Ινφογνώμων Πολιτικά

Ο συνηθέστερος μύθος που καλλιεργούν οι λαϊκιστές (αριστεροί και δεξιοί) είναι ο εξής: "ο πλούτος του κόσμου έχει μαζευτεί σε 30 άτομα και ο υπόλοιπος κόσμος πεινάει". Αυτό είναι το κύριο επιχείρημα εναντίον του κεφαλαιοκρατικού οικονομικού συστήματος. 

Το επιχείρημα αυτό το ακούμε συνήθως όταν βγαίνουν στη δημοσιότητα τα κεφάλαια μεγάλων εταιρειών όπως η Apple, η Google και η Amazon αλλά και ιδιωτών όπως ο Bill Gates, ο Jezz Bezos και άλλοι. 

Πίσω από αυτό το επιχείρημα υποκρύπτεται το σκεπτικό ότι "οι πλούσιοι είναι άκαρδοι και εκμεταλλευτές και δεν τους ενδιαφέρει που πεθαίνει κόσμος στην Αφρική και την Ασία". Η ιστορία αυτή έχει τα κατάλοιπά της στα παιδικά παραμύθια: ο τσιγκούνης Σκρουτζ Μακ Ντακ έχει ένα μεγάλο θησαυροφυλάκιο με χρυσά νομίσματα και τα ανιψάκια του το φυλάνε από τις επιδρομές των κακών λύκων. Όλοι στην πόλη θαυμάζουν το τεράστιο θησαυροφυλάκιο του Σκρουτζ αλλά κανείς δεν δικαιούται μερίδιο γιατί ο ίδιος αρέσκεται στο να κάνει μακροβούτια στα χρήματά του κάθε πρωί.

Πού βρίσκεται όμως στ'αλήθεια ο πλούτος των μεγάλων εταιρειών και των πλούσιων ιδιωτών. Οι εταιρείες από τη μία πλευρά έχουν μεγάλες μετοχικές συνθέσεις οι οποίες αποφασίζουν για τις μελλοντικές κινήσεις τους. Ο πλούτος της εταιρείας βρίσκεται σε τράπεζες είτε σε χρήμα είτε σε τραπεζικά και επενδυτικά προϊόντα. Το διοικητικό συμβούλιο της κάθε εταιρείας (έχει και ο καπιταλισμός τις "συλλογικότητές" του) αποφασίζει πώς θα διατεθεί ο πλούτος της. Έτσι δίνει εντολή στην τράπεζα να τοποθετήσει το άλφα μέρος του πλούτου στην τάδε επένδυση, το βήτα μέρος του πλούτου στο τάδε τραπεζικό προϊόν και το υπόλοιπο μέρος του πλούτου να παραμείνει στην τράπεζα ως χρήμα, αφού πληρωθούν τα έξοδα της εταιρείας και οι αμοιβές των μελών της, είτε είναι εργαζόμενοι είτε μέτοχοι. 

Ο πλούτος δηλαδή της εταιρείας δεν βρίσκεται στο θησαυροφυλάκιο του Σκρουτζ Μακ Ντακ. Δεν θα βρούμε μέσα στην Apple ένα μεγάλο χρηματοκιβώτιο όπου ο πλούτος της βρίσκεται μέσα σε χρυσά νομίσματα αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο. Βρίσκεται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διάσπαρτος σε πολλά προϊόντα τα οποία είναι δυναμικά και λειτουργούν για να χρηματοδοτηθούν άλλοι κλάδοι της οικονομίας και άλλοι άνθρωποι που τα χρειάζονται για τις δικές τους δραστηριότητες: η τράπεζα, ενισχυμένη από τον πλούτο της Apple, θα διαθέσει δάνεια σε συμφέροντα επιτόκια σε όποιον ενδιαφέρεται να καταθέσει ένα επιχειρηματικό σχέδιο που αξίζει να χρηματοδοτηθεί.

