"Γιατί απέσυρα τη Μεραρχία από την Κύπρο" - Τι είχε πει ο Παπαδόπουλος για τη μοιραία απόφαση

Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΚΑΡΑΣ

Η επιτροπή της ελληνικής Βουλής ασχολήθηκε με το Κυπριακό από 21 Φεβρουαρίου 1986, που πάρθηκε η σχετική ομόφωνη απόφαση για τη σύστασή της, μέχρι την 31η Οκτωβρίου 1988. 

Τότε κατατέθηκε πόρισμα, όπου περιλαμβάνονται και έγγραφα με απόψεις/ επισημάνσεις τουΨαρουδάκη, Παπαληγούρα και Κάππου. Οι Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας υποβάλλουν και αυτοί κείμενο με σαφείς αποκλίσεις, από τους υπόλοιπους, όσον αφορά τις ευθύνες και εμπλοκές των ξένων δυνάμεων. Η επιτροπή συνήλθε σε 154 συνεδριάσεις, από τις οποίες οι 68 για διαδικαστικά θέματα και οι υπόλοιπες για εξέταση μαρτύρων. Οι μάρτυρες ήταν 86 στην ολομέλεια της επιτροπής, ενώ κλήθηκαν και 45 από την υποεπιτροπή της. 

Από τους 131 μάρτυρες, οι ενενήντα επτά ήταν αξιωματικοί των ΕΔ (μόνον τρεις απ’ αυτούς εν ενεργεία) και από τους υπόλοιπους οι δέκα διπλωμάτες, πολιτικοί και ΄΄πολιτικοί΄΄ της χούντας. Οι 80 από τους αξιωματικούς ήταν του στρατού ξηράς και οι υπόλοιποι ακριβοδίκαια μοιρασμένοι στο ναυτικό και την αεροπορία. Τα πρακτικά, που τελικά φυλάσσονται κλειδωμένα και ΄΄απόρρητα΄΄ στα υπόγεια αποθηκών της βουλής, περιλαμβάνουν 20.798 σελίδες. 

Αμφισβητείται εάν θα βρεθούν αυτές οι σελίδες, ακόμα και σήμερα, ανοίγοντας τα κιβώτια.
Διαβάζοντας το πόρισμα, που κατατέθηκε αλλά δεν συζητήθηκε, βρίσκει την αλήθεια ο αναγνώστης σε συνδυασμό και με ότι έχει αποκαλυφθεί. 

Οι Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας είχαν αποχωρήσει της επιτροπής τον Ιούνιο του 1988, αφού είχε λήξει ουσιαστικά ο κύριος όγκος της εργασίας της. Μελετώντας τη δική τους εκδοχή, στο ξεχωριστό κείμενο που υπέβαλλαν με τις απόψεις τους (που περιλαμβάνεται όμως ως τμήμα του όλου πορίσματος της επιτροπής) διαπιστώνεται η προσπάθεια, που καταβάλλεται για αποδυνάμωση των εντυπώσεων, μείωση ευθυνών πολιτικών προσώπων (Αβέρωφ), αποκλεισμό σχεδόν των εμπλοκών των ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας και ΝΑΤΟ στα γεγονότα και τη σχεδίασή τους κ.ο.κ. 

Το κόμμα αυτό σχεδόν ταυτίστηκε με την όλη θεώρηση του Κυπριακού ως προβλήματος του ΝΑΤΟ. Όπως αργότερα και το κυβερνών κόμμα το ΠΑΣΟΚ, που οι θέσεις του (κατά την εκτίμηση του γράφοντος) καμία ομοιότητα δεν παρουσιάζουν, τουλάχιστον στα Εθνικά αποκαλούμενα θέματα, εν οις και το Κυπριακό, με την προ του 1990 ακόμα περίοδο.


Ας ρίξουμε μια ματιά στις καταθέσεις μερικών από τους παραπάνω μάρτυρες επιλέγοντας πρόσωπα που κατείχαν μεγάλες θέσεις και αποκαλύπτουν πολλά λέγοντας ανοησίες και άλλους εν πολλοίς αγνώστους που κατέθεσαν σημαντικά στοιχεία όχι μόνον για το Κυπριακό αλλά και τη δικτατορία γενικότερα.


