Η σωτήρια μεταστροφή του Μάριο Ντράγκι

sofokleous10

Τα τελευταία δυο χρόνια, από τότε που έγινε σαφής η κεφαλαιακή τρύπα στο ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα, πολλοί υποστήριξαν ότι η Ευρώπη χρειάζεται εργαλεία με σκοπό τη διαγραφή των απαιτήσεων των μη ασφαλισμένων senior ομολογιούχων των υπό εκκαθάριση τραπεζών – αλλά και τη βούληση να τα χρησιμοποιήσει εκεί που θα χρειαστεί. Ίσως να αποδειχτεί ορόσημο για την ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση το ότι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι αρχίζει πλέον να συμμερίζεται αυτή την άποψη.

Το επιχείρημα υπέρ της διαγραφής των απαιτήσεων των κατόχων senior ομολόγων σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου οι ζημιές ξεπερνούν τη δυνατότητα απορρόφησης των μετοχών και των ομολογιούχων μειωμένης εξασφάλισης είναι γνωστό και δίκαιο. Η υπόσχεση μιας τράπεζας προς τους πιστωτές της είναι ένα ιδιωτικό ζήτημα. Οι επενδυτές οφείλουν να πληρώνουν για τους κινδύνους που με τη θέλησή τους αναλαμβάνουν. Κι όταν μια κυβέρνηση – όπως έκανε  η κυβέρνηση της Ιρλανδίας – διασώζει τους ομολογιούχους των τραπεζών της με χρήματα των φορολογουμένων, επιβαρύνει τους πολίτες της προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων. Ναι, είναι αλήθεια ότι οι τράπεζες πρέπει να παραμείνουν ζωντανές για το καλό της επιβίωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Από την άλλη μεριά όμως κανείς δεν μπορεί να δεχτεί ότι δεν θα επιτρέπεται σε ένα κράτος να αναδιαρθρώσει το χρέος των τραπεζών του κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

Προς μεγάλη ικανοποίηση των ομολογιούχων, μέχρι τώρα οι σχεδιαστές πολιτικής αντιστάθηκαν σε αυτή τη λογική. Είδαμε μια συνειδητή προσπάθεια να προστατευτούν οι ανόητοι επενδυτές από τις ζημιές με την επιβολή τους στους φορολογούμενους. Ως επί το πλείστον ο κύριος λόγος για αυτή την άδικη απόφαση ήταν ο φόβος της μόλυνσης – ο φόβος δηλαδή ότι οι διαγραφές μιας τράπεζας θα κάνουν τους επενδυτές να αποφύγουν όλες τις άλλες.

Στη σημερινή Ευρώπη όμως αυτό είναι πια το μικρότερο κακό. Ελάχιστα μπορούν να χαθούν  από τις ευάλωτες τράπεζες που έτσι κι αλλιώς έχουν χάσει την πρόσβασή τους στη μη ασφαλισμένη χρηματοδότηση και βρίσκουν τη διασυνοριακή διατραπεζική αγορά κλειστή. Εν τω μεταξύ η δυνατότητα των φορολογουμένων να αποπληρώσουν στο ακέραιο τους ομολογιούχους έχει εξαντληθεί στα πιο αδύναμα κράτη-μέλη του ευρώ. Και η βούληση των ισχυρότερων κρατών να πληρώσουν το λογαριασμό δεν είναι καθόλου δεδομένη.

Ήταν επομένως μεγάλο κρίμα που ο Μάριο Ντράγκι δεν κατάφερε να πείσει τους Υπουργούς Οικονομικών του ευρώ να συγκατανεύσουν στις διαγραφές σε βάρος των κατόχων senior ομολόγων. Πρόκειται για ένα σοβαρό μειονέκτημα σε ένα, κατά τα άλλα, πολλά υποσχόμενο σχέδιο αναδιάρθρωσης των ισπανικών τραπεζών. Οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφάσισαν ότι πρέπει να πάρουν όλες τις ζημιές οι μέτοχοι και οι πιστωτές μειωμένης εξασφάλισης πριν δοθούν ευρωπαϊκά χρήματα στην Ισπανία. Ζήτησαν επίσης από την Μαδρίτη τη δημιουργία μιας τράπεζας επισφαλειών κοντά στα πρότυπα της Ιρλανδικής Εθνικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ενεργητικού – το μόνο που το Δουβλίνο έκανε σωστά αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα των τραπεζών του.

Ένα μεγάλο ερώτημα παραμένει. Όταν πλέον έρθει η ώρα της υλοποίησης των ζημιών των ισπανικών τραπεζών και είναι περισσότερες απ’ αυτές που μπορούν να καλύψουν οι  ομολογιούχοι μειωμένης εξασφάλισης, ποιος θα αναλάβει τις ζημιές; Είναι πολύ αργά πια για να σωθούν οι Ιρλανδοί φορολογούμενοι, αν και η υπόλοιπη Ευρώπη θα μπορούσε να μοιραστεί το βάρος. Στην Ισπανία πάντως καλό θα ήταν τα πράγματα να γίνουν από την αρχή σωστά. Γι’ αυτό η πρόταση περί ανάληψης των ζημιών των τραπεζών και από τους senior ομολογιούχους που υποστηρίζεται πλέον και από τον πρόεδρο της ΕΚΤ πρέπει να προχωρήσει.