ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ/ ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ)

του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Η Ελλάδα παραμένει, αναμφισβήτητα, ένα από τα κύρια σημεία της γης όπου το παγκόσμιο μέλλον μας «προετοιμάζεται». Αυτή η χώρα της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης φέρει μια τεράστια ιστορική και πνευματική κληρονομιά και, ταυτόχρονα, βρίσκεται στο σταυροδρόμι του Σλάβικου, του Μεσανατολικού και του Δυτικού κόσμου. Έχει επιλεγεί ως το αντικείμενο ενος «μεγάλου πείραματος” του παγκόσμιου Χρήματος και των ευρωπαϊκών ελίτ στην υπηρεσία του, για το πώς να «ανοικοδόμηθεί», με θεμελιώδη τρόπο, το πολιτικό και κοινωνικό καθεστώς που επικρατεί στην Ευρώπη μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (αν όχι κατά τη διάρκεια των δύο έως τριών τελευταίων αιώνων της ευρωπαϊκής ιστορίας).

‘Eνα διεθνές συνέδριο έγινε ακριβώς στην Ελλάδα στις 20 και 21 Ιουνίου, προκειμένου να συζητηθεί η ελληνική / ευρωπαϊκή κρίση, οι πιθανές εναλλακτικές στο σύστημα του “ευρω-φιλελευθερισμού” και τρόποι για να σταματήσει η πορεία προς τον πόλεμο με τη Ρωσία. Δεκάδες διανοούμενοι, πολιτικοί και ακτιβιστές, από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, περιλαμβανομένης της Ρωσίας, συμμετείχαν στο συνέδριο — μεταξύ αυτών και μερικοί κριτικοί οικονομολόγοι από τις ΗΠΑ.

Η εκδήλωση οργανώθηκε από μια ομάδα ριζοσπαστών διανοούμενων, που αντιτίθενται στην πλήρη κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και του νεοφιλελεύθερου σχεδίου του επί των ετρωπαϊκών πολιτικών και θεσμών. Ταυτόχρονα είναι αντίθετοι με την αναγέννηση των αυτοκρατορικών σχεδίων με τη βοήθεια των όπλων, είτε είναι στην Ουκρανία, είτε στη Μέση Ανατολή. Υποστηρίχθηκε από το Παγκόσμιο Φόρουμ των Εναλλακτικών, του οποίου προεδρεύει ο Samir Amin, το Ίδρυμα Λυσσαρίδη στην Κύπρο, το Ελληνικό Ινστιτούτο για την Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ), που διευθύνει ο σοσιαλιστής πρώην υπουργός Γεράσιμος Αρσένης, το ρωσικό Ινστιτούτο για την Παγκοσμιοποίηση και τα Κοινωνικά Κινήματα, υπό την προεδρία του Μπόρις Καγκαρλίτσκι και την ιστοσελίδα “agora-dialogue.com”.

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε κοντά στην πόλη των Δελφών, που ήταν το κέντρο του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ήταν κατά τη διάρκεια της ανόδου αυτού του κόσμου και στο πλαίσιό του που εμφανίστηκε ο Πρωταγόρας, ο μαθητής του Δημόκριτου και μέντορας του Περικλή, για να διδάξει ότι “Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων» (και όχι «το χρήμα είναι μέτρο όλων των ανθρώπων”, όπως είναι το μότο της Αυτοκρατορίας του Χρήματος, που επιτίθεται τώρα στα ευρωπαϊκά έθνη και σε ότι έχει απομείνει από τον πολιτισμό τους).