Το τμήμα της κατάθεσής του Παπαδόπουλου που διατίθεται, δεν φωτίζει παρά ελάχιστα πράγματα. Η εντύπωση που δίνει είναι πως ΄΄το παίζει πρωθυπουργός΄΄ που ασχολείται με τα σοβαρά πράγματα και δεν γνωρίζει π.χ. για βασανιστήρια. Πολύ σημαντικό είναι αυτό που λέει για την απόσυρση της μεραρχίας από την Κύπρο τέλη του 1967 «...παρενέβη ο Βανς και όλοι οι άλλοι εσταμάτησαν… εκπρόσωπος του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών… Τι να κάνουμε;…»!! Αυτός λειτουργούσε έτσι διότι θεωρούσε τους Αμερικανούς ιδιοκτήτες της Ελλάδας και της Κύπρου και τον εαυτό του θυρωρό! Το φαινόμενο δεν έχει εκλείψει.


Ο Κόλιας, τέως εισαγγελεύς και πρώτος δοτός Πρωθυπουργός το 1967, εμφανίζεται στην επιτροπή της Βουλής και γελοιοποιείται με τα λεγόμενά του. «…για μένα επανάσταση και πραξικόπημα είναι το ένα και το αυτό, όσον αφορά τας συνεπείας...…παρέμενα όλη την ημέρα στο παράθυρό μου, γιατί απηγορεύετο η κυκλοφορία,... Και στις 4 το απόγευμα κτυπάει το κουδούνι και βλέπω μια επιτροπή αποτελουμένη από τον συνταγματάρχη κύριο Λαδά, τον αντισυνταγματάρχη κύριο Μπαλόπουλο και τον ταγματάρχη κύριο Στειακάκη. Μόλις άνοιξα την πόρτα, χωρίς να μου πουν απολύτως τίποτε, ο κύριος Λαδάς.. μου λέει ΄΄λαμβάνω την τιμήν να σας αναφέρω ότι ο Βασιλεύς σας αναθέτει το σχηματισμό της Κυβερνήσεως΄΄ Αυθορμήτως, χωρίς καν να αφήσω να περάσει δευτερόλεπτον απήντησα, ΄΄όχι δεν δέχομαι να αναλάβω΄΄....» Τα υπόλοιπα της κατάθεσης του Κόλια αναδεικνύουν λέξη προς λέξη ένα θλιβερό άνθρωπο. Που κατέληξε, να κρατάει πρακτικά στην Κεσάνη το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου όντας Πρωθυπουργός της Ελλάδος (9-10/9/67). Να διαπραγματεύεται τα συμφέροντα της χώρας του έχοντας απέναντί του διπλωμάτες καριέρας και πολύπειρους Τούρκους πολιτικούς. Ο Κόλιας έγινε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, του προτάθηκε το 1965-1966 από τον βασιλιά να γίνει πρωθυπουργός. «…Μάλιστα, το 1965 με 1966. Αυτό βέβαια είναι απόρρητο, το οποίο δεν θα έπρεπε να σας το πω…». Αυτός ο άνθρωπος διαπραγματεύθηκε το Κυπριακό με τους Τούρκους! Τον ονόμασαν Πρωθυπουργό ο Κωνσταντίνος και η χούντα στις 21-4-1967 και το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου άφησαν την Κύπρο ανυπεράσπιστη, γιατί το ζήτησε ο Βανς «...είπα ότι ήταν μια φορτική σύσταση εκ μέρους της Αμερικής, διότι η Αμερική ανελάμβανε όλη την ευθύνη πλέον της συρράξεως…νομίζω ότι κάποιο ενδιαφέρον θα πρέπει να είχαν οι ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, για την Ελλάδα και για την Τουρκία, είτε ως ΝΑΤΟ, είτε ως οτιδήποτε άλλο…». 

