Αδημοσίευτα κείμενα του Εδουάρδο Γκαλεάνο

Νέα Κρήτη

Στην επέτειο του θανάτου του Εδουάρδο Γκαλεάνο, έρχονται στο φως αδημοσίευτα κείμενα του ουρουγουανού λογοτέχνη, υπό τον γενικό τίτλο «Κυνηγός ιστοριών». Ο Γκαλεάνο γράφει για τη δημοκρατία, την εξουσία των μηχανών, την οικογένεια, τη ζωή, την αγροτική παραγωγή, αλλά και τις κινητοποιήσεις των προηγούμενων ετών στην Αθήνα, εστιάζοντας στον τετράποδο πρωταγωνιστή, τον Κανέλο

Της Ειρήνης Κοσμά

Ένας χρόνος συμπληρώνεται από τότε που σίγησε η πιο εμβληματική φωνή αφύπνισης της Λατινικής Αμερικής: Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, εχθρός των απολυταρχικών καθεστώτων και υπέρμαχος της ριζοσπαστικής, ανυπόταχτης ιστορίας πέθανε στις 13 Απριλίου του 2015, αφήνοντας πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο, μέρος του οποίου αδημοσίευτο.

Τα άγνωστα κείμενα που φέρνει στο φως η ισπανική εφημερίδα El País σε ελεύθερη μετάφραση:

Σύντομη σύνοψη της σύγχρονης ιστορίας

Εδώ και μερικούς αιώνες, οι υπήκοοι έχουν μεταμφιεστεί σε πολίτες και οι μοναρχίες μετονομάζονται σε δημοκρατίες.

Οι τοπικές δικτατορίες, που αυτοαποκαλούνται δημοκρατίες, ανοίγουν τις πύλες τους για να επελαύσει η εξουσία της παγκόσμιας αγοράς. Σε αυτό τον κόσμο, βασίλειο των ελευθέρων, όλοι είμαστε ένας. Όμως, είμαστε ένας ή είμαστε κανένας; Αγοραστές ή αγορασμένοι; Πωλητές ή πουλημένοι; Κατάσκοποι ή κατασκοπευόμενοι;

Ζούμε σε φυλακές με αόρατα κάγκελα, προδομένοι από τις μηχανές, που παριστάνουν ότι υπακούουν και παραπλανούν, σε καθεστώς κυβερνητικής ατιμωρησίας, εξυπηρετώντας τα αφεντικά τους.

Οι μηχανές αρχηγεύουν στα σπίτια, στα εργοστάσια, στα γραφεία, στις αγροτικές καλλιέργειες, στα ανθρακωρυχεία και στους δρόμους των πόλεων, όπου οι πεζοί είμαστε μπελάδες που απορρυθμίζουν την κυκλοφορία. Και οι μηχανές άρχονται επίσης στους πολέμους, όπου σκοτώνουν εξίσου ή περισσότερο από τους ένστολους πολεμιστές.

Ιερή οικογένεια

Πατέρας τιμωρός, μητέρα ανιδιοτελής, κόρη υποτακτική,σύζυγος μουγκή.

Σύμφωνα με τις προσταγές του Θεού, τις παραδοσιακές αρχές και τις υποχρεώσεις απέναντι στον νόμο:ο γιος χτυπήθηκε από τον πατέρα ο οποίος ήταν χτυπημένος από τον παππού που είχε χτυπήσει τη γιαγιά η οποία γεννήθηκε για να υπακούει, γιατί το χθες είναι ο προορισμός του σήμερα και ό,τι υπήρξε θα συνεχίσει να υπάρχει.

Όμως σε κάποιον τοίχο, κάπου, κάποιος γράφει: Εγώ δεν θέλω να επιζήσω. Θέλω να ζήσω.

Το γράμμα και η ζωή

Την ίδια μέρα του Οκτωβρίου κάθε χρόνο,χτυπούσε το τηλέφωνο στο σπίτι της Μίρτα Κολάνχελο:-Γεια Μίρτα. Είμαι ο Χόρχε Πέρες. Ήδη θα φαντάζεσαι γιατί σε παίρνω.Σήμερα συμπληρώνονται 16 χρόνια από τότε που βρήκα εκείνο το μπουκάλι. Σε παίρνω, όπως πάντα, για να το γιορτάσω.Ο Χόρχε είχε χάσει το νόημα και το κέφι για ζωή και έβγαζε βόλτα τη δυστυχία του, περπατώντας ανάμεσα στα βράχια του Πουέρτο Ροσάλες, όταν βρήκε ένα από εκείνα τα σκάφη του στόλου που οι μαθητές της Μίρτα έριχναν, κάθε χρόνο, στη θάλασσα. Μέσα σε κάθε μπουκάλι, υπήρχε ένα γράμμα.Στο μπουκάλι που βρήκε ο Χόρχε, στο γράμμα, μουσκεμένο, αλλά ακόμα ευανάγνωστο, διάβασε το μήνυμα:-Ονομάζομαι Μαρτίν. Είμαι οκτώ χρονών. Ψάχνω έναν φίλο για τους δρόμους του νερού.Ο Χόρχε διάβασε εκείνο το γράμμα που τον επανέφερε στη ζωή.  

