Μονομαχία στον βάλτο των Πρεσπών - Η πιο σφοδρή κρίση που αντιμετώπισε η κυβέρνηση

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Η πιο σφοδρή εσωτερική κρίση που αντιμετώπισε μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 η κυβέρνηση είχε αποτέλεσμα μια βαριά απώλεια: αυτήν του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος παραιτήθηκε  από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών αφήνοντας πίσω του πολλές και βαριές εκκρεμότητες.

 

Η αιτία της παραίτησης, σύμφωνα με τις διαρροές από την πλευρά Κοτζιά, ήταν οι αιχμές του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου στο Υπουργικό Συμβούλιο της Τρίτης για κακοδιαχείριση των μυστικών κονδυλίων του ΥΠΕΞ – όπως πρώτος αποκάλυψε χθες, χωρίς να διαψευστεί, ο βουλευτής της Ν.Δ. και αντιπρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης.

 

Αυτή ωστόσο είναι μόνο μία εκδοχή. Μια δεύτερη λέει ότι ο Κοτζιάς ήταν εξαιρετικά χολωμένος για το γεγονός της «εισπήδησης» του Καμμένου στα χωράφια της εξωτερικής πολιτικής της χώρας κατά το πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ, όπου έκανε λόγο για «Σχέδιο Β» στο θέμα της ΠΓΔΜ.

 

Δηλαδή, σε περίπτωση ναυαγίου της συμφωνίας των Πρεσπών να δημιουργηθεί μια αμερικανοΝΑΤΟϊκή αμυντική «ομπρέλα», κάτω από την οποία θα μπουν η Ελλάδα, η ΠΓΔΜ, η Αλβανία, η Βουλγαρία και αργότερα η Σερβία, με στόχο τη δημιουργία ενός τόξου σταθερότητας στα βόρεια σύνορα της χώρας μας.

 

Μια τρίτη εκδοχή ωστόσο λέει ότι ο Κοτζιάς όχι μόνο αισθάνθηκε εκτεθειμένος από το ότι κανείς δεν διέψευσε τον ισχυρισμό Καμμένου πως ο Αλέξης Τσίπρας γνώριζε για το «Σχέδιο Β», αλλά επιπλέον διαβλέπει πως η συμφωνία των Πρεσπών – το «διπλωματικό αριστούργημά» του, όπως το έχει αποκαλέσει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ – σκαλώνει στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ, όπου οι προοπτικές της δεν είναι... ανθηρές, και ως εκ τούτου δεν θα ήθελε να χρεωθεί την αποτυχία της. Ήδη η χθεσινή αποχώρηση του αντιπολιτευόμενου VMRO από τη Βουλή των Σκοπίων επιβαρύνει κατά πολύ το κλίμα στη γειτονική χώρα.

 

Ας δούμε και τις τρεις εκδοχές κάπως πιο αναλυτικά.

 

Ένα βαρύ «πακέτο»

Σε ό,τι αφορά την κόντρα του με τον Καμμένο για τα μυστικά κονδύλια, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ο Κοτζιάς άνοιξε πρώτος την κόντρα θέτοντας θέμα διαχείρισης των κονδυλίων όλων των υπουργείων, με το επιχείρημα ότι τα μόνα κονδύλια που ελέγχονται από τη Βουλή είναι αυτά του ΥΠΕΞ. Η απάντηση Καμμένου για κακοδιαχείριση κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών προφανώς αποκαλύπτει την κόντρα των δύο, αλλά είναι αμφίβολο αν αυτή συνιστά επαρκή λόγο παραίτησης.

 

Η διατύπωση του «Σχεδίου Β» από τον Καμμένο για την περίπτωση ναυαγίου της συμφωνίας των Πρεσπών, εν γνώσει του πρωθυπουργού και ερήμην του Κοτζιά, η οποία ενδεχομένως δίνει ένα επιπλέον επιχείρημα στην αντιπολίτευση της ΠΓΔΜ και υποβοηθά την κατάρρευση της συμφωνίας των Πρεσπών, είναι μια πολύ σημαντικότερη αιτία παραίτησης.

Η δε τήρηση ίσων αποστάσεων από τον πρωθυπουργό έναντι των Κοτζιά και Καμμένου στο θέμα της μεταξύ τους κόντρας προφανώς εκτιμάται από τον τέως πλέον ΥΠΕΞ ότι αποβαίνει υπέρ του προέδρου των ΑΝΕΛΛ...

