Δημογραφικό πρόβλημα και ορυκτοί πόροι

Γράφει ο Δρ. Σωτήρης Καμενόπουλος * – 

Πρόσφατα, επιστημονική επιτροπή της Βουλής ολοκλήρωσε μία μελέτησχετική με το δημογραφικό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα το 2050. Στους στόχους και κατευθυντήριες γραμμές που παρουσιάζει η μελέτη για την πολιτική ανόρθωσης της γονιμότητας στη χώρα μας προτείνονται τα εξής:

Πρώτον, να δοθεί έμφαση κυρίως στην δημιουργία ευνοϊκού για την τεκνογονία περιβάλλοντος. Εάν τελικά ληφθούν και μέτρα επιδοματικού χαρακτήρα, αυτά θα πρέπει βασικά να στοχεύουν τις πρώτες και δεύτερες γεννήσεις. Δεύτερον, οι επιδοματικές πολιτικές έχουν άκρως περιορισμένη εμβέλεια και δεν έχουν ιδιαίτερα αποτελέσματα παρά μόνον αν συνδυαστούν και με μέτρα εναρμόνισης της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή.

Η μελέτη της Βουλής αναγνωρίζει το οξύ μεταναστευτικό πρόβλημα των Ελλήνων, οι οποίοι φεύγουν από τη χώρα μαζικά αναζητώντας σε άλλες χώρες εργασία. Σύμφωνα με τη μελέτη «ως κεντρικός στόχος της μεταναστευτικής πολιτικής πρέπει να τεθεί η ανακοπή της εξόδου από την χώρα μας και η αλλαγή του πρόσημου του μεταναστευτικού ισοζυγίου… Τα προαναφερθέντα προφανώς συνδέονται αφενός μεν με την ριζική αλλαγή της οικονομικής κατάστασης και υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης και ανάπτυξης, αφετέρου δε με μέτρα που θα διευκολύνουν τον επαναπατρισμό τμήματος των νέων Ελλήνων που μετανάστευσαν την τρέχουσα δεκαετία και με ενεργές πολιτικές ενσωμάτωσης των εγκατεστημένων αλλοδαπών».

Ένας νάνος με έναν γίγαντα

Το 2016 είχε δοθεί μία επιπλέον διάσταση του δημογραφικού προβλήματος που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα έως το 2050: η γεωπολιτική διάσταση. Η Τουρκία το 2050 θα έχει περίπου 95 εκατομμύρια κατοίκους. Εάν δεν αλλάξουν ραγδαία τα δημογραφικά δεδομένα με στοχευμένες πολιτικές, η Ελλάδα το 2050 θα είναι ένας νάνος, ο οποίος θα συνορεύει με ένα γίγαντα. Η Τουρκία για να αντέξει ως ενιαία χώρα, συγκροτημένη σε κράτος, πρέπει να αποκτήσει οπωσδήποτε πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους. Ειδάλλως, δεν θα μπορέσει να ταΐσει και ζεστάνει τα 95 περίπου εκατομμύρια πληθυσμού της το έτος 2050.

Αν δεν αποκτήσει πρόσβαση σε ενέργεια, η Τουρκία θα καταρρεύσει. Θα διαλυθεί. Το 2016, ο Βεϊσέλ Έρογλου (υπουργός Δασών και Υδάτινων Υποθέσεων της Τουρκίας) φέρεται πως έθεσε την ημερομηνία-στόχο για την ολοκλήρωση της αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: το έτος 2053. Εάν αυτή η αναφορά του Έρογλου είναι αληθής (ας υπογραμμισθεί η λέξη «εάν»), τότε τα παραπάνω δεδομένα αποκτούν ακόμη μεγαλύτερο βάρος-αξιοπιστία.

Η επιτροπή της Βουλής ορθότατα συνδέει την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος με μέτρα οικονομικού χαρακτήρα και πολιτικές ριζικής αλλαγής της οικονομικής κατάστασης. Από πού, όμως, θα προέλθουν οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι για τη στήριξη τέτοιων κοινωνικών-οικονομικών-δημογραφικών πολιτικών; Η Ελλάδα, όσον αφορά το Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, το 2018 βρίσκεται στην 108η θέση παγκοσμίως (ανάμεσα σε 162 χώρες) μαζί με τη Σουαζιλάνδη και κοντά στη Ναμίμπια! Και οι δύο χώρες βρίσκονται στην Αφρική. Η Κύπρος βρίσκεται στην 18η θέση, η Ρουμανία στην 20η και η Αλβανία στην 34η θέση.

