Η Ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο

του Θάνου Π. Ντόκου

Η Τουρκία όχι μόνο συνεχίζει τις δραστηριότητές της στην ευρύτερη περιοχή γύρω από την Κύπρο, αλλά διακηρύσσει ότι θα τις κλιμακώσει με την αποστολή και άλλου ερευνητικού πλοίου. Μια τέτοια εξέλιξη δεν αποτελεί ιδιαίτερη έκπληξη, καθώς η Τουρκία εδώ και χρόνια διατυμπανίζει με  urbi et orbi τρόπους τη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου γενικότερα και της Κύπρου ειδικότερα για τα συμφέροντά της

Για την Αγκυρα το διακύβευμα είναι πολύ σημαντικό και το μέχρι τώρα κόστος λίαν ανεκτό. Πιο συγκεκριμένα, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών εγκυμονούν τους ακόλουθους κινδύνους για την Τουρκία: να βρεθεί εκτός γεωπολιτικών συνεργασιών και άλλων διεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο, να παρατηρεί –χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης– τη γεωπολιτική και οικονομική αναβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και, τέλος, να βρεθεί εκτός ενεργειακών σχεδιασμών (αν και το μέγεθος των κοιτασμάτων και η εξέλιξη της περιοχής σε ενεργειακό κόμβο αποτελούν ακόμη και σήμερα ζητήματα υψηλής αβεβαιότητας).

Θεωρώντας λοιπόν αδιανόητο τον παραγκωνισμό της σε μια περιοχή υψηλής σημασίας, η Τουρκία έχει προχωρήσει σε μια σημαντική οικονομική επένδυση για την αγορά ειδικών ερευνητικών πλοίων και γεωτρυπάνων και κινείται εκτός διεθνούς δικαίου, αμφισβητώντας συστηματικά το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να οριοθετήσει ΑΟΖ και να εκμεταλλευθεί τυχόν κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Καθώς οι αντιδράσεις ΗΠΑ (με την οποία βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ευρύτερο γεωπολιτικό παζάρι) και Ε.Ε.  ήταν μάλλον χλιαρές, η Τουρκία αναμένεται να συνεχίσει τις ενέργειές της.

Με δεδομένο το σημαντικό εύρος των τουρκικών διεκδικήσεων και τις εξαιρετικά μαξιμαλιστικές θέσεις της σε θέματα που αφορούν άμεσα και την Ελλάδα, είναι απαραίτητη η χάραξη μιας συνολικής πολιτικής και η αξιοποίηση ολόκληρης της «εργαλειοθήκης» εξωτερικής πολιτικής: συμμαχίες, διμερείς διπλωματικές επαφές και άνοιγμα παράλληλων διαύλων επικοινωνίας (Track-II diplomacy), διερεύνηση προοπτικών διμερούς οικονομικής και άλλης συνεργασίας, αλλά και αποστολή ξεκάθαρου μηνύματος περί κόκκινων γραμμών και διατήρηση ισχυρής ικανότητας αποτροπής. 

Παράλληλα, όμως, χρειάζεται ορθή κατανόηση των προβλέψεων του διεθνούς δικαίου, καθώς και της διεθνούς πρακτικής σε θέματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, και συνακόλουθη ενημέρωση πολιτικών και κοινής γνώμης.

* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ. 

(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")

energia