Έτσι τα χρήματα της κάθε εταιρείας, ο πλούτος του κάθε νομικού προσώπου χρησιμοποιείται από τους κατάλληλους τεχνοκράτες του χρηματοπιστωτικού συστήματος με σκοπό να μεγαλώσει. Πώς θα μεγαλώσει; Όταν δίνεται ως δάνειο σε ανθρώπους που έχουν εκπονήσει ένα σοβαρό σχέδιο το οποίο έχει σοβαρές πιθανότητες να είναι οικονομικά επιτυχημένο. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν σοβαρές πιθανότητες να επιτύχουν και να επιστρέψουν το κεφάλαιο και τους τόκους στην τράπεζα, η οποία θα αποδώσει μέρος των κερδών ως επιτόκια σε όσους συνεισφέρουν σε αυτήν είτε ως επενδυτές, είτε ως μέτοχοι, είτε ως απλοί καταθέτες. Έτσι η κάθε Apple, χωρίς στην ουσία να το επιδιώκει, μέσα από το καπιταλιστικό σύστημα και τους τεχνοκρατικούς χρηματοπιστωτικούς κανόνες αναπτύσσει τον κόσμο: δίνει την ευκαιρία σε έναν προγραμματιστή να υλοποιήσει την ιδέα του, σε έναν εργάτη να φτιάξει μια βιοτεχνία, σε έναν έμπορο ρυζιού να εξάγει ρύζι σε όποια χώρα επιθυμεί, σε έναν καθηγητή να φτιάξει ένα σχολείο, σε έναν μάστορα να ανοίξει ένα γραφείο και πάει λέγοντας. 

Ακόμη και σε έναν ευυπόληπτο ιδιώτη δίνεται δάνειο που θα ήθελε να πάρει ένα αυτοκίνητο, να πληρώσει άμεσες έκτακτες υποχρεώσεις ή να χτίσει ένα ακίνητο. Η ευυποληψία του αυτή θα κριθεί με τεχνοκρατικούς κανόνες οι οποίοι θα σημαίνουν αυξημένη πιθανότητα για την τράπεζα να εισπράξει περισσότερο χρήμα από εκείνο που του δάνεισε. 

Το χρήμα από τη στιγμή που μπαίνει στην τράπεζα, λειτουργεί προς όφελος ολόκληρου το κόσμου. Ακόμη και αν κάποιος δεν δανειοδοτηθεί, θα δει βελτίωση στη ζωή γύρω του: πολλά καταστήματα που προσφέρουν πολλά προϊόντα και υπηρεσίες, εργοδότες που ζητούν προσωπικό, κράτη που εισπράττουν φόρους από αυτές τις προσπάθειες και δημιουργούν κοινωνικές και κοινόχρηστες υποδομές και πολλά άλλα παράπλευρα.

Ακόμη και σε ιδιωτικό επίπεδο φυσικών προσώπων, όταν ο Bill Gates ή ο Jeff Bezos παρουσιάζονται “έχουν μεγάλη περιουσία”, αυτή η περιουσία δεν στοκάρεται σε ένα χρηματοκιβώτιο αποκομμένο στη Λιμνούπολη. Τα δισεκατομμύρια των δύο αυτών φυσικών προσώπων βρίσκονται και αυτά σε τραπεζικά προϊόντα και σε τραπεζικά διαθέσιμα σε μορφή χρήματος.

 Μόνο ένα μικρό μέρος από αυτά θα γίνουν βίλες ή αυτοκίνητα ή τιμαλφή προς χρήση των φυσικών προσώπων, αλλά και αυτή η “εγωιστική” (υπό κοινωνικούς όρους) δραστηριότητα, θα ωφελήσει την κοινωνία καθώς στο συγκεκριμένο παράδειγμα θα αυξήσει τη βιομηχανία του real estate, των εργοστασίων αυτοκινήτων και της αργυροχρυσοχοΐας. 

