Σφραγίστηκε η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία των τελευταίων δεκαετιών: η Κίνα είναι εκτός

Νέα Πολιτική

του Στάθη Καραπάνου*

 Μετά από επτά ολόκληρα χρόνια διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί Εμπορίου δώδεκα χωρών του Ειρηνικού Ωκεανού (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία, Βιετνάμ, Καναδάς, Μαλαισία, Μεξικό, Μπρουνέι, Νέα Ζηλανδία, Περού, Σιγκαπούρη και Χιλή) κατέληξαν σε μία ιστορική συμφωνία για την διεύρυνση των εμπορικών τους σχέσεων. Οι δώδεκα χώρες καλύπτουν το 40% της παγκόσμιας οικονομίας.

Η «Υπερ-Ειρηνική Συνεργασία» (TTP) έχει ως βασικό στόχο την κατάργηση των εμπορικών δασμών μεταξύ των συμμετεχόντων χωρών σε πολλούς τομείς, καθώς και την ευθυγράμμιση των κανονισμών για την προστασία του περιβάλλοντος και της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η υπογραφή του συμφώνου είναι σίγουρα ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της κυβέρνησης Ομπάμα. Μαζί με την αντίστοιχη και πολυσυζητημένη «Υπερ-Ατλαντική Συνεργασία» (TTIP) με την ΕΕ αποτελούν τους δύο πυλώνες της παγκόσμιας αμερικανικής εμπορικής στρατηγικής.

Η επενδυτική και ρυθμιστική αυτή συνθήκη δεν συμπεριλαμβάνει την Κίνα και αντιπροσωπεύει μέρος της αμερικανικής πολιτικής για την εξισορρόπηση της επεκτεινόμενης επιρροής που η Κίνα ασκεί στην Ασία, σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πως οι ΗΠΑ ακολουθούν μια πολιτική περιορισμού της κινεζικής ισχύος στην Ασία, παρ’ ό,τι επίσημα ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει ότι αποσκοπεί σε μία πολιτική «engagement» προς την Κίνα -διότι ο αποκλεισμός της φαίνεται αδύνατος. Ο Ομπάμα σχολίασε τη νέα συμφωνία αναφέροντας πως «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε οι κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας να γράφονται από χώρες όπως η Κίνα».

Από την πλευρά της, η Κίνα, άλλαξε σταδιακά τη στάση της απέναντι στην πρωτοβουλία της «Υπερ-Ειρηνικής Συνεργασίας». Ενώ μέχρι πριν περίπου τρία χρόνια ασκούσε έντονες κριτικές, αφού οι πολύ υψηλές προδιαγραφές την έθεταν αυτομάτως εκτός παιχνιδιού, τελευταία την υποστηρίζει, θεωρώντας πως σε κάποια χρόνια θα είναι σε θέση να συμμετάσχει και η ίδια. Παράλληλα, προωθεί τις δικές της διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες με τις γειτονικές της χώρες.

Στην σκακιέρα της Ανατολικής Ασίας, οι ΗΠΑ φαίνεται να βρίσκονται μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. Πρέπει να αποφασίσουν εάν θα αντιμετωπίσουν την Κίνα ως ισάξια δύναμη στην περιοχή και θα συνεργαστούν μαζί της. Τότε, θα πρέπει να αποδεχθούν την δημιουργία μίας σφαίρας επιρροής από πλευράς της Κίνας, που σε κάποιες περιπτώσεις θα αντιτίθεται στα αμερικανικά συμφέροντα. Εάν αποφασίσουν πως θέλουν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στην περιοχή μέσω των παραδοσιακών τους συμμάχων, τότε θα πρέπει να συγκεντρωθούν στον περιορισμό της Κίνας, με κίνδυνο ενδεχόμενης σύγκρουσης μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομικών δυνάμεων του πλανήτη.

* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»