Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Σουλτάνος Ταγίπ

ardin-rixi

Των Γιώργου Καραμπελιά και Γιώργου Ρακκά

Στις 25 Ιανουαρίου 2018, ο άνθρωπος που εδώ και δεκαετίες υπερπροβάλλεται από το εγχώριο κατεστημένο ως ιεράρχης-πρότυπο πνευματικότητας & ευαισθησίας, ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος, απέστειλε προσωπική επιστολή στον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δηλώνοντας την υποστήριξή του στην… εισβολή που επιχειρεί αυτήν την στιγμή στα κουρδικά συριακά εδάφη ο τουρκικός στρατός.

Τα όσα έγραφε σε αυτή την επιστολή, και πρωτο-δημοσιοποιήθηκαν από τη φιλοερντογανική Χουριέτ, σοκάρουν:  «Προσευχόμαστε εσείς και οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να οδηγηθείτε σε επιτυχία και η »Επιχείρηση Κλάδος Ελαίας» να φέρει ειρήνη στην περιοχή όπως το όνομά της υπόσχεται». Την ίδια  στιγμή δε με αυτόν τον πρωτοφανή διασυρμό του πατριάρχη, κατέφθαναν και οι πρώτες εικόνες για την  σφαγή αμάχων που πραγματοποιεί ο τουρκικός στρατός στο Αφρίν.

Η έκθεση του Πατριαρχείου, και η απώλεια κάθε ηθικού κεφαλαίου που θα έπρεπε να συνοδεύει έναν θεσμό με την ιστορική σημασία που έχει ο θεσμός του Φαναρίου, προκάλεσε την οργή πολλών στην Ελλάδα: Πού ακούστηκε ο πιο διαπρύσιος κήρυκας του οικουμενικού μηνύματος της ορθοδοξίας να προσφέρει την πολύτιμη στήριξή του σε μια ακόμη εκδήλωση του βάρβαρου τουρκικού επεκτατισμού, ο οποίος έχει εισβάλει πάνοπλος και μακελεύει έναν λαό που πολεμάει για το πιο αυτονόητο δικαίωμά του;

Αμέσως, ενεργοποιήθηκε το εγχώριο «σύστημα υποστήριξης» του Πατριαρχείου, προς απόκρουση της δικαιολογημένης οργής, χρησιμοποιώντας και την πραγματική αγάπη των Ελλήνων για την Πόλη και το πατριαρχείο: «Ο Πατριάρχης είναι όμηρος, η διπλωματία του αναγκαστικά πλάγια, κινδυνεύει να έχει τη μοίρα του Γρηγόριου Ε΄» έγραψε μια ιστοσελίδα. «Η είδηση είναι ψεύτικη», αποκρίνονταν άλλοι. «Υπάρχει εκβιασμός σχετικά με την χορήγηση της τουρκικής ιθαγένειας στους πατριαρχικούς μητροπολίτες, και έτσι ο Πατριάρχης προβαίνει στις αναγκαίες υποχωρήσεις». Αυτά ήταν μερικά από τα επιχειρήματα που ακούστηκαν, κάποτε μάλιστα ακόμα και από καλόπιστους και ειλικρινείς ανθρώπους.

Είναι όλα, δυστυχώς, προπαγανδιστικού τύπου: Το Πατριαρχείο είναι μεν σε ομηρία, η ακεραιότητά του ωστόσο προστατεύεται από τις ΗΠΑ, και επειδή ο Βαρθολομαίος αποτελεί αντίπαλο δέος στον Ρώσο Πατριάρχη. Οι συγκρίσεις με τον Γρηγόριο Ε΄ είναι ανιστόρητες και διακινούνται σκοπίμως για να θυματοποιήσουν τον Πατριάρχη δικαιολογώντας έτσι την σκανδαλώδη πολιτική του: Ο Γρηγόριος Ε΄ είχε να υπερασπιστεί τον ακμαίο ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και των άλλων περιοχών που βρίσκονταν στην καρδιά του οθωμανικού κράτους, ενώ ο Βαρθολομαίος, που στο εσωτερικό της Τουρκίας διαθέτει πραγματικό ποίμνιο μερικών εκατοντάδων εναπομείναντων ορθοδόξων, διαχειρίζεται μόνο την ιστορική και συμβολική αξία του θεσμού του και η πνευματική του δικαιοδοσία επεκτείνεται μόνο στους εκτός Τουρκίας Ορθοδόξους. Και όμως, αυτήν ακριβώς την αξία καταστρέφει και διασύρει με κινήσεις σαν αυτή της δικαιολόγησης μιας βάρβαρης εισβολής.

Τέλος, ας δούμε και το ζήτημα της χορήγησης τουρκικής ιθαγένειας στους πατριαρχικούς μητροπολίτες. Συμβαίνει το αντίθετο από εκείνο που ισχυρίστηκαν οι φιλο-πατριαρχικοί κύκλοι: Δι’ αυτών, είναι ο Ερντογάν που εκβιάζει τους εκκλησιαστικούς παράγοντες και εντός της Ελλάδας, ώστε να σιωπήσουν για τα εγκλήματα που διαπράττει η τουρκική κυβέρνηση στο εσωτερικό και το εξωτερικό, καθώς και για την επιθετικότητά της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, στην τελευταία, το Αιγαίο και τη Θράκη.