Αυτές τις ημέρες, γίνεται πολλή συζήτηση και πολλά συνέδρια στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου μπορεί κανείς να ακούσει φιλιππικούς ενάντια στις πολιτικές λιτότητας (ένας όρος άστοχος στην περίπτωση τουλάχιστο της Ελλάδας, όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε), καταγγελίες των νέων ψυχρών και θερμών πολέμων ή ευχές για ειρήνη στην Ευρώπη και στον κόσμο. Ποιά η ανάγκη για ένα ακόμη συνέδριο, ένας παρατηρητής θα μπορούσε να ρωτήσει.
Χρειαζόμαστε στρατηγική, όχι μόνο καταγγελίες

‘Ηταν μια σειρά εκτιμήσεων που έσπρωξε τους διοργανωτές να πραγματοποιήσουν αυτό το συνέδριο στην Ελλάδα πριν από την (προβλέψιμη) κρίση του καλοκαιριού. Μια από τις βασικές ιδέες πίσω από την πρωτοβουλία ήταν η συνειδητοποίηση ότι δεν είναι αρκετή η καταγγελία της «λιτότητας» ή του πολέμου. Χρειάζεται επίσης να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε πολιτικές στρατηγικές και τα απαραίτητα εργαλεία και δίκτυα για να πολεμήσουμε εναντίον τους. Αυτή είναι φυσικά μια διαδικασία που πρέπει να προχωρήσει σε αλληλεπίδραση με την ανάπτυξη εναλλακτικού οράματος. Χωρίς μια τέτοια στρατηγική και χωρίς τέτοιο όραμα, τα οποία είναι σχεδόν ανύπαρκτα στην ευρωπαϊκή αριστερά, ακόμη και αν αυτή θα μπορέσει να καταφέρει επί μέρους νίκες εναντία στους νεοφιλελεύθερους ή / και τους νεοσυντηρητικούς, διατρέχει τον κίνδυνο να τις δει να μετατρέπονται τελικά σε ήττες.

Στην πραγματικότητα είμαστε ήδη σε περιβάλλον μακρού υβριδικού παγκοσμίου πόλεμου, που εξαπολύθηκε από την πιο ακραία και πολιτικά συνεκτική πτέρυγα του διεθνούς Χρήματος και τις πιο εξτρεμιστικές γεωπολιτικές δυνάμεις του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος των ΗΠΑ, γύρω από τους νεοσυντηρητικούς. Αλλά εμείς δεν σκεφτόμαστε και δεν δρούμε αναλόγως. Δεν πιστεύουμε πραγματικά, σε βάθος, ότι είμαστε εκεί και δεν θέλουμε να είμαστε εκεί. Όταν η κρίση έρχεται, μας πιάνει απροετοίμαστους (ένα επίσης σημαντικό μάθημα από την πανωλεθρία του ΣΥΡΙΖΑ αυτό το καλοκαίρι)

Οι δυνάμεις που συγκεντρώνονται γύρω από τους νεοφιλελεύθερους και τους νεοσυντηρητικούς πιστεύουν ότι τώρα, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την παρακμή των Ευρωπαϊκών πολιτικών ελίτ (είτε είναι σοσιαλδημοκρατικές, είτε γκωλικές, όπως στη Γαλλία), καθώς και των εθνικιστικών καθεστώτων του Τρίτου Κόσμου, έχουν μια μοναδική, ιστορική ευκαιρία να αλλάξουν, με ένα ριζικό τρόπο, όλες τις κοινωνικές και τις διεθνείς σχέσεις στον πλανήτη και να διαμορφώσουν το μέλλον του. Θέλουν να το κάνουν έτσι κι αλλιώς, αλλά επίσης πιστεύουν ότι πρέπει να το κάνουν τώρα. Δεν θέλουν να κοιτάνε παθητικά την άνοδο εναλλακτικών κέντρων της παγκόσμιας οικονομίας τα οποία μπορεί να αποτελέσουν απειλή για την κυριαρχία τους.

Χρησιμοποιούν την ελληνική κρίση, την πρόοδο της «ολοκλήρωσης» της ΕΕ, την Ουκρανία, την κρίση της Μέσης Ανατολής, με τέτοιο τρόπο ώστε να προωθήσουν το παγκόσμιο «αναθεωρητικό» τους σχέδιο.
Ένας νέος ολοκληρωτισμός

