Επιτοκιακό σοκ και δέος

analyst

Η υπερβολική αύξηση των επιτοκίων της Τουρκίας είναι εξαιρετικά επικίνδυνη – επειδή θα οδηγήσει πιθανότατα στη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης και στο σπάσιμο της τεράστιας φούσκας ακινήτων, εν μέσω έντονων πολιτικών προβλημάτων

Η αύξηση του επιτοκίου δανεισμού (overnight) της Τουρκίας από το 7,75% στο 12%, κατά 4,25 μονάδες δηλαδή, όταν αναμενόταν να μην ξεπεράσει τις 2-3 μονάδες, ήταν ένα πραγματικό σοκ για τις αγορές – εμποδίζοντας αρχικά τη μαζική εκροή κεφαλαίων, καθώς επίσης την υιοθέτηση μέτρων περιορισμού της ελεύθερης διακίνησης τους, έτσι ώστε να μην κινδυνεύσει η χώρα με στάση πληρωμών.

.

.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας αύξησε επίσης σημαντικά όλα τα υπόλοιπα επιτόκια, όπως φαίνεται στο παραπάνω γράφημα, με στόχο να σταματήσει την κατάρρευση της λίρας – η οποία είχε συνεχίσει την καθοδική της πορεία, παρά τη διάθεση μεγάλου μέρους των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Τουρκίας, για τη συγκράτηση της πτώσης της.

Όπως ήταν φυσικό, η λίρα ανατιμήθηκε σε σχέση με το δολάριο (διάγραμμα που ακολουθεί), εξομαλύνοντας σε κάποιο βαθμό τη ραγδαία αύξηση του εξωτερικού χρέους της χώρας σε όρους λίρας – μία αύξηση της τάξης των 100 δις σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.

.

.

Η αιτία όμως, για την οποία η κυβέρνηση της Τουρκίας δεν ήθελε να αυξήσει τα επιτόκια έως σήμερα, όπου ουσιαστικά εκβιάσθηκε από τις αγορές να το κάνει, ήταν η προβλεπόμενη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της, καθώς επίσης ο φόβος να σπάσει η φούσκα των ακινήτων – ενδεχόμενα εξαιρετικά επικίνδυνα, πόσο μάλλον εν μέσω αβέβαιων πολιτικών εξελίξεων.

Εάν συμβούν τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το ανέκαθεν ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της (διάγραμμα), καθώς επίσης με την πλήρη εξάρτηση της από τις εισαγωγές ενέργειας (αλλά και λοιπών πρώτων υλών), τότε η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική – ενώ φαίνεται πως δεν είχε την πολυτέλεια να περιμένει τις ανακοινώσεις της Fed, σχετικά με τη μείωση ή μη των πακέτων ρευστότητας (QE), από τα οποία είναι εξαρτημένες όλες οι αναπτυσσόμενες αγορές.

.

.

Βέβαια η Τουρκία ευρισκόταν ήδη στη χειρότερη θέση από όλες, όσον αφορά τους βασικούς οικονομικούς δείκτες της – ακολουθούμενη από τη Νότια Αφρική, την Ινδία και την Ινδονησία (διάγραμμα που ακολουθεί).

Εν τούτοις, έχουμε την άποψη πως η άκρως επιθετική αύξηση των επιτοκίων δεν πρόκειται να τη βοηθήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα – αφού θα πυροδοτήσει την κλιμάκωση του πληθωρισμού, ενώ μάλλον θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο διαφυγής στο ξένο κερδοσκοπικό κεφάλαιο.

.

Από τις υπόλοιπες επικίνδυνες χώρες, η Κίνα, η Κορέα και η Ρωσία έχουν πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους, καθώς επίσης ισχυρά συναλλαγματικά αποθέματα, για την κάλυψη των εξωτερικών χρεών τους.

Η Βραζιλία έχει επίσης αρκετά συναλλαγματικά αποθέματα για την εξυπηρέτηση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού της – ενώ το Μεξικό και η Πολωνία πολύ μικρά ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, καθώς επίσης σχετικά υγιή συναλλαγματικά αποθέματα. Όσον αφορά βέβαια την Αργεντινή, είναι καλύτερα να την ξεχάσει κανείς – αφού θεωρείται ήδη χρεοκοπημένη.