Οι πλούσιοι θα ήταν οι πραγματικοί “κακοί” της υπόθεσης, αν έπαιρναν τα χρήματα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τα έκρυβαν σε καταπακτές και σπηλιές ως φυσικά αντικείμενα (μετρητά ή χρυσός), όπου κανείς δεν θα είχε πρόσβαση. Δεν συμβαίνει αυτό όμως γιατί και οι ίδιοι οι “πλούσιοι” θέλουν να έχουν τη δυνατότητα χρήσης του πλούτου τους και να τον κατευθύνουν κατά το δοκούν ΜΕΣΑ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Πλούτος εκτός συστήματος δεν έχει αξία. 

Αυτό το ξέρουν καλά όσοι δραστηριοποιούνται στον υπόκοσμο προσπαθώντας να “ξεπλύνουν” χρήματα από παράνομες δραστηριότητες, δηλαδή να φέρουν τα χρήματα από το χρηματοκιβώτιό τους στον κόσμο τον χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων όπου θα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν.

Τι πραγματικά έχουν όμως οι πλούσιοι; Η απάντηση είναι απλή: διαχειριστική δύναμη να κάνουν τα σχέδιά τους πραγματικότητα. Μπορούν να διαθέσουν τα προσωπικά τους κεφάλαια όπως επιθυμούν και να δώσουν τις ανάλογες εντολές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ε και; Πού ακριβώς είναι το ουσιαστικό πρόβλημα; Από τη στιγμή που ήταν ικανοί να αποκτήσουν αυτά τα κεφάλαια, σημαίνει ότι έκαναν σωστές ενέργειες και ότι ξέρουν να τα διαχειριστούν ώστε να επιτύχουν τη μέγιστη απόδοση. 

Ποια είναι η εναλλακτική; Να τους αφαιρεθεί ο πλούτος και να δοθεί αυτή η διαχειριστική ικανότητα όχι σε αυτούς που τον συσσώρευσαν, αλλά σε εκλεγμένους πολιτικούς ηγέτες (ή γενικές γραμματείες, ή επιτροπές) οι οποίοι θα πάρουν αυτοί τη διαχείριση στα χέρια τους και εξ ονόματος του “λαού” θα κατευθύνουν τα μετρητά ή τις επενδύσεις όπου κρίνουν σκόπιμο. Γιατί να προτιμήσουμε τους δεύτερους και όχι τους πρώτους σαν διαχειριστές των κεφαλαίων; 

Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει ο αυστηρός έλεγχος των μαθηματικών και οικονομικών κανόνων: κάθε τεχνοκράτης στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και κάθε επιχειρηματίας στην αγορά ενδιαφέρεται να αυγατίσει τον πλούτο και αυτό τον υποχρεώνει να είναι επιτυχημένος. 

Στην δεύτερη περίπτωση, δεν υπάρχει καμία εγγύηση επιτυχίας στη διαχείριση, εκτός από την πίστη μας ότι έχουμε επιλέξει έναν καλό και φιλεύσπλαχνο πολιτικό ο οποίος μόνο και μόνο κατά προαίρεση θα μας βοηθήσει. Αν ο πολιτικός χάσει τα χρήματα που θα του ανατεθούν, δεν θα υπάρχει καμία επίπτωση πέρα (ενδεχομένως) από τη μειωμένη πιθανότητα επανεκλογής του. Εξαρχής δεν είχε κουραστεί για να παράξει πλούτο, δεν είχε τίποτα να χάσει πέρα από τον πλούτο που άλλοι είχαν δημιουργήσει πριν αυτός αναλάβει να τον διαχειριστεί εξ ονόματος της πολιτικής του δύναμης.

Τα προβλήματα στο κεφαλαιοκρατικό σύστημα και στις τράπεζες ξεκινούν και τελειώνουν όταν εμπλέκονται αθεμίτως πολιτικά συμφέροντα μέσα στους οικονομικούς μηχανισμούς. Τότε οι τραπεζίτες και οι επιχειρηματίες δεν δρουν με σκοπό το κέρδος αλλά με σκοπό την ατομική συμπάθεια σε πρόσωπα και καταστάσεις.

 Έτσι αγνοούνται οι κανόνες της επιστήμης και των αριθμών και επιλέγονται αναξιοκρατικά ζημιογόνες λύσεις οι οποίες θα οδηγήσουν και το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την κοινωνία στην καταστροφή.