Ένας άλλος παράγοντας που λειτουργεί εδώ είναι ότι, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, οι εκπληκτικές πρόοδοι των τεχνολογιών της πληροφορίας, των νευροεπιστημών, των κοινωνικών επιστημών που στρέφονται κυρίως στον πόλεμο, των νέων μαθηματικών εργαλείων, όπως η θεωρία του χάους, έχουν δημιουργήσει τα αντικειμενικά, υλικά και πνευματικά μέσα και εργαλεία για ένα νέο παγκόσμιο ολοκληρωτισμό, για την υλοποίηση των μαύρων ουτοπιών (δυστοπιών) των Zamyatin, Όργουελ ή Huxley, οι οποίες θα κάνουν τον Χίτλερ να μοιάζει με έναν αλχημιστή σε σύγκριση με τους σύγχρονους χημικούς. Οι Ασάνζ και Σνόουντεν δίνουν μια πολύ καλύτερη ματιά εικόνα του πραγματικού και αόρατου κόσμου που μας κυβερνά απ’ ότι πολλές από τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές αναλύσεις μας.

Αλλά τα θύματα αυτών των πολιτικών δεν έχουν την απαραίτητη βούληση και την αναγκαία στρατηγική και αντίπαλο όραμα για να απαντήσουν με συστηματικό τρόπο στον «πόλεμο» που ξεκίνησε κατά των κοινωνιών και των εθνών από τους υποστηρικτές της νέας αυτής ολοκληρωτικής εξουσίας. Αντιδρούν εδώ ή εκεί, συνήθως όταν είναι ήδη πολύ αργά. Προτιμούν συχνά να προσπαθούν κυρίως να διατηρούν τα “κεκτημένα” τους και να κυττάνε πως θα βρουν ένα συμβιβασμό με τις κυρίαρχες δυνάμεις, γλυτώνοντας τις προσπάθειες και τους κινδύνους που συνεπάγεται κάθε σοβαρή προσπάθεια να τις σταματήσουν.
Η γαλλική εμπειρία

Αυτό είναι για παράδειγμα αυτό που συνέβη με την τεράστια νίκη επί του “ευρω-φιλελευθερισμού”, που απετέλεσε το γαλλικό δημοψήφισμα το 2005 και οι κοινωνικές εξεγέρσεις που ακολούθησαν. Ούτε οι κριτικοί διανοούμενοι πίσω από το μεγάλο ‘Οχι των Γάλλων, οι οποίοι μας έδωσαν μερικές από τις βαθύτερες κριτικές του ευρωπαϊκού «οικοδομήματος», ήταν σε θέση, ούτε οι αριστερές δυνάμεις που καλούσαν για την ψήφο υπέρ του Όχι (από την αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών ως την τροτσκιστική LCR) ήθελαν να αναπτύξουν μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση προς ότι είχαν ήδη πείσει τον γαλλικό λαό να απορρίψει. Ο Σαρκοζί μπόρεσε να χειραγωγήσει την κατάσταση και τώρα η Le Pen φιγουράρει ως η κύρια υποψήφια για να εκφράσει την κοινωνική δυσαρέσκεια στη Γαλλία.
Η ελληνική εμπειρία

Ένα άλλο, ακόμη πιο τραγικό παράδειγμα είναι το ελληνικό. Οι ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκαν να αναπτύξουν οποιοδήποτε περιεκτικό οικονομικό πρόγραμμα και επίσης οποιαδήποτε συνεκτική διεθνή στρατηγική για την αντιμετώπιση του πολύ σοβαρού προβληματος που αντιμετώπίζε η χώρα. Αντ ‘αυτού, εμπιστεύτηκαν στα τυφλά δυνάμεις από τις ΗΠΑ και σκοτεινούς οικονομικούς κύκλους για να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την Μέρκελ. Αυτές οι δυνάμεις ήταν τελικά σε θέση να τους χειριστούν με πολύ επιτυχημένο τρόπο. Όχι μόνο τους έβαλαν στο δρόμο της ήττας και της συνθηκολόγησης, αλλά τους μεταμόρφωσαν σε όργανα των δικών τους πολιτικών, με καταστροφικά πολιτικά αποτελέσματα για τον ελληνικό λαό και για την ευρωπαϊκή και διεθνή αριστερά. Ήταν σε θέση όχι μόνο να νικήσουν (τουλάχιστον προς το παρόν), την ελληνική εξέγερση, ήταν ακόμη σε θέση να οργανώσουν εκλογές για τους Έλληνες στις οποίες κλήθηκαν να επιλέξουν οι ίδιοι τον “δήμιο” που προτιμούν.

