Το φορτωμένο γαϊδούρι

Γελοιγραφία του 1883: Ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης κρατάει τον γάιδαρο-λαό
ενώ ο υπουργός οικονομικών Παύλος Καλλιγάς φορτώνει φόρους

Την περασμένη εβδομάδα, κάπου ανάμεσα σε Βόρεια Μακεδονία, Αγρίνιο και Ρωσσία, χάσαμε την μπάλλα και φάγαμε γκολ. Δίχως να το καταλάβουμε, πέρασε από την βουλή (δημοσιεύθηκε ήδη στο ΦΕΚ) ένα νομοσχέδιο-τέρας: εκατόν τριάντα ένα άρθρα σε ογδόντα επτά σελίδες (τελικό κείμενο), μαζί με μια εισηγητική έκθεση άλλων πεντακοσίων σελίδων, που έπρεπε να διαβαστούν, να μελετηθούν και να συζητηθούν στο άψε-σβήσε, καθ' όσον όλα έγιναν με την -αντιδημοκρατική- διαδικασία τού κατεπείγοντος.

Σε πρόσφατα κείμενά μας, χαρακτηρίσαμε αυτό το νομοσχέδιο ως "μεταμνημονιακό μνημόνιο" και, ίσως, σε κάποιους να φανήκαμε υπερβολικοί. Όμως, ο τίτλος του νομοσχεδίου μάλλον συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό μας: "Διατάξεις για την ολοκλήρωση της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων – Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2022 και λοιπές διατάξεις". Αναρωτιέμαι, αν δεν χαρακτηρίσεις ως μνημόνιο μια "ολοκλήρωση της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων", ως τι μπορείς να την χαρακτηρίσεις.

Εν πάση περιπτώσει, παρ' ότι αυτές οι μέρες είναι εξαιρετικά φορτωμένες με επαγγελματικές υποχρεώσεις, αναδίφησα στο ψηφισμένο κείμενο και σημείωσα μερικές εξαιρετικού ενδιαφέροντος διατάξεις. Λέω, λοιπόν, να μοιραστώ σήμερα αυτές τις σημειώσεις μου με τους αναγνώστες:

(Α) Αν έχετε υπομονή και διαβάσετε το άρθρο 109, θα ανατριχιάσετε. Μ' αυτό το άρθρο κυρώνεται η "Σύμβαση προσχώρησης και τροποποίησης της Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης", δηλαδή γίνεται και επίσημα η παραδοχή ότι παρατείνεται το μνημόνιο που ξέρουμε, έστω και τροποποιούμενο. Πού βρίσκεται η ανατριχίλα; Προσέξτε: "Η ΕΕΣΥΠ [σ.σ.: το υπερταμείο, που ενσωμάτωσε το ΤΑΙΠΕΔ]υπόσχεται στον ΕΜΣ [σ.σ.: Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης] ότι κάθε φορά που το δικαιούχο κράτος μέλος [σ.σ.: η Ελλάδα] δεν καταβάλλει ποσό οφειλόμενο βάσει ή σε σχέση με τη Σύμβαση, η ΕΕΣΥΠ μετά από αίτημα θα φέρει την ευθύνη καταβολής αυτού του ποσού σαν να ήταν ο κύριος οφειλέτης, εφόσον τα συνολικά καταβλητέα ποσά βάσει αυτής της εγγύησης δεν θα υπερβαίνουν συνολικά τα 25.000.000.000 ευρώ".

Σε απλά ελληνικά: αν η χώρα, για οποιονδήποτε λόγο, καθυστερήσει την πληρωμή κάποιας δόσης των δανείων της, οι δανειστές έχουν δικαίωμα να ζητήσουν τα καθυστερούμενα ποσά από την ΕΕΣΥΠ, η οποία υπόσχεται να τα καταβάλει. Σε ακόμη πιο απλά ελληνικά: εφ' όσον όλα τα περιουσιακά στοιχεία τού δημοσίου έχουν μεταβιβαστεί στην ΕΕΣΥΠ, όποτε δεν πληρώσουμε έγκαιρα κάποια δόση, οι δανειστές θα μπορούν να βγάζουν στο σφυρί ένα τμήμα της δημόσιας περιουσίας, χωρίς να μπορεί το ελληνικό κράτος να αντιδράσει! Αυτή είναι μια πρόβλεψη που δεν περιλαμβανόταν σε κανένα μνημόνιο . Ευτυχώς, φρόντισε η "πρώτη φορά αριστερά" κυβέρνησή μας να διορθώσει αυτή την απαράδεκτη παράλειψη λίγο πριν εκπνεύσουν τα μνημόνια. 