Πρωθυπουργός της χώρας στην αρχή της δικτατορίας και μετά στη Ρώμη γιατί ύψωσε ανάστημα υπό τον Άνακτα! Το ρόλο του τον είχε παίξει επάξια. Ασχολήθηκε κανείς μαζί του;
Ο Σπαντιδάκης Αρχηγός Στρατού την 21η Απριλίου 1967 καταθέτει για το σχέδιο ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ που εφαρμόσθηκε με την ΄΄επανάσταση΄΄ (στο οποίο με οδηγίες του γίνονταν οι τροποποιήσεις επί δικής του θητείας ως αρχηγού στρατού) πως άλλα διέτασσε αυτός και άλλα εφάρμοζαν οι συνωμότες. «... το προσάρμοσαν στη δική τους γραμμή. Πού το έμαθα αυτό; Μου το ομολόγησε ο Παττακός στον Κορυδαλλό...Μου έδωσε ένα τετράδιό του και μου λέει: ΄΄Εδώ είναι η ιστορία της Ελλάδος΄΄. Και αυτό ήταν το ημερολόγιό του…Έγραφε που συγκεντρώθηκαν, πού πήγαν, τι έκαναν. Δεν είναι κακός ο Παττακός. Αφελής είναι ..» 

Εμφανίζεται στην κατάθεσή του, ως ανίσχυρος να αντιδράσει στις πιέσεις της συνωμοτικής ομάδας, και έτσι υποχωρεί και συνεργάζεται. Ο βασιλιάς, λέει, δεν ήθελε να παραιτηθούν. «...Εγώ είπα στο βασιλιά στο δρόμο ότι δεν θέλω να παραλάβω πρόεδρος γιατί δεν θέλω να πάρει στρατοκρατική χροιά η Κυβέρνηση…» 

Ο Σπαντιδάκης ετοίμαζε το σχέδιο ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ με βοηθούς τους συνταγματάρχες, που τελικά το υλοποίησαν. Είχε την έγκριση του Κωνσταντίνου (άλλα λέει βέβαια τώρα ο τέως βασιλιάς), που τον ενημέρωνε σταδιακά. 

Το ΑΣΣ (Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο) που είχε συζητήσει και εγκρίνει την επέμβαση, γνώριζε ακριβώς το σχέδιο, αφού θα το εφάρμοζαν οι ίδιοι. Στην τελευταία τους συνεδρίαση τον εξουσιοδότησαν, να πράξει κατά κρίση ειδοποιώντας τους μόλις αποφασίσει, και αναχώρησαν. Την επέμβαση απεφάσισαν λίγο νωρίτερα και υλοποίησαν οι επιτελείς, που έφτιαχναν κατ’ αρμοδιότητα το ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, δηλαδή η ίδια η χούντα στέλνοντας τους περισσότερους στρατηγούς στα σπίτια τους και κρατώντας τον Σπαντιδάκη, το Ζωϊτάκη και τον ακίνδυνο Αυγέρη.


Ο Αβέρωφ είναι μέσα σε όλα. Και γεφυροποιός, και στο Κίνημα του Ναυτικού με ελαφρά επακούμβηση, και διπλωμάτης στη Ρώμη με άδεια του ΄΄καθεστώτος΄΄ ελάχιστες ημέρες μετά την απόλυσή του από την ΕΣΑ. Είναι βέβαια και με τον Καραμανλή, και με τον Παπαδόπουλο, αλλά και με τον Ιωαννίδη. Και με τους Αμερικανούς και με τους Βρετανούς. Με όλους. Οι δραστηριότητες του Αβέρωφ παράγουν πολιτική εκείνα τα χρόνια. Στην πραγματικότητα είναι σύμβουλος και πολιτικός προστάτης του καθεστώτος αφανής και ενίοτε εμφανής, δεν τους περιφρονεί, συζητά μαζί τους, είναι ακριβώς αυτό που αποκαλείται. ΄΄Γεφυροποιός΄΄. Είναι η γέφυρα της χούντας με τον έξω κόσμο, αλλά και με τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας. Είναι και πρωταγωνιστής, ειδικά στις κρίσιμες ώρες της μεταπολίτευσης και μετά. Επομένως με την κατάθεσή του ερμηνεύει πολλά. Άρα είναι συνειδητά εκτός πραγματικότητας, όταν λέει πως η 21η Απριλίου δεν είχε σύνδεση με το Κυπριακό ζήτημα «...Δεν νομίζω ότι είχαν με την εξέλιξη που πήραν αυτά. Η 21η Απριλίου έγινε καθαρώς για να καλύψει τις εγωιστικές προθέσεις ενός μικρού γκρουπ αξιωματικών και δεν απέβλεψε καθόλου στο Κυπριακό…». 

