Ασύμμετρες διεθνείς εξελίξεις

analyst

Το μέλλον της Ιταλίας είναι στενά συνδεδεμένο με αυτό της Μ. Βρετανίας – ενώ στο χειρότερο σενάριο τα δύο εν λόγω κράτη θα αποχωρούσαν μαζί από την ΕΕ, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία που ευρίσκεται ήδη σε κατάσταση συναγερμού.

.

Άποψη

- του Άρη Οικονόμου

Η στατική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι τόσο θλιβερή και απογοητευτική, ώστε να μην ενδιαφέρεται σχεδόν κανένας για αυτά που συμβαίνουν σε διεθνές επίπεδο – από τα οποία εξαρτάται βέβαια η δυναμική κατάσταση της οικονομίας μας, η οποία είναι μεταξύ άλλων συνδεδεμένη με τις εξελίξεις σε άλλα κράτη.

Για παράδειγμα, με βάση το πιο αισιόδοξο σενάριο, η Ιταλία θα συνεχίσει να είναι πιο φτωχή το 2023, σε σχέση με το 2007 – αφού, σύμφωνα με το ΔΝΤ, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα της θα είναι χαμηλότερο κατά 4%, χωρίς να υπολογιστούν οι συνέπειες τυχόν κοινωνικών εξεγέρσεων, μία μεγάλη αύξηση των επιτοκίων, ένα παγκόσμιο κραχ, η σύγκρουση της με την ΕΕ ή το ενδεχόμενο της εξόδου της από το ευρώ. Για την Ελλάδα βέβαια δεν γεννάται κανένα θέμα επιστροφής της στο κατά κεφαλήν εισόδημα του 2007, ακόμη και αν οι συνθήκες στον πλανήτη ήταν ιδανικές – ενώ κανένας δεν συμπεριλαμβάνει στις σκέψεις του τους διεθνείς κινδύνους.

Κάτι ανάλογο με την Ιταλία ισχύει επίσης για τη Μ. Βρετανία, όπου ναι μεν επέστρεψε στα επίπεδα του 2007 έχοντας αντιμετωπίσει με επιτυχία τη χρηματοπιστωτική κρίση, με το κατά κεφαλήν εισόδημα των Πολιτών της να είναι λίγο υψηλότερο από τότε, αλλά εάν η έξοδος της από την ΕΕ είναι μη ελεγχόμενη (=σκληρό BREXIT), τότε τα αποτελέσματα για την οικονομία της θα είναι οδυνηρά – αφού το υπουργείο οικονομικών της υπολογίζει πως η μακροπρόθεσμη απώλεια των εισοδημάτων των Πολιτών της θα είναι της τάξης του 8%. Μία χαοτική λοιπόν έξοδος, όπως επιθυμούν ορισμένοι συντηρητικοί οπαδοί του BREXIT, θα ζημίωνε σημαντικά την «εύθραυστη» οικονομία του νησιού – μεταξύ άλλων επειδή υποφέρει από χρόνια ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που το καθιστούν εξαρτημένο από τις συνεχείς εισροές κεφαλαίων, οπότε από τις αγορές.

Επιστρέφοντας στην Ιταλία, η ανεξέλεγκτη έξοδος της Μ. Βρετανίας θα είχε ως συνέπεια την εκτίναξη των επιτοκίων δανεισμού της – σημειώνοντας πως η νέα κυβέρνηση της ήδη πιέζεται να υπογράψει ένα μνημόνιο όπως η Ελλάδα το 2010, εκβιαζόμενη από την ΕΚΤ. Εάν λοιπόν αυξανόταν τα επιτόκια δανεισμού της ακόμη περισσότερο, δεν θα κλιμακωνόταν μόνο το κόστος εξυπηρέτησης των θηριωδών δημοσίων χρεών της (άνω των 2,3 τρις €) αλλά, επί πλέον, (α) θα μειωνόταν τα κεφάλαια του υπερχρεωμένοι τραπεζικού της συστήματος που θα έπρεπε τότε να διασωθεί και (β) θα αυξανόταν τα επιτόκια, με τα οποία δανείζονται οι τράπεζες – σημειώνοντας πως είναι περίπου ίσα με αυτά του δημοσίου.