Γιατί όμως υπάρχει σήμερα μεγάλη φτώχεια σε ορισμένες χώρες; Δεν φταίνε οι πλούσιοι; ΟΧΙ. Δεν φταίνε ούτε οι τράπεζες, ούτε ο καπιταλισμός. Φταίνε οι πολιτικοί ηγέτες στις χώρες αυτές που δεν έχουν δομήσει υγιείς κεφαλαιοκρατικές δομές στις χώρες τους. 

Το σύνηθες σε εξαθλιωμένες χώρες είναι να καταλαμβάνουν την εξουσία δικτάτορες (πολλές φορές με το πρόσχημα της “ανθρωπιάς”) οι οποίοι δεσμεύουν τις παραγωγικές πηγές πλούτου της χώρας (συνήθως φυσικές πηγές που είναι εύκολα αξιοποιήσιμες) προς όφελος αποκλειστικά δικό τους και των άμεσα ωφελουμένων τους. 

Απαγορεύουν τη δραστηριότητα από τους υπόλοιπους ιδιώτες καθώς οποιαδήποτε άλλη συσσώρευση πλούτου σημαίνει όπως είπαμε απόδοση διαχειριστικής ικανότητας σε ιδιώτες, πράγμα που ο αυταρχικός πολιτικός ηγέτης δεν το επιθυμεί. Οι κάτοικοι αυτών των χωρών, οφείλουν τη δυσμενή τους θέση όχι στον καπιταλισμό έξω από τη χώρα τους, αλλά στους επιτήδειους πολιτικούς ηγέτες μέσα στη χώρα τους, οι οποίοι δεσμεύουν ολόκληρη τη χώρα και απαγορεύουν την οικονομική δραστηριότητα που θα έφερνε συσσώρευση πλούτου στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με συνέπεια την αλυσίδα που περιέγραψα πιο πάνω. Τα αυταρχικά αυτά καθεστώτα (ο βαθμός αυταρχισμού ποικίλει από κράτος σε κράτος και βρίσκεται σε διάφορες μορφές) θα επιδιώξουν για ιδιοτελείς λόγους τη διατήρηση στην εξουσία με κάθε μέσο. Τα μέσα αυτά περιλαμβάνουν βία οποιασδήποτε μορφής καθώς και περιορισμό της γνώσης και της πληροφόρησης εντός της κοινωνίας, ώστε να μην καταφέρει ο απλός άνθρωπος να ενημερωθεί για το πώς λειτουργεί και ακμάζει μια οικονομία σε οποιαδήποτε χώρα ισχύουν οι κανόνες της επιστήμης, των μαθηματικών και της αγοράς.

Αν βρείτε κανέναν πλούσιο να έχει το χρηματοκιβώτιο του Σκρουτζ Μακ Ντακ στην Λιμνούπολη, φωνάξτε με να τον κυνηγήσουμε μαζί επειδή αποκόπτει το χρήμα από τον υπόλοιπο κόσμο και λειτουργεί ενάντια στην κοινωνία.

 Μέχρι τότε, ψηφίστε σωστούς πολιτικούς που δεν θα σας υποσχεθούν να είναι φιλεύσπλαχνοι και φιλάνθρωποι, αλλά ελευθερία στην ατομική σας δράση. Μόνο μέσα από την ατομική σας ελευθερία να δραστηριοποιηθείτε στους οικονομικούς τομείς που επιθυμείτε θα ακμάσει το κράτος στο οποίο ζείτε. Μόνο έτσι, θα οδηγηθείτε από ένα “αόρατο χέρι” για να κάνετε τη ζωή όλων των μελών μιας κοινωνίας καλύτερη, ακόμη και αυτών που δεν είναι σε θέση να εργαστούν και να προσφέρουν. Η πραγματική ανθρωπιά και φιλευσπλαχνία, μόνο μέσα από την ελευθερία περνά.

Παναγιώτης Αποστολόπουλος Πέρρος