Απαλλάσσει έτσι τη CIA και τους προϊσταμένους της για τη δικτατορία και μόνον μ’ αυτό εξηγείται η θέση του. Και στο επιχείρημα Βουλευτή, πως μόνο μια δικτατορία μπορούσε να κάνει το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, άρα γι’ αυτό και επιβλήθηκε στις 21-4-67, η απάντηση ήταν αντάξια ενός Αβέρωφ. «...Τι θέλετε να πείτε κύριε συνάδελφε, ότι έκαναν κάτι με το οποίο προετοίμαζαν την πτώση τους;...» Όσο για το πραξικόπημα στην Κύπρο, για το οποίο ο Αβέρωφ ενημερώθηκε από τον Τάσκα αρκετές ημέρες πριν γίνει, είναι αποκαλυπτικό του ρόλου που έπαιζε και ο αμερικανικός παράγων, και ο Αβέρωφ. Ήταν στην πρακτική των Αμερικανών να ειδοποιούν πριν τα γεγονότα. Και ο Βανς είχε πει ένα χρόνο πριν πως θα επέμβουν οι Τούρκοι στην Κύπρο. Το είπε έτσι, που κανένας δεν το έλαβε υπόψη του. Και ο Κίσινγκερ έστειλε μήνυμα μέσω Τάσκα στον Ιωαννίδη να μην κάνει πραξικόπημα. Έτσι, ώστε κανείς να μην το λάβει υπόψη του. Με τον τρόπο αυτό όλοι έχουν άλλοθι και το χρησιμοποιούν όταν χρειάζεται. 

Ο Αβέρωφ δεν ειδοποίησε τον Μακάριο για την πληροφορία του Τάσκα περί πραξικοπήματος και τα μπερδεύει στην επιτροπή. Επικαλείται ως λόγο ότι «…ήταν ένα απόρρητο τηλεγράφημα της αμερικανικής υπηρεσίας…» και όλοι αναστατώθηκαν στην επιτροπή. 

Πολύ σωστά λέει ο Κάππος, «... εδώ μπαίνει μεγάλο ζήτημα. Είναι δυνατόν να μάθω εγώ, ότι πρόκειται να γίνει κάτι μεγάλο στην Ελλάδα ή στην Κύπρο από αμερικανική υπηρεσία και να προτιμήσω το μυστικό το απόρρητο της αμερικανικής υπηρεσίας;.... Μυστική διπλωματία εις βάρος των εθνικών συμφερόντων; 

ΑΒΕΡΩΦ: Πιθανώς να έπρεπε, δεν το αρνούμαι….». Ακολούθησε η προσπάθεια των μεν βουλευτών της ΝΔ να συμβουλεύουν τον Αβέρωφ, να πει πως είδε το τηλεγράφημα μετά το πραξικόπημα, ο δε Αβέρωφ να τα διορθώνει. Το λάθος όμως το είχε κάνει, παραδεχόμενος μάλιστα πως ίσως θα ‘πρεπε, να είχε ξεσηκώσει τον κόσμο για το τηλεγράφημα Κίσινγκερ.