«Η Ελλάδα δεν μπλοφάρει», διαβεβαίωσε ο James Galbraith (σύμβουλος του Βαρουφάκη) τους συμμετέχοντες στη διάσκεψη των Δελφών, πολλοί από τους οποίους (συμπεριλαμβανομένων υπουργών και υψηλόβαθμων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ) ήταν ήδη επιφυλακτικοί σχετικά με πτυχές της πολιτικής και της τακτικής που ακολουθούνταν από την ελληνική Αριστερά. Όμως, λίγο αργότερα, αποδείχθηκε ότι, πράγματι, ο «Τσίπρας μπλόφαρε».

Προκειμένου να αναπτυχθούν στρατηγικές και εργαλεία πρέπει να γνωρίζουμε καλά τι ακριβώς συμβαίνει. Οι ομιλητές στους Δελφούς ανέλυσαν λεπτομερώς το βάθος και την έκταση της τεράστιας οικονομικής, κοινωνικής, δημογραφικής και, επίσης, ψυχολογικής, ηθικής καταστροφής που είδαμε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ως αποτέλεσμα του “προγράμματος διάσωσης”. Η καταστροφή αυτή μπορεί να συγκριθεί με ότι συνέβη κατά την τελευταία φάση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ή στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Κραχ. Δεν θα βρείτε τίποτα έστω και μακράν συγκρίσιμο με αυτή την καταστροφή σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία της καπιταλιστικής Ευρώπης. Οι συμμετέχοντες στους Δελφούς ήταν αρκετά ενημερωμένοι άνθρωποι. Αλλά ακόμη και αυτοί έμειναν έκπληκτοι όταν άκουσαν για παράδειγμα τον καθηγητή Κασιμάτη, κορυφαίο Έλληνα εμπειρογνώμονα στο συνταγματικό δίκαιο, να αναλύει λεπτομερώς τους νομικούς όρους των σαφώς νεοαποικιακών Δανειακών Συμβάσεων που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα από τους «εταίρους» της στην ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Αυτοί οι όροι δεν είναι μόνο μια μαζική παραβίαση των διατάξεων του ελληνικού Συντάγματος, των ευρωπαϊκών συνθηκών και του διεθνούς δικαίου. Είναι, στην πραγματικότητα, το προσχέδιο ενός νέου ολοκληρωτισμού.

Τώρα, αν συγκεντρώσουμε αυτά τα στοιχεία έχουμε μια σαφή εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει στην Ελλάδα, που είναι το πρώτο βήμα στην κατανόηση του γιατί αυτό συμβαίνει. Αυτό είναι μια απολύτως απαραίτητη διαδικασία, αν θέλουμε να σταματήσουμε να προβάλλουμε τις δικές μας προτιμήσεις και προκαταλήψεις στην πραγματικότητα.

Είναι πραγματικά δυνατό να περιγραφεί μια τέτοια τεράστια καταστροφή ως μια κρίση, ως ένα λάθος, ως απλά μια ¨ακρότητα” του συστήματος; Ακόμα και το να μιλήσουμε για λιτότητα είναι ευφημισμός, δεν ονομάζεις “λιτότητα” ένα πρόγραμμα που αρνείται τις υλικές προϋποθέσεις για την αναπαραγωγή ενός συγκεκριμένου κοινωνικού σχηματισμού και, με αυτό, ενός έθνους και του κράτους του.

Αναλύοντας τα αντικειμενικά δεδομένα για την Ελλάδα (ΑΕΠ, ανεργία, επενδύσεις, κοινωνικές στατιστικές, την εξέλιξη του χρέους κλπ.) μπορούμε να τεκμηριώσουμε τον ισχυρισμό ότι το πρόγραμμα που επιβάλλουν οι «Δανειστές» (ενεργώντας ως δικαστήριο του Κάφκα στη “Δίκη”)είναι σαφώς μια προσπάθεια να καταστραφεί ένα έθνος- κράτος και και να στερηθούν οι θεσμοί του από οποιοδήποτε πραγματικό περιεχόμενο. Αν αυτό πετύχει στην Ελλάδα, μπορεί να γενικευτεί σταδιακά σε όλη την Ευρώπη.