Σπόροι ταυτότητας

Στα μέσα του 2011, πάνω από πενήντα οργανώσεις του Περού συγκεντρώθηκαν για να διασφαλίσουν τη διάσωση 3.250 ειδών πατάτας. Αυτή η ποικιλία, κληρονομιά ενός αγροτικού πολιτισμού οκτώ χιλιάδων ετών, αργοπεθαίνει μέρα με τη μέρα, από την επιδρομή των μεταλλαγμένων, την εξουσία των μονοπωλίων και τις μονοκαλλιέργειες.Πολύ παράδοξος αυτός ο κόσμος, που στο όνομα της ελευθερίας σε προσκαλεί να επιλέξεις ανάμεσα στο ίδιο και το ίδιο, είτε στο τραπέζι είτε στην τηλεόραση.

Ο σκύλος «Κανέλος»

Σε κουβέντα στην Αθήνα, ανάμεσα σε φοιτητές του Πολυτεχνείου, μου έκανε παρέα ένας σκύλος με το όνομα Κανέλος.Αγκάλιασε τα πόδια μου, ενώ μιλούσα. Δεν τον γνώριζα καθόλου, όμως εκείνος είχε την υπομονή να με ακούσει με τα αυτιά τεντωμένα, από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο Κανέλος ήταν ένας σκύλος ράτσας σκύλου, ένας σκύλος του δρόμου, πεισματάρης, που ποτέ δεν έλειπε από τις φοιτητικές διαδηλώσεις, πάντα στην πρώτη γραμμή, αψηφώντας την Αστυνομία.Επτά χρόνια μετά, το 2010, o θυμός ξεχείλιζε στην Ελλάδα. Οι φοιτητές πρωτοστατούσαν στις διαμαρτυρίες κατά των εξολοθρευτών ολόκληρων χωρών, που υποχρέωναν την Ελλάδα να ξεπλύνει τις αμαρτίες της Γουόλ Στριτ. Στο επίκεντρο του λαϊκού ξεσηκωμού, ανάμεσα σε αέρια και φωτιές, φαινόταν ένας σκύλος. Τον αναγνώρισα στις φωτογραφίες. Ήταν ο Κανέλος. Όμως, φίλοι Έλληνες μου είπαν ότι ο Κανέλος είχε πεθάνει, ενάμισι χρόνο πριν.Τους διαβεβαίωσα ότι έκαναν λάθος. Εκείνος ο διαμαρτυρόμενος σκύλος, εκείνος ο επαίσχυντος αλήτης ήταν ο Κανέλος. Τώρα τον φώναζαν Λουκάνικο, για να μπερδεφτεί ο εχθρός.

Διάσωση της απηχθείσας μνήμης

Η γραφή του Γκαλεάνο συνδυάζει τη δημοσιογραφία, την πολιτική επιστήμη, την ιστορία και το μυθιστόρημα. Ο ίδιος αρνιόταν ότι ήταν ιστορικός: «Είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συνεισφέρει στη διάσωση της απηχθείσας μνήμης όλης της Αμερικής, αλλά πάνω από όλα της Λατινικής Αμερικής, πατρίδα περιφρονημένη και αγαπητή».Η ματιά του, ξεπερνώντας τα γεωγραφικά όρια της Λατινικής Αμερικής διεισδύει στα άδυτα των σύγχρονων κοινωνιών. Σε μία από τις συνεντεύξεις του, αναλύει την εξουσία του φόβου:

Τα πιο γνωστά του βιβλία «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971) και «Μνήμη Φωτιάς» (1982-1986) έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες. 