Επομένως τι; Δυστυχώς, η στάση του πατριάρχη δεν υπαγορεύτηκε από τον φόβο αλλά από την πολιτική του. Πράγμα που είναι γνωστό σε όσους παρακολουθούν τον βίο και την πολιτεία μιας μορφής που φλερτάρει σκανδαλωδώς με τον καισαροπαπισμό. Μια πολιτική στην οποία χρησιμοποιεί ως πρόσχημα, εν τέλει, την αγάπη και τον δεσμό των Ελλήνων ορθόδοξων με το Πατριαρχείο, ώστε να πείσει και ένα μέρος των ελλαδικών ελίτ και του εφοπλισμού να μεταβληθούν σε  νεο-φαναριώτες – μεσολαβητές του νέου οθωμανικού imperium.

Η στήριξή του στην εισβολή του Ερντογάν στη Συρία είναι πολύ κρίσιμη, διότι η στάση του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και εκείνη του Αρμενίας δίνουν το άλλοθι διαθρησκευτικής και πολυεθνικής συναίνεσης στις πολεμικές επιχειρήσεις του ισλαμοφασισμού, επιτρέποντας έτσι να παρουσιάζεται αυτός κραταιός στο εσωτερικό, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα και τη σιωπή του διεθνούς παράγοντα για τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας που διαπράττει αυτή τη στιγμή στο Αφρίν.

Με αυτόν τον τρόπο, η οικουμενικότητα του Βαρθολομαίου εργαλειοποιείται προς όφελος του ερντογανικού αυτοκρατορικού σχεδίου και εν τέλει φθείρεται και αυτοκαταργείται! Τι ντροπή για το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης να τυγχάνει τέτοιας «πνευματικής» καθοδήγησης, ξοδεύοντας και τα τελευταία ψήγματα ηθικού κεφαλαίου που διαθέτει!

Όσο για τον «αγώνα περί επιβίωσης με κάθε τίμημα», οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας θα πρέπει να απαντήσουν ρεαλιστικά: Θα έχει μείνει, μετά τον κυνισμό του Βαρθολομαίου, κάτι όρθιο από την ιστορική και συμβολική αίγλη του Πατριαρχείου ή μήπως θα έχει καταντήσει κούφιο κι αυτή σαν το ολυμπιακό ιδεώδες, να σηματοδοτεί στην πραγματικότητα το ακριβώς αντίθετο από εκείνο που εκφράζει θεωρητικά;

Δεν θα ήταν λοιπόν προτιμότερη μια στάση διεκδίκησης απελευθέρωσης του Πατριαρχείου από τον ασφυκτικό και ντροπιαστικό έλεγχο της Τουρκίας πάνω του, που το μεταβάλλει εξ αντικειμένου σε όχημα τουρκικής διείσδυσης στην Ελλάδα;

Γιατί τι άλλο συνιστά η μεταβολή των ιεραρχών της Κρήτης και της Δωδεκανήσου σε Τούρκους υπηκόους, ώστε να αποκτήσει ποίμνιο το Πατριαρχείο; Δηλαδή, να γίνουν Τούρκοι οι Έλληνες για «διασωθεί» δήθεν το Πατριαρχείο; Μήπως έτσι δεν μεταβάλλεται σε όργανο της προτεκτοροποίησης της Ελλάδας την οποία επιδιώκει η νεο-οθωμανική Τουρκία;

Τι άλλο συνιστά η προσπάθεια επέκτασης της δικαιοδοσίας του στο εσωτερικό της ελλαδικής Εκκλησίας και η προσπάθεια διάσπασής της που οδήγησε σε ανοικτή σύγκρουση με τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, αλλά ακόμα και με τον πολύ «ηπιότερο» αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο;

Ή μήπως η μετωπική και συστηματική σύγκρουσή του με το Πατριαρχείο Μόσχας βοηθάει τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα ή την ενότητα της Ορθοδοξίας, την οποία τόσο θα χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε την οπορτουνιστική πολιτική του Πούτιν;

Και για όσους δικαιολογούν τη στάση του με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά διότι πιέζεται από τους Τούρκους, μήπως εάν αντίθετα διεκήρυσσε ανοικτά πως το Πατριαρχείο διώκεται από την τουρκική εξουσία, που δεν επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία του και εκλογή Πατριάρχη, δεν θα μεταβαλλόταν αυτομάτως σε μορφή παγκοσμίων διαστάσεων, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία που η Δύση συγκρούεται με τον Ερντογάν;

Και τότε θα μπορούσε να συμβεί ένα από τα δύο.

Στην πρώτη περίπτωση, η Τουρκία θα υποχωρούσε εν τέλει, πράγμα που δεν έιναι εντελώς απίθανο, διότι χρειάζεται την παρουσία του Πατριαρχείου στην Πόλη, για να ενισχύει το διεθνές κύρος της.

Στη δεύτερη εκδοχή που η Τουρκία θα επέμενε στην παρούσα στάση της, τότε ο Πατριάρχης, αρνούμενος να παραμένει αιχμάλωτος, θα μπορούσε να ανακηρύξει το Οικουμενικό Πατριαρχείο εν διωγμώ και να εγκαθίστατο προσωρινά στο Άγιον Όρος, έως ότου η Τουρκία αλλάξει συμπεριφορά!

Μια τέτοια στάση θα αναβάθμιζε ή όχι τον ρόλο και τη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη και του πατριαρχείου; Είναι προφανές πως θα συνέβαινε το πρώτο! Ο Οικουμενικός πατριάρχης θα μεταβαλλόταν σε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης στον ισλαμικό φονταμενταλισμό και τον τουρκικό ολοκληρωτισμό και θα επανεπιβεβαίωνε έτσι τη σημασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου!

Είθε, λοιπόν, αυτή η επονείδιστη τελευταία ενέργεια να αποτελέσει αφετηρία προβληματισμού και κατανόησης του πραγματικού προβλήματος από τον ελληνικό λαό και την ιεραρχία της ορθόδοξης Εκκλησίας.