Πιστεύουμε ότι το κάνουν αυτό γιατί μόνο με τον τρόπο αυτό μπορούν να προχωρήσουν την πολύ ριζοσπαστική ατζέντα τους για «αλλαγή καθεστώτος», δηλαδή να μετατρέψουν τη δυτική «δημοκρατία» σε μια καθαρή τυπικότητα και να καταργήσουν εντελώς τα πιο στοιχειώδη κοινωνικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και συντάξεων, στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση κ.λπ., τα οποία αποτελούν ένα από τα θεμελιώδη επιτεύγματα στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Τα κατήργησαν στον πρώην «σοσιαλιστικό» κόσμο, τώρα θέλουν να τα καταργήσουν στη Δυτική Ευρώπη, αρχής γενομένης με την Ελλάδα. Αν κάποιος έχει μια καλύτερη εξήγηση για όσα συμβαίνουν ας την παρουσιάσει.

Προσπάθησα να εκθέσω αυτές τις ιδέες μια μέρα στον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα πριν από μερικά χρόνια. Με κοίταξε με μεγάλη δυσπιστία. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ζούμε σε έναν «τόσο κακό κόσμο» που θα μπορούσε να επιθυμεί την καταστροφή της Ελλάδας. Όσον αφορά τον Γιάνη Βαρουφάκη, τον θυμάμαι να μου λέει σε μια συζήτηση, πριν από μερικά χρόνια, ότι δεν πιστεύει σε συνωμοσίες. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος για να πει κανείς ότι ζούμε στην ουσία σε έναν λίγο-πολύ καλό κόσμο, με λίγο-πολύ καλούς ανθρώπους να μας κυβερνούν. Έμελλε κι αυτός να ανακαλύψει, με τον σκληρό τρόπο, ότι οι συνάδελφοί του υπουργοί Οικονομικών δεν ενδιαφέρονταν για τα οικονομικά επιχειρήματά του. Εκτελούσαν τις εντολές του Χρήματος.

Τώρα, μετά την καταστροφή, o Βαρουφάκης μαζί με τον Lafontaine, τον Melanchon και κάποιους άλλους έχουν δηλώσει την ανάγκη για την ανάπτυξη εναλλακτικών στρατηγικών (μια ιδέα που αναφέρεται σαφώς ήδη και σε αυτή που έγινε γνωστή ως “έκκληση Μίκη-Γλέζου για τη σωτηρία της Ελλάδας και των λαών της Ευρώπης” του Οκτωβρίου 2011, και έμεινε, δυστυχώς χωρίς πρακτικά αποτελέσματα). Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ελπίζουμε ότι οι προσπάθειες τους, μαζί με εκείνες πολλών άλλων, περιλαμβανομένης και της κίνησης των Δελφών, θα αρχίσουν σύντομα να αποδίδουν αποτελέσματα.
«Έθνος», «ευρώ» και άλλες «δύσκολες» ερωτήσεις

Ένας δεύτερος προβληματισμός πίσω από την ιδέα της διάσκεψης των Δελφών ήταν ότι χρειαζόμαστε, προκειμένου να αναπτύξουμε εναλλακτικές στρατηγικές, να αντιμετωπίσουμε σοβαρά κάποια πολύ δύσκολα ζητήματα, όπως ο εθνισμός, το έθνος και ο εθνικισμός, το πρόβλημα του για ποιό είδος ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης πρέπει να αγωνιστούμε, το ζήτημα του προστατευτισμού και της άρθρωσης μεταξύ των αναπτυγμένων σε εθνικό επίπεδο πολιτικών αγώνων και μιας ευρωπαϊκής εναλλακτικής λύσης. Το θέμα του ευρώ είναι πολύ σημαντικό και όχι ένα που μπορεί εύκολα να απαντηθεί.

