Τα αίτια μιας συντριβής

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Συντριπτική η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και εμφατική η νίκη της Ν.Δ. από κάθε άποψη. Αυτό είναι το αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα της χθεσινής ευρωκάλπης στην Ελλάδα.

● Αν συγκρίνουμε το χθεσινό αποτέλεσμα (έως τη 1.00 π.μ.) με αυτό των ευρωεκλογών του 2014, υπάρχει ανατροπή κατά 13,2 μονάδες υπέρ της Ν.Δ., καθώς το 26,56% του ΣΥΡΙΖΑ έναντι 22,72% της Ν.Δ. (διαφορά 3,84%) μετατράπηκε σε 33,31% για τη Ν.Δ. έναντι 23,91% του ΣΥΡΙΖΑ (διαφορά 9,4%).

● Αν το συγκρίνουμε με αυτό των βουλευτικών του Σεπτεμβρίου του 2015, υπάρχει ανατροπή κατά 16,8 μονάδες υπέρ της Ν.Δ., καθώς στο χθεσινό 9,4% υπέρ της Ν.Δ. προστίθεται το 7,36% που είχε καταγραφεί υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 (35,46% έναντι 28,10% της Ν.Δ.).

Ακόμη πιο συντριπτική είναι η ήττα στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα, κατά κύριο λόγο εξαιτίας της Συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς από τη Λαμία και πάνω οι διαφορές ήταν σε πολλές περιπτώσεις μεγάλες και σε αρκετούς νομούς με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό.

Τα ποσοστά των υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑ στους τρεις μεγαλύτερους δήμους, όπως και σε άλλους μεγάλους ανά την Ελλάδα, ήταν απογοητευτικά – αν και, όπως επανεπιβεβαιώθηκε στις περιφερειακές εκλογές, πέρα από το πολιτικό κλίμα, δεν μπορεί να αγνοηθεί η παραδοσιακή ανυπαρξία του ΣΥΡΙΖΑ σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης.

Κατόπιν αυτού δεν υπήρχε άλλος δρόμος από την προκήρυξη εκλογών, τις οποίες ανακοίνωσε ο Αλέξης Τσίπρας όταν επιβεβαιώθηκε πλήρως η ήττα. Μια ήττα αυτού του μεγέθους δεν θα μπορούσε παρά να προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις.

Τα αίτια της συντριβής

Ένα εύλογο ερώτημα είναι αν κατά βάση υπερψηφίστηκε η Ν.Δ. ή καταψηφίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Η απάντηση δεν είναι απλή ούτε εύκολη.

Στην πραγματικότητα αυτό θα φανεί όχι μόνο από το αποτέλεσμα των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών, αλλά κυρίως από τον βαθμό ανοχής που θα έχει η Ν.Δ. τους επόμενους μήνες εάν υποτεθεί ότι θα κερδίσει και τις βουλευτικές και ότι όλα όσα ακούσαμε τους τελευταίους λίγους μήνες σε επίπεδο εργασιακών, ασφαλιστικών και άλλων μέτρων επί κοινωνικών θεμάτων θα μπουν σε τροχιά εφαρμογής.

Μέχρι να καταστεί σαφής ο βαθμός υπερψήφισης της Νέας Δημοκρατίας, ας μείνουμε στο βέβαιο: ότι καταψηφίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Και ας δούμε για ποιους λόγους. Τους τρεις βασικούς τους περιγράψαμε στο τελευταίο φύλλο του «Ποντικιού»:

● Βαριά φορολόγηση της μεσαίας τάξης, η οποία κυριολεκτικά αποδεκατίστηκε όχι μόνο λόγω του τρίτου μνημονίου, αλλά κυρίως επειδή εκλήθη να χρηματοδοτήσει – μόνη αυτή – ταυτοχρόνως το χρέος, μέσω των πλεονασμάτων, και την κοινωνική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ μέσω των υπερπλεονασμάτων.

● Καθεστωτικές συμπεριφορές – όχι μόνο από κυβερνητικά στελέχη, αλλά ακόμη και από ασυγκράτητους παρατρεχάμενους, των οποίων το στυλ προκάλεσε, ουκ ολίγες φορές, απέχθεια.

● Συμφωνία των Πρεσπών, για την οποία αρκεί να δει κάποιος τα αποτελέσματα ανά νομό στη βόρεια Ελλάδα.

Πέραν αυτών, υπάρχουν και άλλοι – μικρής ή μεγαλύτερης σημασίας – λόγοι για την ευρεία ήττα του ΣΥΡΙΖΑ

Ο κυριότερος ενδεχομένως είναι η διάψευση υποσχέσεων του... 2014. Είναι προφανές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πλήρωσε αναδρομικά – αφού η πολιτική του κυριαρχία ήταν πρακτικά αδύνατον να αμφισβητηθεί το 2015 – τη διάψευση μιας σειράς προσδοκιών, άλλων εύλογων και άλλων ανεδαφικών, τις οποίες όμως ο ίδιος είχε καλλιεργήσει πριν αναλάβει την κυβερνητική εξουσία.

Σε ένα άλλο επίπεδο λειτούργησαν ακόμη η εικόνα μπάχαλου, άλλοτε πραγματική και άλλοτε σε σημαντικό βαθμό μιντιακή, σε μια σειρά τομείς που αφορούσαν το μεταναστευτικό, τη δημόσια τάξη, την ασφάλεια και τη λειτουργία του κράτους – με κορυφαία παραδείγματα την εκατόμβη νεκρών σε Μάνδρα και Μάτι.