(Β) Στο Β' Κεφάλαιο (άρθρα 56 κ.ε.) τροποποιείται απί το δυσμενέστερο για τους οφειλέτες ο Ν. 3869/2010, πιο γνωστός ως νόμος Κατσέλη. Ειδικά με το άρθρο 59 καταλύεται πλήρως η προστασία του κράτους, εάν οι καθυστερημένες πληρωμές υπερβούν το ποσό τριών δόσεων. Σ' αυτή την περίπτωση, η τράπεζα στέλνει στον οφειλέτη ένα εξώδικο, τον καλεί να τακτοποιήσει τις οφειλές του μέσα σε τριάντα ημέρες και μετά, αν αυτή προθεσμία περάσει άπρακτη, του βγάζει το δάνειο στο σφυρί. Τέτοια fast track διαδικασία ούτε να την ονειρευτούν δεν μπορούσαν οι τραπεζίτες.

(Γ) Με τις διατάξεις τού άρθρου 80, δημιουργείται ένας "Ενιαίος Λογαριασμός Θησαυροφυλακίου", ο οποίος μαζεύει όλα τα λεφτά των φορέων κεντρικής διοίκησης. Με απλά λόγια: πανεπιστήμια, νοσοκομεία, επιμελητήρια, περιφέρειες κλπ κλπ παύουν να διατηρούν διαθέσιμα χρήματα σε δικούς τους τραπεζικούς λογαριασμούς και υποχρεούνται να τα παραδώσουν στον υπουργό οικονομικών (εκτός από τα ποσά τα οποία απαιτούνται για να καλύψουν ανάγκες ενός δεκαπενθημέρου). Με αυτόν τον τρόπο υπολογίζεται ότι στον Ενιαίο Λογαριασμό θα μαζευτούν κάπου έξι δισ. ευρώ.

Να θυμηθούμε εδώ ότι το 2015 η -νεοεκλεγείσα τότε- κυβέρνηση είχε ζητήσει από τους φορείς της να καταθέσουν τα διαθέσιμά της σε έναν λογαριασμό τής Τραπέζης της Ελλάδος, προκειμένου να πληρώσει μια δόση των δανείων. Πολλοί φορείς έσπευσαν να συμμορφωθούν ενώ άλλοι (όπως ο Δήμος Πατρέων) αρνήθηκαν να υπακούσουν και αργότερα κλήθηκαν σε απολογία. Υπολογίζεται ότι τα κεφάλαια που έχουν ήδη μεταφερθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος φτάνουν τα 22 δισ. ευρώ. Όλα αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για να δημιουργηθεί το περίφημο "μαξιλάρι ασφαλείας", το οποίο θα μας επιτρέψει τον Αύγουστο "να βγούμε από τα μνημόνια" (για την ακρίβεια: να μην καταφύγουμε σε νέα δανειακή σύμβαση ή σε προληπτική γραμμή στήριξης). Όμως, μ' αυτόν τον τρόπο, όλοι οι φορείς "στεγνώνουν" και το έργο τους θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα.

(Δ) Επισημοποιούνται οι παρεμβάσεις στις συντάξεις, στις εισφορές ασφάλισης και στην φορολογία. Μέχρι το 2022 θα εξοικονομηθούν (α) από την περικοπή των συντάξεων 11,882 δισ., (β) από την αύξηση εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών 623 εκατ. και (γ) από την προβλεπόμενη για το 2020 μείωση του αφορολόγητου άλλα 6,036 δισ. ευρώ. Αθροιστικά, δηλαδή, μέχρι τέλους του 2022, οι πολίτες αυτής της χώρας θα χάσουν από την τσέπη τους πάνω από 18,5 δισ ευρώ, εκτός εκείνων που έχουν χάσει μέχρι σήμερα.

Αυτές -και άλλες- διατάξεις έρχονται να προστεθούν σ' εκείνες του προηγούμενου νομοσχεδίου-τέρατος των τετρακοσίων είκοσι άρθρων που ψηφίστηκε τον Ιανουάριο (αλλαγή τού τρόπου προκήρυξης απεργιών, αποψίλωση της προστασίας των οφειλετών από τον νόμο Κατσέλη κλπ) και, βεβαίως, σε όλες τις προηγούμενες, των αμέτρητων αντιλαϊκών νομοθετημάτων τής τελευταίας οκταετίας.

Επειδή ο Αύγουστος είναι πολύ κοντά και κάποιοι ετοιμάζονται από τώρα για πανηγυρισμούς, ας μη ξεχνάμε ότι μπορεί να πλησιάζουμε στην λήξη τής δανειακής σύμβασης αλλά ο Σεπτέμβρης θα βρει τον καθένα μας με όλο αυτό το δυσβάσταχτο φορτίο στις πλάτες του, σωστό γαϊδούρι. Ένα φορτίο πού όχι μόνο προβλέπεται να μείνει ακλόνητο στην θέση του για πολλά-πολλά χρόνια ακόμη αλλά που σίγουρα θα αβγαταίνει όσο περνάει ο καιρός.

Εκτός αν κάποια στιγμή το γαϊδούρι δικαιώσει τον Κώστα Βάρναλη κι αποφασίσει να ξυπνήσει και να αποτινάξει το φορτίο, φέρνοντας μονομιάς ανάποδα τον ντουνιά...

Cogito Ergo Sum