Είναι σαφές, τουλάχιστον για κάποιους από τους συμμετέχοντες του συνεδρίου των Δελφών, ότι το ευρώ και η Συνθήκη του Μάαστριχτ δεν είναι απλά εργαλεία μιας νομισματικής ένωσης μεταξύ των κρατών ή για την επιβολή της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής σε όλη την Ευρώπη ή ένας τρόπος για να μεταφέρθούν μόνιμα πόροι από τη Νότια προς τη Βόρεια Ευρώπη. Είναι όλα αυτά, αλλά είναι και ακόμα κάτι άλλο, πιο θεμελιώδες.

Είναι ένας τρόπος για να φύγει η κυριαρχία από τα έθνη-κράτη και να μεταφερθεί στους εκπροσώπους της πολιτικά, αυτοκρατορικά συγκροτημένης πτέρυγας του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου, που ενεργεί μέσω των κανόνων που θεσπίζονται από το Μάαστριχτ, μέσω της κυριαρχίας των νεοφιλελεύθερων δογμάτων στην οικονομική πρακτική, αλλά και μέσω της τεράστιας, “στοχευμένης” ικανότητας επιρροής και στις «αγορές» και στην πολιτική. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών, πνευματικών ελίτ και των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη ελέγχονται πλέον από το διεθνές (και όχι κατ ‘ανάγκη ευρωπαϊκό) Χρήμα. Λένε ότι το ευρώ ήταν ένα λάθος, επειδή είναι ένα νόμισμα χωρίς κράτος. Αλλά υπάρχει ένα κράτος πίσω από αυτό, απλά είναι ενα “κράτος” με νέα μορφή, το κράτος, η εξουσία του “Χρήματος”, κρυμμένο στη ρητορική της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης”.

Το Μάαστριχτ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος ενός γιγαντιαίου και βαθιού σχεδίου αλλαγής καθεστώτος από ένα σύστημα, που τουλάχιστον στη θεωρία, βασίζεται στην αρχή της λαϊκής και της εθνικής κυριαρχίας, που εγκαθιδρύθηκε στην Ευρώπη μετά την Αγγλική και Γαλλική Επανάσταση, προς ένα σύστημα που βασίζεται στην κυριαρχία του Χρήματος , κατοχυρώνεται από τις «αρχές» της μόνιμης αντιπληθωριστικής πολιτικής (που είναι επίσης ένας τρόπος για να προστατευθεί η αξία του χρηματιστικού κεφαλαίου), της «ανεξαρτησίας» της ΕΚΤ (το οποίο μεταφράζεται σε εξάρτησή της από την … Goldman Sachs και άλλες διεθνείς τράπεζες!) και στην αρχή της “μη διάσωσης”, η οποία άνοιξε το δρόμο για την επίθεση εναντίον της Ελλάδας, την πρώτη προσπάθεια να ελεγχθεί πλήρως ένα ευρωπαϊκό έθνος κράτος, διατηρώντας ανέπαφη μόνο την μορφή των δημοκρατικών θεσμών του (και αυτών προς το παρόν).

Αν είναι έτσι, μια λύση φαίνεται αρκετά λογική. Φύγετε από το κλαμπ του ευρώ. Μια τέτοια επιλογή δεν θα πρέπει να αποκλειστεί, αλλά είναι μια μεγάλη έλλειψη υπευθυνότητας να πιστεύουμε ότι μια τέτοια έξοδος θα είναι ένα εύκολος περίπατος. Πολλά προβλήματα τίθενται στα οποία δεν είμαστε σε θέση να απαντήσουμε σωστά στον περιορισμένο χώρο που διαθέτουμε, αλλά τα οποία έγιναν επίσης εν μέρει σαφή κατά τη διάρκεια της κυπριακής και της ελληνικής κρίσης.