Η ενέργειες όμως της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, στην οποία υπενθυμίζουμε πως είναι εξαιρετικά εκτεθειμένες οι ελληνικές τράπεζες με το 5% του ενεργητικού τους (οι επόμενες, οι γερμανικές και οι γαλλικές, μόλις με το 0,7%), θα δημιουργήσουν πολύ μεγάλα προβλήματα στις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες οικονομίες – οι οποίες είτε θα μιμηθούν την αύξηση των επιτοκίων της Τουρκίας, είτε θα υποστούν μία μαζικότερη εκροή κεφαλαίων που θα εντείνει την υποτίμηση των νομισμάτων τους (εκτός εάν η Fed δεν μειώσει τα πακέτα ρευστότητας).

Επί πλέον, θα δημιουργήσει μεγάλες υποψίες στους διεθνείς κερδοσκόπους, οι οποίοι θα σκεφθούν ενδεχομένως πως στην Τουρκία ελλοχεύουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, από αυτά που φαντάζονται – οπότε θα επιλέξουν την έξοδο τους, για λόγους ασφαλείας.

Πόσο μάλλον με την Ευρώπη σε ύφεση (κανένας δεν μπορεί να μας κάνει να πιστέψουμε ότι θα αναπτυχθεί η Ευρωζώνη με ρυθμό της τάξης του 2%, όταν σε όλες τις χώρες της, με εξαίρεση τη Γερμανία, οι μισθοί είτε παραμένουν χαμηλοί, είτε μειώνονται – γνωρίζοντας πως οι τιμές ακολουθούν την εξέλιξη των μισθών), γεγονός που σημαίνει πως η Τουρκία θα δεχθεί ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στο ισοζύγιο της.

Εν τούτοις, οι αντιδράσεις των διεθνών αγορών ήταν εξαιρετικά θετικές – αφού όλοι οι δείκτες των χρηματιστηρίων αυξήθηκαν αμέσως μετά την απόφαση της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας. Η φούσκα λοιπόν συνεχίζει να διογκώνεται με καταιγιστικούς ρυθμούς, ενώ θα βοηθηθεί επί πλέον, εάν η Fed αποφασίσει να μην μειώσει τα πακέτα στήριξης – όπως περιμένουν οι περισσότεροι.

Την ίδια στιγμή, η φούσκα των ακινήτων στην Κίνα (διάγραμμα) αυξάνεται συνεχώς – επειδή η μεσαία και η υψηλότερη εισοδηματική τάξη τοποθετεί τα χρήματα της στα ακίνητα, αποσύροντας τα από το χρηματιστήριο. Λόγω του ότι δε οι τιμές είναι τόσο ακριβές, ώστε να απαιτούνται οι μισθοί μίας ολόκληρης ζωής για την αγορά μίας κατοικίας, οι Κινέζοι χαρακτηρίζονται ήδη ως «σκλάβοι ακινήτων» (housing slaves).

.

.

Ολοκληρώνοντας, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται σε όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη – στις Η.Π.Α. δε και όχι μόνο, με ρυθμό υψηλότερο της αύξησης του ΑΕΠ (διάγραμμα). Αργά ή γρήγορα λοιπόν, η μοναδική δυνατότητα αντιμετώπισης του θα είναι οι μαζικές διαγραφές – όπως στο παράδειγμα της Μεσοποταμίας στο παρελθόν.

.

(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Εναλλακτικές δυνατότητες παραμένουν η δήμευση των περιουσιακών στοιχείων των ιδιωτών, καθώς επίσης ηδιενέργεια πολέμων – κάτι που όμως δεν συμβαδίζει με τη σημερινή εξέλιξη των ανθρώπων. Εν τούτοις το μεγάλο παιχνίδι στο παγκόσμιο «καζίνο», η αύξηση των χρηματιστηριακών δεικτών δηλαδή, παρά την αντίθετη εξέλιξη της πραγματικής οικονομίας, έχει ημερομηνία λήξης – η οποία πλησιάζει με γρήγορους ρυθμούς.