Σε μία τέτοια περίπτωση η Ευρωζώνη θα βίωνε ξανά την κρίση του 2010-2012, υπενθυμίζοντας πως η Ισπανία κρύβει τα τραπεζικά της προβλήματα κάτω από το χαλί, ενώ η Γαλλία είναι σε σημαντικό βαθμό εξαρτημένη από την Ιταλία. Η μεγάλη διαφορά όμως με τότε είναι πως η ΕΚΤ έχει καταναλώσει όλα της τα όπλα (μηδενικά επιτόκια, QE), οπότε δεν θα ήταν σε θέση να στηρίξει την Ιταλία – με πιθανότερο αποτέλεσμα να καταρρεύσει ο χάρτινος πύργος του ευρώ, πόσο μάλλον εάν η Ιταλία εγκατέλειπε τη νομισματική ένωση, κατανοώντας πως η Γερμανία την οδηγεί σταδιακά στο δρόμο της Ελλάδας (PSI κλπ.).

Το μέλλον πάντως της Ιταλίας είναι στενά συνδεδεμένο με αυτό της Μ. Βρετανίας – ενώ στο χειρότερο σενάριο τα δύο αυτά κράτη θα αποχωρούσαν μαζί από την Ευρώπη, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Σε κάθε περίπτωση, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία στις διαπραγματεύσεις που θα διεξαχθούν αυτήν την εβδομάδα στη συνάντηση κορυφής, τότε η ανασφάλεια στις αγορές θα ενταθεί – κάτι που θα είχε σοβαρές συνέπειες για την Ιταλία, οπότε και για την Ελλάδα.

Από την άλλη πλευρά, με δεδομένη την άνοδο του πληθωρισμού στις Η.Π.Α., τα βασικά επιτόκια της Fed θα αυξηθούν ταχύτερα – οπότε οι νομισματικές κρίσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, κυρίως στην Αργεντινή, στην Τουρκία και αλλού θα κλιμακωθούν. Ειδικά όσον αφορά την Τουρκία, θέλει μεν να πιστεύει πως η κρίση της οφείλεται στις αμερικανικές επιθέσεις, οπότε θα αποκλιμακωθεί μετά την απελευθέρωση του πάστορα, αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο – γεγονός που θα διαπιστωθεί σύντομα, μετά τις πρώτες ανάσες ανακούφισης στο νόμισμα και στο χρηματιστήριο της.

Εκτός αυτού, ο εμπορικός πόλεμος των Η.Π.Α. με την Κίνα ευρίσκεται μόνο στο ξεκίνημα του, η Ρωσία υφίσταται ακόμη κυρώσεις (ενώ κλιμακώνονται οι πρώτες μεγάλες αντιδράσεις των Πολιτών της εναντίον των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων), το Ιράν βιώνει συνθήκες εκτάκτου ανάγκης πανικοβλημένο για τις επόμενες αμερικανικές κυρώσεις στις αρχές Νοεμβρίου και οι προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη γίνονται δυσμενέστερες.

Επί πλέον διαπιστώθηκε ξαφνικά μία αντιπαράθεση των Η.Π.Α. με τη Σαουδική Αραβία – στην οποία στηρίζεται το πετροδολάριο, η βάση της αμερικανικής οικονομίας (ανάλυση). Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί, θα οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου στα ύψη – επιβραδύνοντας σε μεγάλο βαθμό την οικονομία του πλανήτη και δίνοντας τη χαριστική βολή στις αδύναμες χώρες που δεν έχουν δικά τους ενεργειακά αποθέματα, όπως η Τουρκία, η Ελλάδα κλπ.

Ολοκληρώνοντας, τα παραπάνω δίνουν μία πολύ μικρή εικόνα σχετικά με το τι συμβαίνει σήμερα διεθνώς – γεγονότα και πιθανές εξελίξεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την Ελλάδα, η «πανέξυπνη» κυβέρνηση της οποίας επέλεξε να βγει στις αγορές ξυπόλητη στα αγκάθια (=χωρίς πιστοληπτική γραμμή στήριξης), για να διατηρήσει ζωντανό το μύθο της εξόδου από τα μνημόνια έως τις επόμενες εκλογές.

Ως συνήθως βέβαια ο λογαριασμός θα πληρωθεί από τους Έλληνες και όχι από την ίδια – τονίζοντας ξανά πως οι μοναδικοί που δεν έχουν υποφέρει από την κρίση είναι τα πολιτικά κόμματα και η εγχώρια ελίτ, οι οποίοι προκάλεσαν τη χρεοκοπία της χώρας μας.