Περί Κληρίδη καταθέτει μεταξύ των άλλων ο αντιστράτηγος Ι. Μπίτος και αποκαλύπτει στοιχεία για το παρασκήνιο των γεγονότων. Υπηρετούσε ως αντισυνταγματάρχης στη Διεύθυνση Κύπρου του ΑΕΔ από ‘που ελεγχόταν η ΕΟΚΑ Β΄ από την Αθήνα και παρακολουθείτο η κατάσταση στην Κύπρο. Ακολούθησε στις συνομιλίες της Γενεύης την αντιπροσωπεία υπό τον Μαύρο. Ήταν αυτός που «...επιμελήθηκε στη συγκέντρωση των εκθέσεων...» που υπέβαλλαν όλοι οι εμπλακέντες στην υπόθεση Κύπρου. Ο Μπίτος παρακολουθούσε την εισβολή από το ΑΕΔ και απαντά κατ’ αρχήν για το ελληνικό αρματαγωγό (με κυβερνήτη τον Χανδρινό, για το οποίο ο Κίσινγκερ έδωσε την απάντηση «βυθίστε το», όταν ρωτήθηκε σχετικά από τον Ετσεβίτ). 

Συνεχίζει για τις ενημερώσεις του Καραμανλή από τους αρχηγούς των ΕΔ στη διάρκεια του ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, τις οποίες θεωρεί ως πολεμικά συμβούλια. Σε κάποιο μάλιστα απ’ αυτά όταν ερωτά τι μπορεί να κάνουν τώρα οι ΕΔ και του απαντούν οι αρχηγοί ΄΄Στρατιωτικώς ουδέν! ΄΄ θύμωσε ο Καραμανλής και τους έβγαλε έξω. Είναι δύσκολο να δεχτεί κανείς πως ο Καραμανλής δεν γνώριζε ή δεν είχε αντιληφθεί, πως τα πάντα αποτελούσαν εξέλιξη αποφάσεων με σύμφωνη γνώμη των Αμερικανών, αν όχι με δική τους σχεδίαση. Την στρατιωτική λύση ως ΄΄φόβητρο΄΄ την είχε ήδη προβάλει ανεπίσημα στη Ρώμη ο Βάνς στο ΄΄σεμινάριο΄΄, και μάλιστα χωρίς να μασάει τα λόγια του. Η λογική να μην ανοίξει ο φάκελος Κύπρου με το φόβο της αποκάλυψης του ρόλου του ξένου παράγοντα, διατρέχει όλο το φάσμα των πολιτικών ηγετών που άσκησαν εξουσία μέχρι σήμερα στη χώρα μας αφού, ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ τόλμησαν να προχωρήσουν σε δικαστική διερεύνηση. Η μη δίωξη βόλεψε πολύ κόσμο και κύρια όλους εκείνους, που βλέπουν το Κυπριακό μια υπόθεση, που αφορά το Δυτικό κόσμο, τους συμμάχους, το ΝΑΤΟ. 

Περισσότερο απ’ όλους ενδιαφέρει τους άμεσα υπεύθυνους, που υλοποίησαν τις αποφάσεις των παρασκηνίων. Δεν είναι τυχαίο που οι Αμερικανοί εξαιρούν τον εαυτό τους από τα διεθνή δικαστήρια, που ενώ οι ίδιοι φροντίζουν στην αρχή να δημιουργούνται, μετά προτιμούν τα δικά τους για να δικάζουν εκείνους, που οι ίδιοι επιλέγουν ως εγκληματίες πολέμου, όπως τον Μιλόσεβιτς, κ.ο.κ.