Ελέγχει τον χώρο της Κεντροαριστεράς

Παρά ταύτα ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει η μεγάλη δύναμη στον χώρο της Κεντροαριστεράς, όπως άλλωστε αναμενόταν, αφού το Κίνημα Αλλαγής, παρά την ενίσχυσή του σε σύγκριση με το ποσοστό των τελευταίων βουλευτικών εκλογών (8% έναντι 6,28%), παρέμεινε στάσιμο συγκριτικά με τις ευρωεκλογές του 2014 και γενικώς δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί σε αξιόλογο βαθμό την υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου οι σημαντικές διαρροές είχαν άλλες κατευθύνσεις, και παρέμεινε σε ρηχά νερά.

Ως εκ τούτου η Κουμουνδούρου πιθανότατα θα έχει την ευκαιρία είτε να δρομολογήσει διαδικασίες σύγκλισης με τον κύριο φορέα της Κεντροαριστεράς – και όχι με τα διάφορα ρετάλια του – είτε να επιβληθεί πολιτικά στον χώρο αυτόν με ηγεμονικούς όρους στο πλαίσιο της αντιπολίτευσης. Προφανώς όμως με πολιτικούς και προγραμματικούς όρους και χωρίς την έπαρση που τον χαρακτήρισε την τελευταία τετραετία.

Υπό τον όρο φυσικά ότι και στο Κίνημα Αλλαγής θα υπάρξει νέα προσέγγιση επί του θέματος...

Διάσπαση της Άκρας Δεξιάς

Ένα από τα καλά νέα της χθεσινής εκλογικής αναμέτρησης είναι η κατακρήμνιση της Χρυσής Αυγής στην πέμπτη θέση από την τρίτη στην οποία βρισκόταν (4,8% από 7% στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές), κάτω από το τρίτο Κίνημα Αλλαγής και το τέταρτο ΚΚΕ, παρότι η συνολική δύναμη της Άκρας Δεξιάς δεν υπέστη πλήγμα:

Το σύνολο της Χ.Α., της Ελληνικής Λύσης του Βελόπουλου και του ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη θα φτάσει περί το 10%, όταν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές το ανάλογο σύνολο ήταν 7% με τη Χρυσή Αυγή να μονοπωλεί τον χώρο. Τουλάχιστον σε αυτές τις εκλογές υπήρξε διάσπαση και, κυρίως, αποδυνάμωση του πιο βίαιου τμήματός της.

Βαρουφάκης αντί Λαφαζάνη και Ζωής

Η έκπληξη των εκλογών λέγεται ΜεΡΑ25 και είναι το σχήμα του Γιάνη Βαρουφάκη, το οποίο με 3,1% (έως αργά τη νύχτα) υπερσκέλισε τόσο τη Λαϊκή Ενότητα, η οποία βυθίστηκε στο 0,6%, όσο και την Πλεύση Ελευθερίας, η οποία «κόλλησε» στο 1,7%. Κοινή μήτρα όλων ο ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου μέχρι το τρίτο μνημόνιο.

Αμφίβολο προς το παρόν το εάν αυτός ο χώρος θα μπορούσε να ενοποιηθεί για να διεκδικήσει την είσοδό του στη Βουλή.

Εξαφάνιση για τρεις

Κατά τα λοιπά, η συγκυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ εξαφάνισε τους Ανεξάρτητους Έλληνες, η απουσία σοβαρότητας την Ένωση Κεντρώων και η πολιτική ασάφεια το Ποτάμι. Τρία κόμματα που έλαβαν συνολικό ποσοστό 10,21% τον Σεπτέμβριο του 2015 προσγειώθηκαν απότομα στο 4% χθες.

Οι ψηφοφόροι και των τριών θεωρείται ότι απορροφήθηκαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, από τη Ν.Δ., με την οποία άλλωστε είχαν κυρίως ιδεολογική συνάφεια οι ψηφοφόροι τους...

Ισχυρή παρουσία του DEB

Μια ψυχρολουσία που πέρασε χθες στα ψιλά, λόγω των πολιτικών καυγάδων που παγίως συνοδεύουν τις εκλογικές αναμετρήσεις, είναι το σημαντικό ποσοστό του μειονοτικούΚόμματος Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας (DEB).

Το κόμμα αυτό, το οποίο ευθυγραμμίζεται με το τουρκικό προξενείο και την Άγκυρα, που επιδιώκουν την αναγνώριση της μουσουλμανικής μειονότητας ως τουρκικής, κατέγραφε αργά τη νύχτα 18,69% στην Ξάνθη και 37,18% στη Ροδόπη – έναντι 25,91% και 42% αντίστοιχα το 2014.

Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια κύκλοι του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής επαναφέρουν θέμα «ανεξάρτητης δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης» και μιλούν περί καταπάτησης δικαιωμάτων της μουσουλμανικής μειονότητας.

***

Όπως σημειώναμε χθες στην ιστοσελίδα του «Π», μια νέα πολιτική περίοδος θα άνοιγε με τις ευρωεκλογές ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Αυτό ακριβώς έγινε. Μένει τώρα να ερμηνεύσουμε σε όλη τους την έκταση τα χαρακτηριστικά της...

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα ποσοστά που αναφέρονται στο παρόν πόνημα καταγράφονταν μεταξύ 1.00 και 2.00 π.μ.