H πολιτική διαθήκη του δόκτορος Σόιμπλε

του Γεωργίου Βασσάλου

Στις 10 Οκτώβρη του 2017, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έλαβε μέρος για τελευταία φορά στη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ. Ένα τελετουργικό συμβολικής επιβεβαίωσης της γερμανικής ηγεμονίας στην ΕΕ έλαβε χώρα: o Γάλλος υπουργός οικονομικών Μπρουνό Λε Μερ  τον αποχαιρέτησε στα γερμανικά λέγοντας ότι ήταν «ένας σπουδαίος υπουργός οικονομικών κι ένας μεγάλος Ευρωπαίος». Ευελπιστεί βλέπετε να γίνει ο νέος επικεφαλής του Γιούρογκρουπ ή ακόμα καλύτερα ο «υπουργός οικονομικών της Ευρωζώνης» και θα χρειαστεί τη στήριξη των Γερμανών. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος του έγραψε… ραβασάκι πάνω στη σημαία της ΕΕ που του έδωσαν για αναμνηστικό: “Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο ξανά”.

Ο Δρ. Σόιμπλε πάντως δεν άφησε το μέλλον στην τύχη του. Το δικό του δώρο στους απομένοντες υπουργούς οικονομικών ήταν ένα τρισέλιδο με πολύ συγκεκριμένες κατευθύνσεις:

1. Αν και η δημιουργία της νέας θέση του «υπουργού οικονομικών της Ευρωζώνης» φαινόταν να είναι το μόνο συγκεκριμένο πράγμα στο οποίο συμφωνούσε η Μέρκελ με τον Μακρόν, όσο αφορά τις μελλοντικές μεταρρυθμίσεις της Ευρωζώνης, ο Σόιμπλε προκρίνει την άμεση ισχυροποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) ως αποτελεσματικότερου μέσου «μεταφοράς κυριαρχίας από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο».

2. Απορρίπτει ρητά κάθε πρόταση αμοιβαιοποίησης των εθνικών χρεών συμπεριλαμβανομένης της θέσης της Κομισιόν για κοινή έκδοση «εξασφαλισμένων με κρατικά ομόλογα τίτλων». «Όπως και να αποκαλέσουμε αυτά τα νέα ευρω-ομόλογα», είπε, «δίνουν λάθος κίνητρα, δημιουργούν νομικά προβλήματα και σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει καμία ζήτηση γι’αυτά στην αγορά». «Αντί να αναζητούμε τη σταθερότητα σε περίπλοκους χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς θα πρέπει να επικεντρωθούμε στις μεταρρυθμίσεις», βρόντηξε.

3. Απεναντίας, ο ΕSM – που θα πρέπει όπως έχουν προτείνει οι Γερμανοί και έχει συμφωνήσει ο Γιούνκερ να εξελιχθεί σε «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο»  - θα πρέπει να έχει επίσημη αρμοδιότητα να οργανώνει hair cut σαν αυτό της Ελλάδας (που τότε έγινε με διαπραγμάτευση ανάμεσα στη Σύνοδο Κορυφής και το τραπεζικό λόμπι IIF)  ώστε να περιοριστούν και όσες «μεταφορές» έγιναν με τα «πακέτα διάσωσης» (αν και πέρα από τη διάσωση των τραπεζών της, η Γερμανία εξοικονόμησε 100 δις. από την ελληνική κρίση μέσω χαμηλότερων επιτοκίων)

4. Ο ενισχυμένος ESM θα πρέπει να πάρει αρμοδιότητες από την Κομισιόν στην επιτήρηση των ελλειμμάτων και του χρέους, αλλά και νέες αρμοδιότητες από τα εθνικά κοινοβούλια αποκτώντας τη δυνατότητα να επιβάλει προληπτικά μέτρα πριν έρθει κρίση.

5. Ο ESM (ή Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο) θα πρέπει ακόμα να συνδεθεί με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της Τραπεζικής Ένωσης ώστε να χρηματοδοτεί τις ανακεφαλαιοποήσεις των ιδιωτικών τραπεζών

6. Διαφοροποιείται ουσιαστικά από τις προτάσεις Μακρόν για έναν προϋπολογισμό της Ευρωζώνης: ενώ ο Μακρόν θέλει να τον χρηματοδοτήσει με ευρωπαϊκούς φόρους σε σχέση με τις ψηφιακές υπηρεσίες και το περιβάλλον, ο Σόιμπλε μιλά για σύνδεση του ύψους της συνδρομής στην ΕΕ των κρατών μελών της Ευρωζώνης με την εφαρμογή των οικονομικών υποδείξεων της Κομισιόν. Θέλει δηλαδή ένα ακόμα μαστίγιο για τη γρήγορη υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων μέτρων.