Ο αντισυνταγματάρχης Τσουμής καταθέτει στην επιτροπή, αλλά και στην έκθεσή του τα περί γραμμής Γκιουνές και παρασκηνιακής συμφωνίας στη Γενεύη για κατάληψή της από τους Τούρκους: «...Είμαι αυτήκοος μάρτυς. Προφανώς απεφασίσθη από την αντιπροσωπεία την κυπριακή και ελληνική, η οποία ήξερε ότι δεν είχαμε δυνατότητες αμύνης, αλλά και {δεν} δεχόντουσαν να υπογράψουν και παραχώρηση του ελληνικού εδάφους…». Η επισήμανση γίνεται σύμφωνα με αποκάλυψη του Κληρίδη στην οποία ήταν ο Τσουμής παρών. Δεν έχει δοθεί διάσταση στο θέμα, ενώ με τη δήλωση αυτή ερμηνεύονται πολλά, που συμβαίνουν στο Κυπριακό έκτοτε. Σε ερωτήσεις του Βουλευτή Λιαροκάπη, αποκαλεί το πραξικόπημα προδοσία, εγκληματική ενέργεια και μωρία. Στα πρακτικά περιλαμβάνονται και επί πλέον λεπτομέρειες, που αναφέρονται σε συζήτηση του Κληρίδη με Έλληνες αξιωματικούς στη διαχωριστική γραμμή μετά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, και την επιστροφή Κληρίδη στο νησί. Ο διάλογος δείχνει πως εκτός του Τσουμή (αλλά και του Μπίτου που ήταν στις συνομιλίες στην αντιπροσωπεία στη Γενεύη, επομένως έζησε από κοντά τις άτυπες συμφωνίες) θα μπορούσαν να πιστοποιήσουν και άλλοι τα λεγόμενά του για το τι είπε ο Κληρίδης. Ερώτηση:«...υπάρχει άνθρωπος να μας τα διασταυρώσει αυτά; …ΤΣΟΥΜΗΣ: Είναι το επιτελείο…είμαστε στο τακτικό στρατηγείο βρεθήκαμε όλοι μας, περιμέναμε να μάθουμε τι έγινε εκεί πάνω στη Γενεύη και τον περικυκλώσαμε…» Έτσι εξηγούνται πολλά καθώς και το γιατί εμφανίζονται στις διαπραγματεύσεις με τον Ντεκτάς κυρίαρχο του παιγνιδιού. Γνώριζαν για τα εδάφη που θα καταλάβουν στον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ οι Τούρκοι. Προχώρησαν παρά τη συμφωνία/ διαβεβαίωση προς τον Ιωαννίδη μέσω CIA, πριν το πραξικόπημα και την απόβαση. Πως δεν θα καταπατούσαν παραπάνω από μικρό τμήμα εδάφους. 

Αλλά και με τον ΑΤΤΙΛΑ Ι προχώρησαν πολύ παραπάνω και τον υποχρέωσαν να κραυγάζει στο SISCO: ΄΄μας εξαπατήσατε΄΄. Ο Τσουμής εκθέτει τον Κληρίδη και την ελληνική αντιπροσωπεία ανεπανόρθωτα, αλλά δεν κρύβονται αυτά. Καταθέτει στην προσπάθειά του να αιτιολογήσει τις υποχωρήσεις στη Γενεύη: «…ζητά ο Κληρίδης να ενημερωθεί ποιο έδαφος κατέλαβαν οι Τούρκοι. …Ο Κληρίδης ήταν εκεί στις 16-8-74, αφού βέβαια επέστρεψε από τη Γενεύη. … διεπιστώθη ότι οι Τούρκοι βρίσκονται πολύ πιο πίσω απ’ ότι ανέφεραν οι δικές μας μονάδες. Και εδώ έγκειται η ικανότης του Κληρίδη και του Καραγιάννη να μην αναφέρω τον υποφαινόμενο, οι οποίοι σπεύδουμε να προωθήσουμε, να επαναπροωθήσουμε μονάδες διαλυμένες. Από πίσω να τις επαναπροωθήσουμε μπροστά. ....» 