Τα δύο πιο βασικά από αυτά είναι, πρώτον η αποδυνάμωση του έθνους-κράτους, τόσο αντικειμενικά, όσο και υποκειμενικά, κατά τη διάρκεια μιας μακράς χρονικής περιόδου, η οποία προηγήθηκε και κατέστησε δυνατές τις ανοικτές επιθέσεις εναντίον του, αρχής γενομένης με την Ελλάδα το 2010, και, δεύτερον, η δυσκολία να υπερασπιστεί κανείς αποτελεσματικά ένα δεδομένο έθνος (κάτι το οποίο είναι εντούτοις απαραίτητο) ενάντια στην τεράστια πίεση του παγκόσμιου χρήματος (των “αγορών”, της «παγκοσμιοποίησης»), βασισμένος μόνο στις περιορισμένες ικανότητες και τις δυνατότητες του κάθε μεμονωμένου ευρωπαϊκού έθνους-κράτους.

Το θέμα του νομίσματος είναι σημαντικό μιας και όποιος θέλει να αναπτύξει μια εναλλακτική λύση πρέπει να το αντιμετωπίσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτό είναι ένα τεχνικό οικονομικό ζήτημα, αλλά ο τεχνικο-οικονομικός χαρακτήρας του ερωτήματος αυτού δεν πρέπει να κρύψει τις τεράστιες πολιτικές προκλήσεις πίσω του. Η καθιέρωση ενός εθνικού νομίσματος θα μπορούσε να είναι ένα αναγκαίο βήμα για κάθε χώρα που επιθυμεί να αντισταθεί στην ευρωπαϊκή νεοφιλελεύθερη τάξη. Αλλά η θέσπιση ενός εθνικού νομίσματος δεν θα είναι από μόνη της επαρκής για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα Ευρωπαϊκά έθνη, ως αποτέλεσμα της τεράστιας οικονομικής, πολιτικής και “μιντιακής” εξουσίας του διεθνούς χρηματο-πιστωτικού τομέα, στο πλαίσιο της οποίας θα πρέπει αναγκαστικά να κινηθεί οποιαοδήποτε έθνος-κράτος και ευρωπαϊκή κυβέρνηση. Η καθιέρωση εθνικού μέσου πληρωμής μπορεί να έχει προοδευτικό νόημα μόνο αν απορρέει από μια συνολική στρατηγική για να αντιμετωπιστεί η παγκοσμιοποίηση.
Νεοφιλελευθερισμός και Νεοσυντηρητισμος

Μια τρίτη ιδέα, που προσπαθήσαμε να εκθέσουμε, νομίζω με μεγάλη επιτυχία, στους Δελφούς, ήταν η οργανική ενότητα μεταξύ του νεοφιλελεύθερου και νεοσυντηρητικού σχεδίου, με το ένα να είναι η μεταφορά του άλλου όταν πηγαίνεις από το πεδίο της οικονομίας στη γεωπολιτική και αντίθετα. Δεν είναι παρά δύο όψεις ενός γιγαντιαίου αναθεωρητικού σχεδίου και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιες. Δεν μπορείς να πολεμήσεις το ένα χωρίς το να πολεμήσεις το άλλο.

Εάν οι προσπάθειες να αρνηθούν στα λαϊκά στρώματα της Δυτικής Ευρώπης τα πιο στοιχειώδη πολιτικά και κοινωνικά τους δικαιώματα πετύχει, τότε ένας πόλεμος κάποιου είδους εναντίον της Ρωσίας θα διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό. Το αντίθετο είναι επίσης αλήθεια. Μια ατμόσφαιρα εξωτερικού πολέμου, με τη Ρωσία ή με το Ισλάμ, θα διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνική και πολιτική οπισθοδρόμηση στη Δυτική Ευρώπη.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, από την εποχή του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου ως τις στρατιωτικές εκστρατείες των ημερών μας ενάντια στη Γιουγκοσλαβία ή τη Λιβύη, για παράδειγμα, η θέση έναντι των εξωτερικών πολέμων και των ευρωπαϊκών επεμβάσεων, έχει γίνει επίσης ένα είδος διαχωριστικής γραμμής μέσα στον «ευρωπαϊκό σοσιαλισμό» και σε όλα τα ρεύματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Ο ρωσικός παράγοντας