Ο ρόλος των ορυκτών

Σε αυτό μπορούν να συμβάλλουν, μεταξύ άλλων φυσικά, και οι ορυκτοί πόροι. Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων προσφέρει αυτή τη δυνατότητα. Το κράτος θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει οικονομικούς πόρους από την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων. Tα έσοδα του κράτους από τα μερίσματα, τα δικαιώματα και τη φορολογία των εταιρειών που θα αναλάβουν την έρευνα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα αυξηθούν.

Το άρθρο 161 του νόμου 4001/2011, προβλέπει τη φορολογία με συντελεστή 20% των αναδόχων (εταιρειών) που πρόκειται να πραγματοποιήσουν τις έρευνες / εκμεταλλεύσεις των κοιτασμάτων των ελληνικών υδρογονανθράκων. Ο νόμος 4162/2013 αφορά την ίδρυση του Εθνικού Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών (ΕΛΚΑΓ). Σκοπός του Εθνικού Λογαριασμού είναι η δημιουργία αποθεματικού για τη χρηματοδότηση των κλάδων σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και κυρίως για τη διασφάλιση των συντάξεων των νέων γενιών.

Ωστόσο, οι ορυκτοί πόροι, όπως οι υδρογονάνθρακες αλλά και οι σπάνιες γαίες, ή μας αρέσει ή δεν μας αρέσει, σχετίζονται με θέματα γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής υφής. Το 2015 είχαν κατατεθεί δημοσίως τρεις προτάσεις οι οποίες επαναλαμβάνονται:

• Μικρό ποσοστό από το 20% των εσόδων του κράτους από τους υδρογονάνθρακες (και από τις σπάνιες γαίες αλλά και από όλα τα υπόλοιπα ορυκτά) να κατατίθεται σε Ειδικό Ταμείο για την Ενίσχυση της Εθνικής Άμυνας.
• Η χρηματοδότηση από τον Εθνικό Λογαριασμό να αφορά επίσης επιστημονική έρευνα σε ελληνική στρατιωτική τεχνολογία.
• Δημιουργία μόνιμης συνεργασίας σε άμεσο επίπεδο μεταξύ Υπουργείου Ανάπτυξης, Ακαδημίας Αθηνών και Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για δημιουργία τεχνογνωσίας / τεχνολογίας στρατιωτικής υφής.

Κάνε το όπως ο Καναδάς

Όσοι ακόμη αντιδρούν στην αξιοποίηση των ορυκτών πόρων και ιδιαιτέρως των υδρογονανθράκων, το κάνουν λόγω κεκτημένης ταχύτητας περασμένων δεκαετιών και παρωχημένων ιδεολογημάτων: πόσο ακόμη πρέπει να πολεμηθούν οι επενδύσεις στη χώρα μας; Δεν φτάνει ο πάτος που έχουμε πιάσει; Πόσο πιο κάτω πια; Όσοι υποστηρίζουν πως υπάρχουν και άλλες ενεργειακές εναλλακτικές (υπονοώντας την πράσινη ενέργεια) θα συμφωνήσω μαζί τους, αλλά να προστεθεί το γεγονός ότι ακόμη και οι φανατικοί υποστηρικτές της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή δεν διστάζουν να αξιοποιήσουν ταυτόχρονα και τους υδρογονάνθρακες χάριν της ανάπτυξης της χώρας τους.

Παν μέτρον άριστον. Αδιαμφισβήτητο παράδειγμα ο Καναδάς, του οποίου ο «πράσινος» λαοπρόβλητος ηγέτης, ο κ. Τριντό, ανακοίνωσε πολύ πρόσφατα (2 Οκτωβρίου 2018) με μεγάλη υπερηφάνεια την έναρξη του μεγαλύτερου ιστορικά ενεργειακού έργου του Καναδά ύψους 40 δισ. δολαρίων. Tο έργο αφορά την παραγωγή και μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από το Dawson Creek προς τις ακτές του Καναδά με αγωγό μήκους 640 χιλιομέτρων.

Το αξιοσημείωτο; Ο αγωγός θα περνά μέσα από περιοχές αυτόχθονων ινδιάνων (indigenous people) με τη συγκατάθεσή τους. Κανείς εκ των περιβαλλοντικά «ευαίσθητων» δεν αντέδρασε σε αυτό το πραγματικά μεγαλειώδες έργο του κατά τα άλλα «πράσινου» Τριντό. Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας μας πρέπει να επιταχυνθεί με αυστηρότατη τήρηση της σχετικής νομοθεσίας και απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον. Είναι θέμα εθνικής επιβίωσης.

---

* Ο Σωτήρης Καμενόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Οι τομείς του ερευνητικού του ενδιαφέροντος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, η γεωπολιτική και η διαχείριση κινδύνων.

Πηγή slpress.gr