Δημοσιογράφος στα 14

Ο Γκαλεάνο γεννήθηκε στο Μοντεβιδέο στις 3 Σεπτεμβρίου 1940, στους κόλπους μιας μεσοαστικής καθολικής οικογένειας με ρίζες από την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ουαλία.Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα σε ηλικία 14 ετών από τη σοσιαλιστική εφημερίδα «El Sol», όπου σκίτσαρε καρικατούρες πολιτικών και είχε την ευθύνη της στήλης του πολιτισμού. Μεταξύ 1961 και 1966 ήταν διευθυντής στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Marcha» και στην αριστερή εφημερίδα «Epoca».Με το πραξικόπημα της 27ης Ιουνίου του 1973 φυλακίστηκε και στη συνέχεια εξορίστηκε στην Αργεντινή, όπου εξέδωσε το περιοδικό «Crisis», το οποίο διηύθυνε για τρία χρόνια. Το 1976, μετά το πραξικόπημα της 24ης Μαρτίου στην Αργεντινή αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στη Βαρκελώνη. Στην Ουρουγουάη θα επιστρέψει το 1985 με την αποκατάσταση της δημοκρατία

Αφηγητής του δρόμου

Την τέχνη της αφήγησης την έμαθε στους δρόμους του Μοντεβιδέο και όχι στο πανεπιστήμιο. «Δεν είχα την τύχη να γνωρίσω τη Σεχραζάτ, δεν έμαθα την τέχνη της αφήγησης στο ανάκτορο της Βαγδάτης, τα δικά μου πανεπιστήμια ήταν τα παλιά καφέ του Μοντεβιδέο», είχε δηλώσει το 2009 στη Μαδρίτη.

Το 1971 εξέδωσε το δίτομο έργο του «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής», με θέμα τον οικονομικό στραγγαλισμό της Λατινικής Αμερικής από τους αποικιοκράτες την εποχή των ανακαλύψεων και τους Αμερικανούς στη σύγχρονη εποχή. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία και έγινε το κλασικό έργο της αριστερής σκέψης των δεκαετιών του '70 και του '80 και στη συνέχεια του λεγόμενου κινήματος της «αντιπαγκοσμιοποίησης».Το 2009 επανήλθε στο προσκήνιο, όταν κατά τη διάρκεια της συνόδου των Κρατών της Αμερικανικής Ηπείρου στο Πορτ οφ Σπέιν του Τρινιδάδ και Τομπάγκο, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, το χάρισε στον αμερικανό ομόλογό του, Μπαράκ Ομπάμα.

Πάντως, ο Γκαλεάνο θεωρούσε ότι το βιβλίο είχε αδυναμίες. «Δεν θα μπορούσα πλέον να το διαβάσω. Θα ήταν υπερβολικά βαρύ. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η πρόζα της παραδοσιακής αριστεράς είναι τρομακτικά πληκτική. Το σώμα μου δεν θα την άντεχε. Θα έπρεπε να το στείλω στο νοσοκομείο», είχε δηλώσει σε δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου. «Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε όταν ήμουν 31 ετών και φιλοδοξούσε να αποτελέσει έργο πολιτικής οικονομίας, αλλά δεν είχα την απαιτούμενη παιδεία. Δεν μετανιώνω που το έγραψα, αλλά για μένα είναι μία φάση που έχω ξεπεράσει».

«Ένας κόσμος ανάποδα»

Από την υπόλοιπη εργογραφία του ξεχωρίζουν τα βιβλία «Ένας κόσμος ανάποδα» μία σειρά δοκιμίων για την εποχή της παγκοσμιοποίησης και «Τα Χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» μία ιστορία του δημοφιλέστερου αθλήματος στον κόσμο.

Επίσης, στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται το βιβλίο «Καθρέφτες: Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» των αφανών και των αδυνάμων, μέσα από 600 αφηγήματα - βινιέτες, καθώς και η τριλογία «Μνήμη Φωτιάς», όπου με όπλο την ιστορία και τη λογοτεχνία επιδιώκει να ανακτηθεί και να αποκατασταθεί η κατακερματισμένη μνήμη της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της αμερικανικής ηπείρου συνολικά.Τιμήθηκε δύο φορές (1975 και 1978) με το κουβανικό βραβείο «Casa de las Americas», ένα από το παλαιότερα λογοτεχνικά βραβεία, με το American Book Award του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον για την τριλογία του «Μνήμη της Φωτιάς», το διεθνές βραβείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Global Exchange (2006) και το σουηδικό βραβείο «Stig Dagerman» (2010).O Εντουάρντο Γκαλεάνο πέθανε σε νοσοκομείο του Μοντεβιδέο, όπου νοσηλευόταν με καρκίνο των πνευμόνων.Έργα μεταφρασμένα στα ελληνικά:

«Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971)«Μνήμες φωτιάς» (1982-1986)«Ο αιώνας του ανέμου» (1986)«Το βιβλίο των εναγκαλισμών»» (1989)«Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» (1995)«Ένας κόσμος ανάποδα» (1998)«Καθρέφτες. Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008)«Οι μέρες αφηγούνται» (2012)«Οι λέξεις ταξιδεύουν» (2014)

Πηγή: thepressproject.gr