Ανοικτή σύγκρουση Γερμανίας – ΔΝΤ για το «κούρεμα»

Σοφοκλέους 10

Mαίνεται σε όλο και πιο έντονο βαθμό η σύγκρουση ανάμεσα στο ΔΝΤ και τους κυρίαρχους Γερμανικούς κύκλους όσον αφορά τους όρους εφαρμογής του μνημονιακού προγράμματος στην Ελλάδα και την αντιμετώπισης του δυσβάσταχτου χρέους.

Με δηλώσεις της η Κ. Λαγκάρντ τάσσεται ευθέως υπέρ της επιμήκυνσης του προγράμματος και ενός νέου κουρέματος του χρέους, ενώ την ίδια ώρα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε θεωρεί αντιπαραγωγική αυτή τη συζήτηση.

Η σφοδρή αυτή αντιπαράθεση, μάλλον πρωτόγνωρη και πρωτοφανής, δεν συνδέεται μόνο με τις καταστατικές δεσμεύσεις του ΔΝΤ, το οποίο δεν μπορεί να χρηματοδοτεί το χρέος μια χώρας όταν αυτό δεν είναι βιώσιμο αλλά και με διϊστάμενες στρατηγικές Γερμανίας και ΗΠΑ όσον αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης, οι οποίες έχουν σαφείς γεωπολιτικές προεκτάσεις με αντιπαρατιθέμενες σχετικές βλέψεις ηγεμονίας και επιρροής.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, όλοι οι παίκτες του τριγώνου Γερμανίας - ΔΝΤ - ΗΠΑ, τάσσονται αναφανδόν υπέρ της περαιτέρω, ασιατικού τύπου, μείωσης μισθών, όπως φαίνεται καθαρά και από τις δηλώσεις Λαγκάρντ, η οποία καλεί σε νέα μείωση του εργασιακού «κόστους».

Τι προτείνει το ΔΝΤ

Το ΔΝΤ προτείνει κάτι «απλό» : να χάσουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι και η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα μέρος των χρημάτων που δάνεισαν στην Ελλάδα. Ετσι το χρέος της Ελλάδας θα γίνει «βιώσιμο» και η χώρα θα μπορεί κάποτε, στο μακρινό μέλλον να βγει στις αγορές και να δανείζεται για να ζήσει. Πρόκειται για κούρεμα Νο 2 του λεγόμενου δημόσιου τομέα αφού αφορά χρήματα κρατών και της ΕΚΤ. Το πρώτο κούρεμα που έγινε στην Ελλάδα επί κυβέρνησης Παπαδήμου, με υπουργό Οικονομικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο ήταν κούρεμα των ιδιωτών, αφορούσε δηλαδή τα χρέη των τραπεζών, των ασφαλιστικών ταμείων και φυσικών προσώπων. Είναι προφανές ότι οι ευρωπαϊκές χώρες που τις αφορά αυτό το κούρεμα Νο 2 δεν θέλουν να ακούσουν ούτε κουβέντα. Θα είναι δύσκολο να πεισθούν οι φορολογούμενοι της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ιταλίας ή της Ισπανίας να χάσουν μέρος των δανείων που έδωσαν στην Ελλάδα την ώρα που οι ίδιες αυτές χώρες βυθίζονται στην κρίση και αναζητούν πόρους.

Τι είπε η Λαγκάρντ

Η Ελλάδα πρέπει να πάρει την επιμήκυνση των δύο χρόνων που ζητάει προκειμένου να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους, λέει η Κριστίν Λαγκάρντ. Χρειάζονται μειώσεις στα χρέη προτού προχωρήσει το πακέτο των 130 δισ. ευρώ. 

"Μερικές φορές είναι καλύτερα να έχεις λίγο περισσότερο χρόνο", δήλωσε η επικεφαλής του ΔΝΤ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Τόκιο. "Αντί της πρακτικής των εμπροσθοβαρών μέτρων, μερικές φορές είναι καλύτερα να υπάρχει λίγο περισσότερος χρόνος, δεδομένων των συνθηκών και του ότι πολλές χώρες ταυτόχρονα βιώνουν τις ίδιες πολιτικές με στόχο τη μείωση των ελλειμμάτων τους", είπε συγκεκριμένα. "Συνηγορήσαμε υπέρ αυτού για την Πορτογαλία, συνηγορούμε υπέρ αυτού για την Ισπανία και αυτό λέμε και για την Ελλάδα", τόνισε. Τα σχόλια των αξιωματούχων του ΔΝΤ το τελευταίο διάστημα αφήνουν να εννοηθεί ότι το ταμείο θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει δέσμευση από τους Ευρωπαίους policymakers να βοηθήσουν την Ελλάδα με διάφορους τρόπους, από την απομείωση χρέους μέχρι την παροχή επιπλέον δανείων, προτού συμφωνηθεί η εκταμίευση της δόσης από την πλευρά του ΔΝΤ. Το ταμείο έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν θα δανείσει περισσότερα χρήματα στην Ελλάδα. Αναφερόμενη στις διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με την τρόικα για τις νέες περικοπές στον προϋπολογισμό, η κ. Λαγκάρντ δήλωσε πως τα δημοσιονομικά και διαρθρωτικά μέτρα είναι μόνο ένα μέρος αυτών που συζητιούνται. "Πρέπει επίσης να δούμε τη χρηματοδότηση και την κατάσταση του χρέους στη χώρα".

