 |
| A TRADER WEARS A DONALD TRUMP HAT WHILE WORKING ON THE FLOOR OF THE NEW YORK STOCK EXCHANGE SHORTLY AFTER THE OPENING BELL. REUTERS/LUCAS JACKSON |
Οποιαδήποτε προσπάθεια πρόβλεψης, ανάλυσης και τοποθέτησης της οικονομικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ στο ιστορικό πλαίσιο αντιμετωπίζει μια δυσκολία.
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
Τη ρητορεία του που ξεχειλίζει από επιθέσεις ενάντια στην αμερικανική επιχειρηματική ελίτ, της οποίας ο ίδιος αποτελεί επίλεκτο μέλος. Αν ο προκάτοχός του στο Λευκό Οίκο μπορεί να υπερηφανεύεται ότι ήταν ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ, ο Ντόναλν Τραμπ διεκδικεί το προνόμιο πώς είναι ο πλουσιότερος. Με επενδύσεις κυρίως στην αγορά ακινήτων που υπερβαίνουν ακόμη κι αυτά τα σύνορα των ΗΠΑ ο Τραμπ συνεχίζει στο δρόμο που πρώτος άνοιξε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Δηλαδή, σε περιόδους σοβαρής οικονομικής κρίσης τμήματα του κεφαλαίου να παίρνουν απ’ ευθείας στα χέρια τους τα ηνία της πολιτικής καταργώντας, πρόσκαιρα, τη σχετική της αυτονομία. Για να κρύψει πιθανότατα αυτήν ακριβώς την ταξική του ένταξη, δεν είναι και λίγες εκείνες οι φορές που οι επιθέσεις του υπερέβησαν το επίπεδο του εντυπωσιασμού κι έγιναν πράξη, όπως για παράδειγμα συνέβη με αφορμή την εγκατάσταση αμερικανικών εργοστασίων παραγωγής στο Μεξικό, όταν απείλησε όχι μόνο τις γερμανικές αλλά και τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες με επιπλέον φόρους, ακόμη και στο επίπεδο του 35%. Η δυσκολία γίνεται μεγαλύτερη λόγω των επιλεκτικών συμμαχιών που έχει δημιουργήσει με τμήματα της παραδοσιακής λευκής εργατικής τάξης των ΗΠΑ, εκείνη που κατοικεί στις μεσοδυτικές πολιτείες (Ουισκόνσιν, Μίτσιγκαν, Πενσυλβάνια, Οχάιο) κι επλήγη από την κρίση της αυτοκινητοβιομηχανίας, στην οποία ο πρώτος δισεκατομμυριούχος πρόεδρος απευθυνόταν κατά την προεκλογική του εκστρατεία με προνομιακό τρόπο.
Φιλο-επιχειρηματική ατζέντα
Αφαιρώντας τον «θόρυβο» που δημιουργεί η επικοινωνιακή πληθωρικότητα του νέου αμερικανού προέδρου, έργο που γίνεται σημαντικά ευκολότερο όσο απομακρυνόμαστε από τις ήσυχες προεκλογικές μέρες, με ευκολία μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το οικονομικό πρόγραμμα του Τραμπ, τα Τραμπονόμικς, συμπυκνώνονται σε δύο κατευθύνσεις: Από τη μια, θα γίνουμε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς επίθεσης στα λαϊκά εργατικά στρώματα με στόχο την αφαίρεση και των τελευταίων κατακτήσεων τους, είτε εδράζονται στο πεδίο της διανομής (μισθός), είτε της αναδιανομής (εισοδηματικές ενισχύσεις, ασφάλιση). Από την άλλη, η διακυβέρνηση Τραμπ θα επιχειρήσει να υλοποιήσει μια ξεκάθαρα φιλο-επιχειρηματική ατζέντα, καταργώντας κάθε είδους εμπόδιο που περιορίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα. Ειδικότερα στις εξής κατευθύνσεις, όπως είχε εξαγγείλει ο ίδιος ο Τραμπ, θα στραφεί η φιλο-επιχειρηματική δράση του: Απορρύθμιση, περικοπές φόρων, μείωση κυβερνητικών δαπανών, διαμόρφωση φιλικών απέναντι στις επιχειρήσεις πολιτικών και η εκπόνηση ενός γενναίου προγράμματος ενίσχυσης των υποδομών, που μπορεί να φτάσει ακόμη και το 1 τρισ. δολ. Η υλοποίηση φυσικά όλων αυτών των πολιτικών και πολύ περισσότερο του προγράμματος χρηματοδότησης των υποδομών περνάει μέσα από τους αυστηρότατους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Ο Τραμπ κι η ομάδα του ξέρουν καλά πως άλλα περιθώρια ενίσχυσης του κεφαλαίου υπήρχαν την εποχή που ανέλαβε ο Ρέιγκαν όταν ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ ήταν 30%, ακόμη κι όταν αναλάμβανε ο Τζορτζ Μπους που ήταν 57%. Σήμερα ξεπερνάει το 75% οπότε η χρηματοδότηση των υποδομών περνάει αναγκαστικά μέσα από σχήματα συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε Ηνωμένο Βασίλειο και Καναδά. Εκ των πραγμάτων περιορισμένα θα είναι και τα φορολογικά δώρα που μπορεί να προσφέρει ο Ντόναλντ Τραμπ στους πλουσίους, δεδομένου ότι επί Ρέιγκαν για παράδειγμα ο ανώτερος φορολογικός συντελεστής ανερχόταν στο 70%, για να μειωθεί σε δύο θητείες στο 28%. Σήμερα ωστόσο ο υψηλότερος φορολογικός συντελεστής βρίσκεται στο 39,6%, οπότε το περιθώριο μείωσης είναι σημαντικά μικρότερο.
