Ο Ερντογάν επιχειρεί νέα στροφή

ardin-rixi

Του Κώστα Ράπτη από το capital.gr

Μια διαδεδομένη (στην Ελλάδα και αλλού) εικόνα των τουρκικών εξελίξεων θέλει τον Ταγίπ Ερντογάν αποδυναμωμένο στο εσωτερικό και απομονωμένο στο εξωτερικό.

Η πραγματικότητα δεν δείχνει να επαληθεύει αυτή την εικόνα.

Στο εσωτερικό, ο Τούρκος πρόεδρος έχει μπροστά του μια τετραετία καθαρή από εκλογικές αναμετρήσεις, δηλ. αρκετό χρόνο για να υλοποιήσει την ατζέντα του.

Παρότι δε το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης υποχώρησε στο ιστορικό χαμηλό του 35% κατά τις φετινές δημοτικές εκλογές, ο έλεγχος από τον Ερντογάν όλων των βραχιόνων του κράτους και των μέσων ενημέρωσης παραμένει ακλόνητος (με τη σχετική εξαίρεση που συνιστούν πρόσφατες αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου για ορισμένες από τις μαζικές εκκαθαρίσεις στο δημόσιο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016).

Οι επίδοξοι διασπαστές της κυβερνητικής παράταξης (Αλί Μπαμπατζάν, Αχμέτ Νταβούτογλου) δεν έχουν καταφέρει να παραμερίσουν τις δικές τους διαφορές και προς το παρόν κινούνται δημοσκοπικά σε επίπεδα αρκετά κάτω από το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 10%.

Η αξιωματική αντιπολίτευση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ρητά δηλώνει ότι η σοβούσα οικονομική κρίση καθιστά ανεπίκαιρη τη διεξαγωγή εκλογών. Παράλληλα στηρίζει πλήρως τις επιλογές Ερντογάν στην κρίση με τις ΗΠΑ για τα ρωσικά συστήματα S-400.

Ο πολλά υποσχόμενος νέος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου έχει να κάνει με έναν καταχρεωμένο δήμο και ένα δημοτικό συμβούλιο ελεγχόμενο από τους αντιπάλους του. Κανείς από την ευρύτερη αντιπολίτευση δεν δείχνει έτοιμος να αξιοποιήσει σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο το momentum της νίκης του Ιμάμογλου στις επαναληπτικές εκλογές.

Στον εθνικιστικό χώρο, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί του MHP έφθασε στο σημείο να απευθύνει δημόσια έκκληση επανένωσης με τους πρώην συντρόφους του του υπό τη Μεράλ Άκσενερ «Καλού Κόμματος”¨, το οποίο μέχρι πρότινος αρνούνταν και να κατονομάσει.

Το «ταμείο” από τη σύμπραξη του Μπαχτσελί με τον Ερντογάν δεν είναι διόλου ικανοποιητικό: οι δημοτικές εκλογές κατέγραψαν αποδυνάμωση του ΜΗΡ. Παράλληλα, οι κυβερνώντες ετοιμάζονται να στερήσουν από την αντιπολίτευση ένα από τα κεντρικά όπλα της: την καταγγελία της «αλλοίωσης” της φυσιογνωμίας των τουρκικών αστικών κέντρων από την μαζική παρουσία Σύρων προσφύγων. Ήδη οι ακατάγραφοι Σύροι απομακρύνονται από την Κωνσταντινούπολη και αναμένονται κινήσεις επαναπατρισμού προσφύγων στην ίδια τη Συρία.

Σε αυτό το πλαίσιο, έρχεται, διόλου τυχαία η ανοιχτή επιστολή του έγκλειστου ιδρυτή του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν ότι προθυμοποιείται να ηγηθεί πρωτοβουλίας για την ειρηνική επίλυση του κουρδικού ζητήματος, αν και το τουρκικό κράτος κάνει το δικό του βήμα.

Την επιστολή δημοσιοποίησαν οι συνήγοροι του Οτζαλάν, οι οποίοι τον επισκέφθηκαν για δεύτερη φορά από τον Μάιο, όταν τους πρωτοδόθηκε αυτή η δυνατότητα μετά από οκτώ χρόνια. Η επίσκεψη του Μαΐου είχε καταλήξει σε έκκληση του Οτζαλάν προς το κουρδικό στοιχείο να απέχει από τις επαναληπτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης, όπως ακριβώς διευκόλυνε τους κυβερνώντες και σε αντίθεση με τη γραμμή του κοινοβουλευτικού φιλοκουρδικού κόμματος HDP.

Όλα αυτά συμπίπτουν με την συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας για τη δημιουργία «ασφαλούς ζώνης” στην κουρδοκρατούμενη βορειοανατολική Συρία, αλλά και με την σύλληψη χάρη στη συνεργασία των αρχών του αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, των κατηγορούμενων για τον φόνο Τούρκου διπλωμάτη/πράκτορα (τον πρώτο ανά τον κόσμο μετά τη δολοφονία του Ομέρ Σιπαχίογλου στην Αθήνα από την 17Ν) προσφάτως στο Αρμπίλ του βόρειου Ιράκ. Παράλληλα, σε τουρκική αεροπορική επιδρομή στα όρη Καντίλ του βόρειου Ιράκ έχασε τη ζωή του ένα από τα επτά μέλη της εξόριστης στρατιωτικής ηγεσίας του ΡΚΚ.

Με κινήσεις εντός και εκτός συνόρων, η Τουρκία επιχειρεί να αποκρούσει την απειλή του ΡΚΚ – η ανάληψη μιας πολιτικής πρωτοβουλίας με την αξιοποίηση του έγκλειστου Οτζαλάν μπορεί σε αυτό το τοπίο να λειτουργήσει συμπληρωματικά.

Μοιάζει σαν ο Ερντογάν να προετοιμάζει άλλη μία στροφή από αυτές που έχουν σημαδέψει όλη την πολιτική του πορεία. Η επανασύνδεση με την ψήφο του νομιμόφρονος κουρδικού στοιχείου και η εκτόνωση εντάσεων με τη Δύση θυμίζουν τις ημέρες που ο ίδιος έχαιρε μεγάλης αποδοχής στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Άλλωστε το φλερτ με τη Ρωσία δεν παύει να κρύβει αγκάθια. Το υπενθύμισε ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος υποδεχόμενος τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον οποίο τόνισε ότι η Άγκυρα θεωρεί παράνομη την προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσική Ομοσπονδία. Την ίδια στιγμή το σφυροκόπημα του ανταρτοκρατούμενου θύλακα της Ίντλιμπ από τις δυνάμεις της Δαμασκού, με τη στήριξη της Ρωσίας, σκιάζει ολοένα και περισσότερο τις ρωσοτουρκικές σχέσεις.

Η «νέα Τουρκία” που οραματίζεται ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι «δεδομένη” για κανέναν από τους πρωταγωνιστές του νέου Ψυχρού Πολέμου, αλλά προορίζεται να ελίσσεται διαρκώς στον μεταξύ τους χώρο.