Αρραγές αυστηρό μέτωπο Μέρκελ-Ολάντ για την Ελλάδα

aofokleous10

Αρραγές μέτωπο αυστηρότητας απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση παρουσίασαν χτες η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ εκπέμποντας για πολλοστή φορά το ίδιο μήνυμα: ότι η Αθήνα δεν πρέπει να αναμένει χαλάρωση των όρων του μνημονίου και ότι οφείλει να παραμείνει πιστή στις δεσμεύσεις της. Στις σύντομες ανακοινώσεις των δύο ηγετών που συναντήθηκαν χτες στο Βερολίνο πρώτη τον λόγο πήρε η Αγγέλα Μέρκελ, που λιτά και παγερά ανέφερε ότι οι όποιες συζητήσεις για την Ελλάδα πρέπει να γίνουν μετά το πόρισμα της τρόικας, ενώ αντίθετα ο Φρανσουά Ολάντ μολονότι τόνισε κι εκείνος ότι η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, πρόσθεσε: ‘Θέλουμε να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη’.

Η κοινή σκληρή γραμμή των ηγετών Γαλλίας - Γερμανίας που συναντήθηκαν χτες ακριβώς για να συντονίσουν με τον πιο επίσημο τρόπο τη θέση τους απέναντι στο ελληνικό ζήτημα δεν προκάλεσε έκπληξη καθώς είχε γίνει σαφές από το πρωί ότι θα επιδιώκονταν κάτι τέτοιο, εν όψει των συναντήσεων των Μέρκελ και Ολάντ με τον Έλληνα πρωθυπουργό που ξεκινά από σήμερα επισκέψεις στο Βερολίνο και το Παρίσι διεκδικώντας την παράταση του ελληνικού προγράμματος για δύο χρόνια.

Άλλωστε παρά τις επικοινωνιακές επιθέσεις Σαμαρά, που έδωσε αλλεπάλληλες συνεντεύξεις σε γερμανικές και γαλλικές εφημερίδες, διαβεβαιώνοντας αφενός για την ανάγκη της Αθήνας για  ‘περισσότερο χρόνο’ να πετύχει τους στόχους της αλλά ‘όχι παραπάνω χρήματα’, καθώς για το ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να ‘αξιοποιήσει’ τα ακατοίκητα νησιά του Αιγαίου, ήδη από χτες το πρωί ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προανήγγειλε μια άρνηση: ‘Περαιτέρω χρόνος δεν δίνει λύση στο πρόβλημα’ δήλωσε προς το γερμανικό ραδιόφωνο, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί να είναι λύση για την Ελλάδα οι μειώσεις των δημοσίων δαπανών να γίνουν σε 4 αντί σε 2 χρόνια προκειμένου να μειωθεί η ύφεση και οι επιπτώσεις στην κοινωνία. Και βέβαια οι ανακοινώσεις Μέρκελ-Ολάντ δεν διαφοροποιήθηκαν ούτε κατά το ελάχιστο από όσα είπε ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προχτές στην Αθήνα: οι όποιες αποφάσεις για την Ελλάδα θα εξαρτηθούν από την έκθεση προόδου που θα καταθέσει η τρόικα των δανειστών (ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ), οπότε αναμονή ως το Σεπτέμβριο.