  

Αντίθετος ο Σόιμπλε

Aντίθετος στο ενδεχόμενο νέου «κουρέματος» του ελληνικού χρέους, αυτήν τη φορά από τον επίσημο τομέα, εμφανίστηκε για μία ακόμη φορά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τονίζοντας ότι τέτοιου είδους προτάσεις είναι αντιπαραγωγικές.

«Οι προτάσεις προς τον επίσημο τομέα για "κούρεμα" του ελληνικού χρέους είναι αντιπαραγωγικές», είπε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, μιλώντας σε συνεδρίαση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Τόκιο.

Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ απαιτεί περαιτέρω «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, όμως από τον επίσημο τομέα, κάτι το οποίο δεν είναι διατεθειμένοι να αποδεχθούν οι Ευρωπαίοι εταίροι για τα διμερή δάνεια που έδωσαν στην Ελλάδα, ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες χωρών της Ευρωζώνης για τα ομόλογα που κατέχουν.

Ο Σόιμπλε ανέφερε ακόμη ότι κανείς δεν μπορεί να αναγκάσει την Ελλάδα να αποχωρήσει από το ευρώ, εάν η ίδια η χώρα επιθυμεί να παραμείνει εντός της Ευρωζώνης και εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.

Παρά τις αντιρρήσεις της Άνγκελας Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, υπάρχουν φωνές στη Γερμανία που εμφανίζονται υπέρμαχοι του OSI. Η Ελλάδα δεν μπορεί να σωθεί χωρίς νέα αναδιάρθρωση του χρέους της, σημειώνουν τα πέντε κορυφαία ινστιτούτα οικονομικών μελετών της Γερμανίας, σε σχετική τους έκθεση. «Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σωθεί» χωρίς ένα νέο «κούρεμα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου του Κιέλου Γιοάχιμ Σάιντε. Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για αγορά ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών δημιουργεί κίνδυνο πληθωρισμού, ενώ σηματοδοτεί το τέλος της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ. «Η απόφαση της ΕΚΤ κλονίζει τον βασικό πυλώνα της νομισματικής ένωσης, τον στόχο της σταθερότητας των τιμών. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ΕΚΤ δεν είναι πλέον ανεξάρτητη από τη δημοσιονομική πολιτική», αναφέρεται στην έκθεση.

Δεν συμφωνεί ούτε η ΕΚΤ

Όσον αφορά τη στάση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η πλειοψηφία των μελών της αλλά και ο επικεφαλής της Μάριο Ντράγκι ξεκαθαρίζουν πως δεν υπάρχει περίπτωση να «κουρευτούν» τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ευρωτράπεζα. Η ΕΚΤ, δια στόματος του Μπενουά Κερέ, απέκλεισε στην το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η «ευρωτράπεζα», δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι «εάν οι χώρες της ΕΕ συμφωνήσουν να δώσουν στην Ελλάδα περισσότερο χρόνο, θα πρέπει οι ίδιες να δουν που θα βρουν τα απαιτούμενα χρήματα για αυτό». Μιλώντας στην εφημερίδα Die Welt o κ. Κερέ τόνισε ότι η ΕΚΤ ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της διασφαλίζοντας ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, εφόσον εκείνες είναι φερέγγυες και μπορούν να προσφέρουν επαρκείς εγγυήσεις. «Αλλά θα πρέπει να είναι σαφές ότι η ΕΚΤ δεν χρηματοδοτεί κράτη με την εκτύπωση νέου χρήματος, ούτε απευθείας ούτε έμμεσα», τόνισε ο Μπενουά Κερέ.