Η τέταρτη ιδέα που αναπτύχθηκε στους Δελφούς ήταν ότι η Ρωσία είναι ένα αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης. Οι Δυτικοευρωπαίοι πρέπει να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία όπως κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και η Ρωσία θα πρέπει επίσης να αισθάνεται και να συμπεριφέρεται ως ευρωπαϊκή χώρα με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της και χωρίς συμπλέγματα. Στο ίδιο το συνέδριο Ρώσοι συμμετείχαν ως αναπόσπαστο μέρος αυτού του ευρωπαϊκού διαλόγου. Ο Σεργκέι Γκλάζιεφ, γνωστός μελετητής των οικονομικών κύκλων Κοντράτιεφ και επίσης σύμβουλος του Προέδρου της Ρωσίας, προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον από τους συμμετέχοντες με την παρέμβασή του, καθώς ο ίδιος ανέπτυξε την ιδέα του ότι η Ελλάδα δεν έχει μέλλον εντός της ΕΕ, αλλά θα μπορούσε να έχει ένα μάλλον φωτεινό στο πλαίσιο της Ευρασίατικής ολοκλήρωσης. Χρειάστηκε να παρέμβει μέσω Skype, καθώς είναι στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ και δεν μπορεί να την επισκεφθεί.

Η ιδέα οτι η Ρωσία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης είναι θεμελιώδης, αν δεν θέλουμε να στερήσουμε για πάντα, από την ήπειρο, τα μέσα της ανεξαρτησίας της.
Έθνος και Διεθνισμός

Μια πέμπτη, επίσης πολύ σημαντική ιδέα, είναι ότι η Γερμανία και οι ευρωπαϊκές ελίτ έχουν μια περιφερειακή στρατηγική, το Χρήμα και οι νεοσυντηρητικοί μια παγκόσμια στρατηγική. Αλλά οι δυνάμεις που αντιστέκονται σε αυτές έχουν μόνο εθνικές πολιτικές και εθνικά στρατηγικά εργαλεία. Μπορεί να έχεις επί μέρους νίκη σε αυτόν τον πόλεμο βασισμένος στο εθνικό επίπεδο, αλλά αυτός ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί σε αυτό το επίπεδο. Πρέπει να ξεκινήσει μια όσμωση ανθρώπων και δυνάμεων από διαφορετικά ευρωπαϊκά έθνη. Θα πρέπει να αναπτύξουμε την εναλλακτική μας στον ευρω-φιλελευθερισμό σε γλώσσα κατανοητή από όλους τους Ευρωπαίους και ένα πρόγραμμα ικανό να ενώσει όσο περισσότερα έθνη μπορεί. Αυτός ήταν επίσης ένας από τους λόγους που οι διοργανωτές κάλεσαν ανθρώπους από όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές περιφέρειες να συμμετάσχουν. Υπήρχαν κάποιες παραλείψεις, δυστυχώς, με δεδομένα τα όρια των διαθέσιμων μέσων και των πολύ μικρών χρονικών περιορισμών στην προετοιμασία της διάσκεψης. Πιστεύουμε ότι αυτό θα διορθωθεί στο μέλλον του διαλόγου που ήδη ξεκινήσαμε.

Η διάσκεψη των Δελφών δεν θα μπορούσε βέβαια να «λύσει» όλα τα προβλήματα που τέθηκαν παραπάνω. Ήταν μια προσπάθεια να τα θέσει όσο το δυνατόν σαφέστερα και πιστεύουμε ότι το να τεθούν οι σωστές ερωτήσεις αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το ήμισυ της απάντησης. Πολλοί συμμετέχοντες εξέφρασαν τη βούλησή τους να συνεχίσουν με την έναρξη ενός είδους πρωτοβουλίας των Δελφών. Ελπίζουμε ότι αυτό θα καταστεί δυνατό σε στενή συνεργασία με όλες τις άλλες δυνάμεις και προσωπικότητες που ενδιαφέρονται για τους ίδιους στόχους.

Αθήνα, Σεπτέμβριος 2015
(*) Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο ρωσική επιθεώρηση Katehon (τεύχος φθινοπώρου 2015)

www.konstantakopoulos.gr