μεγαλύτερης από τις συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής και του πραξικοπήματος του 1974. Γεωπολιτικά και στρατηγικά τα Βαλκάνια δεν είναι μια συνηθισμένη περιφέρεια και ως εκ τούτου ερασιτεχνισμοί όπως η Συμφωνία των Πρεσπών σημαίνει ότι το απρόσεκτο κράτος παίζει με την φωτιά.

Στοιχειώδεις στρατηγικές προϋποθέσεις

Αντί, ως το ισχυρότερο κράτος, να εργαστούμε για βιώσιμες περιφερειακές ισορροπίες θρέψαμε εάν όχι εδραιώσαμε επίπλαστους αναθεωρητισμούς που θα περιπλέξουν την στρατηγική όλων των κρατών των Βαλκανίων ενώ οι δύσμοιροι φορείς ιστορικών ανεκδότων των Σκοπίων θα είναι τα κύρια πιόνια στην σκακιέρα τόσο των περιφερειακών κρατών όσο και των ηγεμονικών δυνάμεων.

Επειδή δεν υπάρχει βιώσιμο κράτος ή έθνος, το κρατίδιο αυτό μεθοδικά και συστηματικά εξελίσσεται ήδη σε όχημα τριβών των οποίων κύριο θύμα θα είναι η Ελλάδα αλλά και άλλα κράτη των Βαλκανίων, κυρίως η Αλβανία και η Βουλγαρία, εξ ου και η αντίδρασή τους στα δικά μας απίστευτα ολισθήματα.

Υπάρχουν συμφωνίες, συνθήκες και συμβάσεις και «συμφωνίες», «συνθήκες» και «συμβάσεις» που δεν τηρούν στοιχειώδεις πολιτικές και στρατηγικές προϋποθέσεις βιωσιμότητας επειδή εξαρχής, όπως η Πρέσπα, έπασχαν ή επειδή αυτές οι προϋποθέσεις άλλαξαν. Η διεθνής πολιτική όσο και αν δεν αντιλαμβάνονται μερικοί καθ’ όλη την διάρκεια της γνωστής ιστορίας πέντε χιλιάδων χρόνων καθόταν και συνεχίζει να κάθεται πάνω σε κινούμενη άμμο. Έσχατοι ανθόσπαρτοι τόποι αν υπάρχουν δεν είναι επίγειοι αλλά επουράνιοι. Το ακούμε όμως ότι εκεί θα πάμε, ακόμη και με μια αρρωστημένη συμφωνία όπως των Πρεσπών.

Από τον Windrow Wilson

Ενδεικτικά και παρακάμπτοντας αυτό που βλέπουμε γύρω μας όσον αφορά τις Συνθήκες για το δίκαιο της θάλασσας, την Συνθήκη της Ζυρίχης για το Κυπριακό ή οτιδήποτε αφορά την Λιβύη, την Συρία και το Ιράκ, μπορούμε να αναφερθούμε σε δύο Αμερικανικές προσωπικότητες που πολιτικά σκεπτόμενοι ο καθείς από την δική του θέση κατανοούσε τι σημαίνουν οι συμφωνίες στην διεθνή πολιτική. Ο Wοοdrow Wilson έλεγε ότι είναι «δεδομένο ότι ένα κράτος έχει την δυνατότητα να καταγγείλει κάθε Συνθήκη με την οποία έχει δεσμευτεί κάποτε». Παρόμοια, ο ιδεολογικός αντίποδας του Wilson, ο πρόεδρος Theodore Roosevelt, είπε ότι «έχει το αδιαμφισβήτητο δικαίωμα να καταργήσει μια συνθήκη επίσημα όταν θεωρήσει ότι συντρέχει επαρκής λόγος».

Ψιλά γράμματα όμως αυτά σε μια χώρα όπου κυριαρχεί ο νομικισμός και η ανυπόστατη θέση ότι το κράτος κατασκευάζει το έθνος. Στο δικό τους κράτος επιτίθενται κατά της φιλοπατρίας χαρακτηρίζοντάς την εθνικισμό και για την ΠΓΔΜ δέχονται ότι θα κατασκευαστεί κράτος αγγελικά πλασμένων πολιτών με τους οποίους θα χορεύουμε ζεϊμπέκικο ή θα χαζογελούμε αλλάζοντας γραβάτες.

Σίγουρα δεν θα κατασκευαστεί κράτος ή έθνος και οι Αλβανοί και Βούλγαροι ήδη το λένε με λόγια και πράξεις. Θα κατασκευαστεί όμως ένα συνονθύλευμα χρήσιμων ηλιθίων που θα φορούν περικεφαλαία, αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επειδή συγκυριακά συμφέρει σε κάποια ηγεμονικά κράτη να εισέλθουμε σε μια ακόμη δίνη τριβών και διενέξεων επί πολλές δεκαετίες.

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του slpress.gr

Πηγή slpress