7. Στις προτάσεις που έχουν στηρίξει Ιταλία και Ισπανία για ένα ευρωπαϊκό ταμείο ανεργίας από το οποίο να βοηθιούνται οι χώρες που χτυπιούνται περισσότερο από την κρίση, ο Σόιμπλε απαντά ότι είναι αχρείαστο κι ότι το καλύτερο αντίδοτο στην ανεργία είναι να διευκολυνθεί κι άλλο η μετανάστευση μέσα στην ΕΕ. Κάτι το ιδιαίτερα βολικό για το γερμανικό κεφάλαιο καθώς έτσι εξασφαλίζει σταθερή ροή σε φθηνό ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας Politico έδειξε πώς οι απλοί φορολογούμενοι σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Ελλάδα χρηματοδοτούν στην ουσία με τους φόρους τους την εκπαίδευση γιατρών που τελικά δουλεύουν στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

8. Για την αθέτηση της ιστορικής υπόσχεσης της ΕΕ για οικονομική και κοινωνική σύγκλιση, ο Σόιμπλε λέει ότι οφείλεται σε «εθνικούς δομικούς παράγοντες» κι ότι καμία δράση δεν πρέπει να αναληφθεί πέραν της «επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων». Φυσικά και γνωρίζει πολύ καλά ότι οι «μεταρρυθμίσεις» έχουν επιταχύνει και συνεχίζουν να επιταχύνουν την απόκλιση. Αυτό που λέει στην ουσία είναι ότι πρέπει να ξεχάσουμε τη σύγκλιση.

Για κάθε πρόβλημα της ΕΕ λοιπόν από το χρέος ως την ανεργία, η απάντηση του Σόιμπλε είναι να συνεχιστεί η ακραία νεοφιλελεύθερη θεραπεία του που με σιδηρά πυγμή εφάρμοσε από το 2010. Το χειρότερο είναι ότι δεν πρόκειται για την ασήμαντη φωνή ενός έκπτωτου. Η πολιτική αυτή διαθήκη έρχεται αφού έγιναν γνωστοί οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί στη Γερμανία: εκτός του ότι μπήκαν στη βουλή ανοιχτοί υμνητές των ναζιστικών ορδών, το φιλελεύθερο FDP θα πιέσει τη Μέρκελ όσο πιο μακριά από οποιαδήποτε αμοιβαιοποίηση και οικονομική ομοσπονδιοποίηση μπορεί. Το έγγραφο του Δρ. Σόιμπλε μπορεί να χαρακτηρίστηκε «απίστευτα ριζοσπαστικό και διαλυτικό για την Ευρωζώνη» από τον οικονομικό συντάκτη των Financial Times που ακολουθεί την Ευρωζώνη την τελευταία δεκαετία Βόλφγκανγκ Μουνχαου, αλλά χαρακτηρίζεται από απόλυτο πολιτικό ρεαλισμό στα πλαίσια της γερμανικής πολιτικής σκηνής.

Οι Γερμανοί δε θα ακολουθήσουν τον Μακρόν στη ρητορική του αναζήτηση για μια «κυριαρχία σε επίπεδο ΕΕ». Σίγουρα, κι αυτός την αναζητεί σε μια βαθιά αντιδραστική κατεύθυνση: «κυριαρχία είναι η οικονομική, βιομηχανική και νομισματική ισχύς», είπε στην περιβόητη ομιλία του στη Σορβόννη όπου εξέθεσε το όραμα του για την Ευρώπη. Ξεχάστε τα περί κυριαρχίας που ασκείται συλλογικά από το λαό! Η αναζήτηση του όμως έχει πραγματική βάση στα αιτήματα του ιστορικού χαμένου του διδύμου που έσυρε το χορό της ΕΕ να ελέγξει ένα φορολογικό και κοινωνικό ανταγωνισμό που δε μπορεί να αντέξει και να φέρει μπροστά τομείς όπως ο στρατιωτικός για να εξισορροπήσει το οικονομικό πλεονέκτημα της Γερμανίας. Η γερμανική αστική τάξη, όμως, δεν ενδιαφέρεται για «ευρωπαϊκές κυριαρχίες» γιατί βλέπει την ΕΕ μόνο ως «ζωτικό χώρο» για τη δική της ανάπτυξη. Αν η ΕΕ σταματήσει να παίζει το ρόλο αυτό, τότε  τόσο το χειρότερο γι’αυτήν, φαίνεται να σκέπτονται ο Σόιμπλε και οι διάδοχοι του.

Πρώτη δησμοσίευση:Η πολιτική διαθήκη του δόκτορος Σόιμπλε

Σύντομο βιογραφικό αρθρογράφου:Γιώργος Βασσάλος

Πηγή erensep.org