 

Σε ό,τι αφορά την τύχη της συμφωνίας των Πρεσπών, διπλωματικές πληροφορίες από το εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας την περιγράφουν ως δυσοίωνη, όχι μόνο στην παρούσα φάση, αλλά ακόμη και ύστερα από τις εκλογές που πιθανόν θα αναγκαστεί να προκηρύξει ο Ζόραν Ζάεφ.

 

Αυτό άλλωστε υποδηλώνει και η κραυγαλέα παρέμβαση του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιου για θέματα Ευρώπης Γουές Μίτσελ, ο οποίος – εν είδει Πιουριφόι στην Αθήνα του 1950 – κάλεσε τον επικεφαλής του VMRO Χρίστιαν Μίτσκοσκι να επιτρέψει στους βουλευτές του να ψηφίσουν κατά συνείδηση για την αλλαγή του συντάγματος της ΠΓΔΜ, «δίχως απειλές για βία, εκδίκηση ή άλλες μορφές πίεσης».

 

Ενδεχομένως καμιά από τις τρεις παραπάνω παραμέτρους δεν θα ήταν από μόνη της αρκετή για να οδηγήσει σε παραίτηση τον Κοτζιά. Όμως όλες αυτές μαζί, συν την αίσθηση ήττας του στη σφοδρή κόντρα με τον Καμμένο στον ενδοκυβερνητικό συσχετισμό εξουσίας, συνιστούν ένα «πακέτο» που δεν θα επέτρεπε σε κάποιον με τη συγκρουσιακή και ελάχιστα ευέλικτη μενταλιτέ του Κοτζιά να παραμείνει στην κυβέρνηση.

 

Διαμάχη με βάθος

Η κόντρα Κοτζιά και Καμμένου, όποιο πρόσημο κι αν πάρει από εδώ και πέρα, έχει εξαιρετικά μεγάλο βάθος, αν και επί της αρχής σε κάποιους φαίνεται παράδοξο το ότι βρέθηκαν σε εμπόλεμη κατάσταση δύο υπουργοί οι οποίοι επί της ουσίας υπηρετούσαν το ίδιο αμερικανόπνευστο πρότζεκτ: την υπαγωγή της ΠΓΔΜ αρχικά και της Σερβίας αργότερα υπό την ομπρέλα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ με στόχο να παραμείνει το σύνολο των Βαλκανίων εκτός της ρωσικής σφαίρας επιρροής.

 

Ο Καμμένος σε αυτήν την κόντρα – η οποία σχετίζεται ευθέως με την πολιτική του επιβίωση – είχε εξ αρχής δύο ατού:

1. Το πρώτο αφορούσε την ισχύ του ως προέδρου κόμματος και κυβερνητικού εταίρου, από τον οποίο εν πολλοίς εξαρτάται η βιωσιμότητα της κυβέρνησης.

Ο Κοτζιάς είχε μόνο το στάτους του υπουργού, άρα μικρότερο ειδικό πολιτικό βάρος. Υπ’ αυτήν την έννοια οι «ίσες αποστάσεις» του πρωθυπουργού χάριν της κυβερνητικής ηρεμίας λειτουργούσαν υπέρ του Καμμένου.

2. Το δεύτερο αφορούσε την άνεση με την οποία ο υπουργός Άμυνας μπορούσε να διαχειριστεί το ότι οι θέσεις του τού επέτρεπαν να είναι αρεστός στους Ρώσους εξ αιτίας της αντίθεσής του στη συμφωνία των Πρεσπών και ταυτόχρονα στους Αμερικανούς πλασάροντας το «Σχέδιο Β» των ΗΠΑ για τον έλεγχο των Βαλκανίων.

 

Ο Κοτζιάς, αντιθέτως, είχε καταστεί persona non grata στη Μόσχα έπειτα από το πρόσφατο διπλωματικό επεισόδιο με την εκδίωξη των Ρώσων διπλωματών.

Έτσι, την ώρα που ο Κοτζιάς ήταν ανεπιθύμητος, ο Καμμένος βρέθηκε προσκεκλημένος στη Μόσχα ως προπομπός του Τσίπρα. Βαρύ για τον χαρακτήρα του Κοτζιά, όπως κι αν το δει κάποιος...

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2043 στις 18-10-2018