Παρά τις φαινομενικά άκαμπτες διακηρύξεις των Ευρωπαίων όμως, η κοινή εκτίμηση που ήδη διαμορφώνεται σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι ότι το Παρίσι και το Βερολίνο δεν έχουν εν τέλει τα περιθώρια να μη δώσουν στον Σαμαρά κάτι από όσα ζητάει: δηλαδή μια παράταση του ελληνικού προγράμματος για κάποιο χρονικό διάστημα – αν όχι  για δύο χρόνια όπως προτείνει η ελληνική πλευρά, τουλάχιστον για έναν  – από τη στιγμή που ακόμη και στο Βερολίνο κερδίζουν έδαφος οι φόβοι για το τι μπορεί να φέρει μια ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Το σενάριο μιας παράτασης της ελληνικής προσαρμογής  μόνο κατά ένα χρόνο εκτιμάται μάλιστα ότι είναι και το πιο πιθανό καθώς σε περίπτωση υλοποίησης του, θα είναι πιο εύκολο να καλυφθεί η χρηματοδότηση του προγράμματος στη βάση του σχεδίου που έχει προτείνει η Αθήνα. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό – για το οποίο γράφαμε αναλυτικά χτες – αν οι συνολικές ανάγκες χρηματοδότησης μιας διετούς παράτασης του ελληνικού προγράμματος είναι περί τα 20 δις ευρώ, τα 8 δις ευρώ θα μπορούσαν να προέλθουν από τη χρηματοδότηση του ΔΝΤ που έχει προβλεφθεί για το έτος 2005 και τα υπόλοιπα 12 δις από την έκδοση εντόκων γραμματίων του ελληνικού δημοσίου που θα μπορούσαν να αγοράσουν οι ελληνικές τράπεζες εφόσον διασφαλίζονταν η σταθερή κάλυψη της ΕΚΤ.  Με τον τρόπο το σχέδιο πετυχαίνει με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: αφενός διευκολύνεται η προσαρμογή της Ελλάδας χωρίς να πρέπει οι κυβερνήσεις του Βορρά να ζητήσουν επιπλέον χρήματα για την Αθήνα από τα Κοινοβούλια τους, αφετέρου δίνεται ένα ισχυρό μήνυμα για την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ που θα μπορούσε να βοηθήσει όχι βέβαια στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας αλλά πάντως στον περιορισμό του βάθους της ύφεσης.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, παρά τη σκληρή ρητορική της η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει πίσω από κλειστές πόρτες διάφορες επιλογές για να βοηθήσει την κυβέρνηση Σαμαρά όσο γίνεται χωρίς να δείξει ότι θυσιάζει τις βασικές αρχές του προγράμματος. Πολύ  χαρακτηριστικές μάλιστα ήταν οι σχετικές δηλώσεις του Νόρμπερτ Μπάρτλε, βουλευτή του κυβερνητικού συνασπισμού της Μέρκελ: ‘Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα βασικά θεμέλια του πακέτου βοήθειας για την Ελλάδα ή να μετριάσουμε την αρχή των αυστηρών όρων για την παροχή βοήθειας’, είπε ο Ν. Μπάρτλε, ‘αλλά φαντάζομαι ότι μπορούμε να προσαρμόσουμε ορισμένα πράγματα στο πλαίσιο αυτό όπως για παράδειγμα τα επιτόκια ή η διάρκεια λήξης των δανείων όπως κάναμε και με το πρώτο πακέτο’. Μεταξύ των επιλογών που εξετάζονται σύμφωνα με το Bloomberg είναι οι εμπροσθοβαρείς καταβολές βοήθειας προκειμένου η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα ρευστότητας – ένα από τα βασικά αιτήματα του Σαμαρά, προφανώς κατόπιν συμβουλών Στουρνάρα – η μείωση των επιτοκίων των δανείων του επίσημου τομέα, η επέκταση της διάρκειας ωρίμανσης τους αλλά και το ενδεχόμενο νέου κουρέματος του ελληνικού χρέους, ιδίως των ομολόγων της ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος.

Πέρα από το ελληνικό ζήτημα που θα αποτελέσει βασικό αντικείμενο των συζητήσεων Μέρκελ-Ολάντ εν όψει του ταξιδιού Σαμαρά σε Βερολίνο και Παρίσι, η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Γάλλος πρόεδρος θα ασχοληθούν επίσης με τις εξελίξεις στη Συρία και το θέμα της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης.

Ο κύριος στόχος της συνάντησης Μέρκελ-Ολάντ πάντως – που πολύ αμφιβάλλουμε αν μπορεί να επιτευχθεί – είναι να υπάρξει προσπάθεια ώστε να οικοδομηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους δυο ηγέτες ικανό να διευκολύνει τη λήψη των αποφάσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Ο γαλλογερμανικός άξονας Μέρκελ- Σαρκοζί, ο οποίος αποκλήθηκε κοροϊδευτικά ‘Μερκοζύ’ λόγω της υποταγής του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί στην πολιτική του Βερολίνου, θρυμματίστηκε μετά  την εκλογική ήττα  Σαρκοζί και τη νίκη του Ολάντ στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαΐου ενώ η σταθερή επιμονή Ολάντ σε μέτρα στήριξης της ανάπτυξης των ευρωπαϊκών οικονομιών ενοχλεί πολύ τη Μέρκελ που επιμένει στην αυστηρή γερμανική ατζέντα της λιτότητας.

Χαρακτηριστικές της υποφώσκουσας διαπάλης Παρισιού-Βερολίνου στην μετά-Σαρκοζί εποχή ήταν ότι οι χτεσινές δηλώσεις του Γάλλου πρωθυπουργού Ζαν Μαρκ Ερό για το ταξίδι Ολάντ στο Βερολίνο: ‘η συνάντηση δεν αφορά μόνο τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, αφορά και την ανάπτυξη’, είπε. Από την άλλη πλευρά πάλι η Αγγέλα Μέρκελ, που ετοιμάζεται να αρχίσει την προεκλογική της εκστρατεία για τη διεκδίκηση μια τρίτης κυβερνητικής θητείας, οφείλει να διεκδικήσει την ψήφο ενός εκλογικού σώματος που η ίδια εκπαίδευσε να καταφέρεται κατά των ‘σπάταλων’ κρατών του Νότου κι έτσι δεν μπορεί να κάνει σοβαρές υποχωρήσεις όχι μόνο έναντι του Σαμαρά, αλλά και έναντι της  κυβέρνησης Ολάντ που είναι φυσικός πολιτικός σύμμαχος των δικών της πολιτικών αντιπάλων, των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών. Ακριβώς άλλωστε επειδή η σχέση Μέρκελ-Ολάντ είναι ακανθώδης, αποφασίστηκε ότι οι δύο ηγέτες θα έκαναν τις σύντομες  δηλώσεις για την Ελλάδα πριν την συνάντησή τους και δεν θα έδιναν τη συνήθη πλήρη συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος των συνομιλιών.

Μαριάννα Τόλια