Οι σύμβουλοι του προέδρου

analyst

Εάν οι Η.Π.Α. ακολουθήσουν τη στρατηγική που δήλωσαν, είναι πολύ πιθανόν να ξεσπάσει ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος, με καταστροφικές συνέπειες για τον πλανήτη – ενώ μάλλον θα εντείνουν, αντί να επιλύσουν τα προβλήματα της οικονομίας τους.

.

«Ο στόχος του Trump δεν είναι να μειώσει τις συνολικές εμπορικές ροές, αλλά μάλλον να τις αυξήσει. Μέσω σκληρών και έξυπνων διαπραγματεύσεων θέλει να καλυτερεύσει τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες μας, να αυξήσει τις εξαγωγές, καθώς επίσης να αντικαταστήσει ορισμένα προϊόντα από αυτά που εισάγουμε σήμερα, με άλλα που θα παράγονται στις Η.Π.Α.» (P. Navarro, W. Ross, σύμβουλοι του προέδρου, σε μία μελέτη τους τριάντα σελίδων).

.

Άρθρο

Κανένας δεν επιτρέπεται να πάρει θέση υπέρ ή κατά του προέδρου Trump, από την οπτική γωνία της δικής του χώρας – κρίνοντας ίσως εάν ο προστατευτισμός που εγκαινιάζει είναι θετικός ή αρνητικός για τα ξένα κράτη. Ψηφίσθηκε από τους Αμερικανούς με στόχο την καλυτέρευση του δικού τους βιοτικού επιπέδου, ξεκίνησε δυναμικά τηρώντας τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, έχει εκφράσει σαφώς την πρόθεση να συγκρουστεί με το εγχώριο και διεθνές κατεστημένο, οπότε θα κριθεί εκ του αποτελέσματος.

Εν τούτοις, μπορεί να κρίνει εάν αυτά που έχει δηλώσει είναι σωστά από οικονομικής πλευράς – ξεκινώντας από το μεγαλύτερο νοητικό σφάλμα του, έτσι όπως αυτό προκύπτει από τη μελέτη των συμβούλων του που φαίνεται να υιοθετεί. Ειδικότερα από το γεγονός ότι, η μείωση των εισαγωγών σημαίνει αυτόματα αύξηση του ΑΕΠ – για την αριθμητική τεκμηρίωση του οποίου έχουν στηριχθεί προφανώς στη γνωστή μας εξίσωση, σύμφωνα με την οποία τα εξής:

ΑΕΠ = Κατανάλωση + Ιδιωτικές επενδύσεις + Δημόσιες δαπάνες + (Εξαγωγές – Εισαγωγές).

Με βάση τη συγκεκριμένη εξίσωση, οι σύμβουλοι του έχουν διαπιστώσει πως ο τελευταίος συντελεστής, οι «Εξαγωγές – Εισαγωγές», είναι έντονα αρνητικός, επειδή οι εξαγωγές είναι περί τα 500 δις $ χαμηλότερες από τις εισαγωγές. Ως εκ τούτου συμπεραίνουν με την απλή λογική ότι, εάν μειωθούν μέσω της επιβολής δασμών ή άλλων περιορισμών οι εισαγωγές, καθώς επίσης εάν αυξηθούν ταυτόχρονα οι εξαγωγές με τη διεξαγωγή σκληρών και έξυπνων διαπραγματεύσεων, τότε το εμπορικό έλλειμμα θα πάψει να υπάρχει – οπότε το ΑΕΠ των Η.Π.Α. θα αυξηθεί αυτόματα κατά 500 δις $. Η άνοδος τώρα του ΑΕΠ θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, ενώ θα αυξήσει τα έσοδα του δημοσίου – οπότε θα είναι θετική γενικότερα για τη χώρα.

Εν προκειμένω, πρόκειται ασφαλώς για ένα σοβαρό νοητικό λάθος, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ακόμη και ως μεγάλη ανοησία – αφού ο σκοπός της εξίσωσης του ΑΕΠ είναι ο καθορισμός της αξίας των αγαθώς και υπηρεσιών που παράγονται στο εσωτερικό μίας χώρας, καθώς επίσης η τοποθέτηση των συνιστωσών της ζήτησης.

Με απλά λόγια η εξίσωση δεν είναι τίποτε άλλο, από μία λογιστική διαπίστωση των συντελεστών του ΑΕΠ – από τι ακριβώς αποτελείται δηλαδή. Όσον αφορά δε το ότι, οι εισαγωγές αφαιρούνται από την εξίσωση, ουσιαστικά αποφεύγεται η διπλή καταμέτρηση – επειδή τα εισαγόμενα αυτά αγαθά καταναλώνονται μεν στο εσωτερικό, άρα υπάρχουν ήδη στο συντελεστή «Κατανάλωση», αλλά παράγονται στο εξωτερικό. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο προστίθενται οι εξαγωγές – επειδή παράγονται μεν τα αγαθά στο εσωτερικό, αλλά καταναλώνονται στο εξωτερικό.

Το σημαντικότερο όμως είναι το ότι, οι μειωμένες εισαγωγές δεν οδηγούν αυτόματα στην αύξηση του ΑΕΠ – επειδή αυτές οι εισαγωγές καθιστούν δυνατή την αγορά αγαθών από τους εγχώριους καταναλωτές σε χαμηλότερες τιμές, από αυτές που θα είχαν εάν παράγονταν στο εσωτερικό. Η αντικατάσταση τώρα των εισαγομένων προϊόντων  ή η άνοδος των τιμών τους μέσω της επιβολής δασμών, αυξάνει απλά τις τιμές πώλησης τους – με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να έχουν στη διάθεση τους λιγότερα χρήματα για την αγορά των υπολοίπων αγαθών που χρειάζονται.

Το παραπάνω φαίνεται πολύ καθαρά εάν επισημάνει κανείς ότι, περίπου το ένα τρίτο του εμπορικού ελλείμματος των Η.Π.Α. (180 δις $) αφορά την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων – την οποία, εάν απαγόρευε ο πρόεδρος Trump, θα αυξανόταν αμέσως οι τιμές της βενζίνης, του πετρελαίου και της κηροζίνης, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι δαπάνες των νοικοκυριών για τα άλλα προϊόντα που χρειάζονται.

Ένα επόμενο λάθος των συμβούλων είναι το ότι, απέναντι στα εμπορικά ελλείμματα, στα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών καλύτερα, υπάρχουν πάντοτε κεφαλαιακά πλεονάσματα – γεγονός που σημαίνει ότι, ως συνέπεια των ελλειμμάτων εισρέουν ξένα κεφάλαια στη χώρα. Αυτές οι εισροές ξένων κεφαλαίων οδηγούνται κυρίως στην αγορά ομολόγων του δημοσίου από τις ξένες κεντρικές τράπεζες – κάτι που είναι θετικό για τις Η.Π.Α., αφού έτσι χρηματοδοτούν το δημόσιο χρέος τους με χαμηλά επιτόκια.

Εάν λοιπόν έπαυαν να έχουν οι Η.Π.Α. ελλείμματα, τότε τα επιτόκια θα αυξανόταν, οι δαπάνες του δημοσίου ανάλογα, ενώ το δολάριο θα ανατιμούταν – οπότε η αμερικανική οικονομία θα αδυνάτιζε, οι εξαγωγές θα μειώνονταν αφού θα γινόντουσαν πιο ακριβά τα προϊόντα κοκ.

Τέλος, δεν δίνεται η απαιτούμενη σημασία στα πιθανά «μέτρα εκδίκησης» των εμπορικών εταίρων των Η.Π.Α. – αφού οι σύμβουλοι του προέδρου υποθέτουν αυθαίρετα ότι, θα μπορούσαν να επιβάλλουν δασμούς στις εισαγωγές, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις εξαγωγές με σκληρές και έξυπνες διαπραγματεύσεις!

Ποιός όμως εμπορικός εταίρος θα συμφωνούσε με μία τόσο μονόπλευρη διαπραγμάτευση; Η Κίνα; Το πιθανότερο δεν θα ήταν να επιβληθούν ανάλογοι δασμοί στα αμερικανικά προϊόντα, οπότε να ξεσπάσει ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ τους; Δεν θα σταματούσαν αμέσως τις εισαγωγές σιταριού, σόγιας κοκ. από τις Η.Π.Α. οι Κινέζοι, αγοράζοντας από άλλες χώρες, όπως η Βραζιλία;

Ολοκληρώνοντας, εάν πράγματι ακολουθήσουν τελικά οι Η.Π.Α. αυτή τη στρατηγική, θα βιώσουμε μία πολύ ενδιαφέρουσα περίοδο – κάτι που συμβαίνει ήδη σε γεωπολιτικό επίπεδο μετά την αποχώρηση τους από την εμπορική συμφωνία του Ειρηνικού (ΤΡΡ), προς όφελος της Κίνας και εις βάρος των συμμάχων τους στην περιοχή όπως η Ιαπωνία, η οποία αναζητάει ξαφνικά λύσεις για την εξασφάλιση της στρατιωτικής της ασφάλειας.

Επίλογος

Εάν διαβάσει κανείς το άρθρο από την οπτική γωνία της Ελλάδας, θα διαπιστώσει πόσο πολύ ζημιώθηκε από την απότομη μείωση των εισαγωγών (γράφημα), όσον αφορά το ΑΕΠ της – πόσο μάλλον όταν η μείωση αυτή δεν αντισταθμίσθηκε ούτε στο ελάχιστο από την αύξηση των εξαγωγών.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη των εισαγωγών της Ελλάδας

.

Ο περιορισμός του ΑΕΠ μείωσε προφανώς τα έσοδα του δημοσίου, αύξησε την ανεργία οπότε τις κρατικές δαπάνες, περιόρισε τις επενδύσεις κοκ., με αποτέλεσμα να επιβάλλονται συνεχώς νέα μέτρα λιτότητας – ενώ ταυτόχρονα μειώθηκαν οι κεφαλαιακές εισροές, οπότε αυξήθηκαν τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας, με αποτέλεσμα να βρεθεί εκτός των χρηματαγορών στο διηνεκές.

Όσον αφορά δε τους δασμούς, καθώς επίσης τα πιθανά «μέτρα εκδίκησης» των εκάστοτε εμπορικών εταίρων μίας χώρας, μπορεί κανείς να κατανοήσει τι θα αντιμετώπιζε η Ελλάδα στην περίπτωση μονομερούς επιστροφής στο εθνικό νόμισμα – η οποία είναι εύκολη μεν στα λόγια, αλλά αρκετά πολύπλοκη στην πράξη.