Και ακολουθεί ο διάλογος που αναφέρθηκε με την άτυπη προσυμφωνία για την προχώρηση των Τούρκων. Αντιλαμβάνεται κανείς, πως οι ελληνικές μονάδες είχαν απομακρυνθεί περισσότερο απ’ όσο χρειαζόταν. Αυτό καλείται ΄΄απαγκίστρωση΄΄ και τέτοια διαταγή είχαν και αυτό προέβλεπε και το εσπευσμένο σχέδιο που συντάχθηκε μετά τον ΑΤΤΙΛΑ Ι. Κάποιοι το παράκαναν και ανέφεραν πως οι αντίπαλοι είναι δίπλα τους, ενώ στην πραγματικότητα ήταν ΄΄...πολύ πιο πίσω, απ’ ότι ανέφεραν οι δικές μας μονάδες…΄΄
Οι Τούρκοι σταμάτησαν εκεί που είχαν σχεδιάσει, πλην της Αμμοχώστου που ήταν το κερασάκι στην τούρτα και την κατέλαβαν ως διαπραγματευτικό χαρτί όπως και την διαχειρίζονται έκτοτε. Οι άλλοι σταμάτησαν, όταν κατάλαβαν πως πίσω τους δεν υπήρχε κανείς. Μερικοί αντιστάθηκαν και μάλιστα με ανδρεία και δεν υποχώρησαν. Κάποιοι ακόμα πολέμησαν και σκοτώθηκαν για να καλύψουν την οπισθοχώρηση των υπολοίπων.
Για τις προβοκατόρικες πληροφορίες που σερβιρίστηκαν και έγιναν δεκτές με μεγάλη άνεση καταθέτει ο Ταξίαρχος Σεμερτζάκης που που υπηρετούσε στο ΓΕΑ. Πολύ βολεύουν την τότε ηγεσία στη δικαιολογία πως ΄΄δεν στείλαμε ενισχύσεις γιατί κινδυνεύαμε από Βορρά΄΄. Δεν αποκλείεται οι ίδιοι να χάλκευσαν την πληροφορία. Ήταν δειλοί και κατουρημένοι από το φόβο τους. Έτσι προέκυψε πως «...οι αμερικανικές και βρετανικές υπηρεσίες χάλκευσαν πληροφορίες για κίνηση στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας προς τα κάτω, με στόχο να μην προχωρήσει η Ελλάδα στην ενίσχυση των κυπριακών δυνάμεων άμυνας στις 18, 19 και 20 …». 

Γνώριζαν οι σύμμαχοι πως τα στελέχη των ελληνικών ΕΔ ζώντας ολόκληρη την επαγγελματική τους καριέρα κάτω από το φάσμα του εκ βορρά κινδύνου, θα πιστέψουν αμέσως την πληροφορία. Ο Μπονάνος μιλάει συνεχώς στο βιβλίο του, πως η μεγάλη του ανησυχία και φροντίδα ήταν μήπως αφήσει τα βόρεια σύνορα αφύλαχτα και κατέβουν οι Βούλγαροι στο Αιγαίο. ΄΄Σμήνη μεταγωγικών ρωσικών αεροσκαφών θεώνται να κατέρχονται προς Νότο. Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας θα κατακλύσει την Ελλάδα΄΄. Ζεστή η πληροφορία μέσω του Αραπάκη από σύμμαχο πρέσβη. Μοιραίοι άνθρωποι και οι δύο. Με αυτή τη δικαιολογία δεν έστειλαν βοήθεια στην Κύπρο. Για να αντιμετωπίσουν την κομμουνιστική από Βορρά ΄΄απειλή΄΄. Στην προπαγάνδα που πρόβαλλαν ολόκληρη τη ζωή τους, έπεσαν οι ίδιοι μέσα με όλο τους το μεγαλείο αλλά και με τη θέλησή τους. Καμία διάθεση δεν είχαν για πόλεμο. Όπως και να δει κανείς το ζήτημα, θα προκύπτουν απορίες για την ευφυΐα τους και βεβαιότητα για προδοσία. Όσο για τον πατριωτισμό τους τον είχαν από χρόνια ξεχασμένο στο ΄΄μούσκιο΄΄.
Σήμερα εδραιώνεται στην Κύπρο μια κατάσταση που ήταν επιδίωξη των Τούρκων, των Αμερικανών και των Βρετανών πριν τη δικτατορία, με πλήρη αδιαφορία για όλες τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μόνη ελπίδα για αναστροφή έγκειται στον Κυπριακό λαό που απέδειξε, και όχι μόνο με την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, πως γνωρίζει καλά το συμφέρον του.

onalert