Δεν τα βρίσκουν οι δανειστές

Την ίδια στιγμή τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αλλά και οι οικονομολόγοι επιμένουν πως οι πιστωτές της Ελλάδας εξακολουθούν να μην «τα βρίσκουν» σε ότι αφορά τον χειρισμό της κρίσης χρέους της χώρας. Το ΔΝΤ να απειλεί να σταματήσει την χρηματοδότησή του αν η ευρωζώνη δεν δεχθεί μια αναδιάρθρωση χρέους ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να υποχωρήσει το ελληνικό χρέος σε βιώσιμα επίπεδα. Οι εκπρόσωποι της τρόικας βρίσκονται στην Αθήνα προκειμένου να διαπραγματευτούν μια νέα σειρά μέτρων λιτότητας που θα πρέπει να επιβληθούν, προκειμένου η Ελλάδα να λάβει την δόση των 31 δισ. ευρώ και να μην καταρρεύσει. Όμως, για να εκταμιευτεί η δόση, το ΔΝΤ πρέπει να πειστεί ότι το χρέος της χώρας είναι βιώσιμο μεσοπρόθεσμα.

Για την Ελλάδα, το χρέος θεωρείται ότι θα είναι βιώσιμο στο 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Όμως, σε έκθεση του ΔΝΤ, προβλέπεται ότι το ελληνικό χρέος θα σκαρφαλώσει στο 170,7% του ΑΕΠ φέτος και στο 181,8% του ΑΕΠ το 2013, υποδηλώνοντας ότι ο στόχος του 120% είναι ανέφικτος. «Η ανησυχία στο ΔΝΤ είναι ότι μέχρι το 2020 ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα είναι κοντά στο 150%», ανέφερε άλλη πηγή.

«Αυτό είναι 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα της υπάρχουσας ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους και χωρίς ένα «κούρεμα» ή ένα ακόμα πακέτο διάσωσης, ή και τα δύο, το ελληνικό πρόγραμμα δεν οδηγεί πουθενά».

Το ΔΝΤ, ως πιστωτής πρώτης προτεραιότητας, δεν μπορεί να αποδεχθεί απομείωση των δικών του δανείων προς την Ελλάδα, και έχει προτείνει διάφορες λύσεις για να καλυφθεί η «τρύπα». Η ηπιότερη λύση θα ήταν μια ακόμα μείωση του επιτοκίου που πληρώνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη για τα υφιστάμενα δάνεια. Η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλλει περισσότερα από 39 δισ. ευρώ σε τόκους από το 2012 έως το 2014.

Η πιο πολιτικά αμφιλεγόμενη επιλογή, περιλαμβάνει την αποδοχή από την πλευρά της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης μιας μείωσης 30% επί της ονομαστικής αξίας των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν, αξίας περίπου 50 δισ. ευρώ. Μια άλλη λύση είναι οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης να αποδεχθούν «κούρεμα» επί των διμερών δανείων που έχουν συνάψει με την Ελλάδα.

Ένα μέτρο που θα ελάφρυνε δραστικά το χρέος της Αθήνας θα ήταν ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) να αναλάβει το χρέος ύψους περίπου 50 δισ. ευρώ που ανέλαβε η ελληνική κυβέρνηση για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης συμφώνησαν τον Ιούνιο να επιτρέψουν στον ESM την απ’ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της ευρωζώνης, και δήλωσαν πως το ESM θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ανακεφαλαιοποιηθούν οι ισπανικές τράπεζες.

Αν γίνει κάτι τέτοιο για την Ελλάδα, θα μειώνονταν το χρέος της κατά 15%-20% του ΑΕΠ.

 Όμως, οι αξιωματούχοι δηλώνουν πως όλες οι προτάσεις του ΔΝΤ βρίσκουν αντίθετες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Xώρες όπως η Γερμανία θα ήταν πρόθυμες να εγκρίνουν ένα ελληνικό αίτημα για διετή επιμήκυνση προκειμένου η χώρα να επιτύχει τους στόχους που έχουν θέσει οι δανειστές της. Ο έλληνας υπουργός Οικονομικών, κ. Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε μετά το χθεσινό Eurogroup ότι και οι τρεις επίσημοι πιστωτές είναι έτοιμοι να δώσουν επιπλέον χρόνο στην Ελλάδα με εκτιμώμενο κόστος 12 δισ. ευρώ, το οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να καλύψει από μόνη της. Όμως, το ΔΝΤ πιστεύει πως το κόστος θα είναι μεταξύ 16-20 δισ. ευρώ, το οποίο θα πρέπει να επωμιστεί η ευρωζώνη αφού η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να συγκεντρώσει αυτό το ποσό.

«Οι ευρωπαίοι θέλουν περισσότερο χρόνο και έτσι ψάχνουν για συμβιβασμό με το ΔΝΤ σε ότι αφορά την νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας, μέχρις ότου ξεκαθαριστεί τι θα γίνει με την Ισπανία και την Ιταλία. Ιδανικά, η Γερμανία θέλει να καθυστερήσει την όποια ενέργεια περιλαμβάνει περισσότερα χρήματα προς την Ελλάδα ή ένα «κούρεμα», μέχρι να περάσουν οι εκλογές του χρόνου», υποστηρίζουν κάποιοι αναλυτές. «Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου».