Το νέο υποκείμενο, ενός νέου «πολιτισμού»;

ardin-rixi

Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου 

«Έχουμε δύσκολα μπροστά μας. Θα φάμε γερές θάλασσες και δεν είμαστε μαθημένοι. Θα μάθουμε ή δεν θα μάθουμε. Το ζήτημα είναι να μη βρεθούμε μετανάστες σε ένα ξένο μέλλον – ας είναι φτωχό μα δικό μας. Η παγκόσμια χούντα του χρήματος “αναδιαμορφώνει” ισοπεδωτικά, μέσα σε άτεγκτα, αδιαπραγμάτευτα, προκρούστεια καλούπια τη ζωή και τα πρόσωπα των αιχμαλώτων της. Έχουμε δύσκολα μπροστά μας. Να αλλάξουμε, αλλά χωρίς να αλλοιωθούμε – “να ξηλώσουμε οι ίδιοι την κουλτούρα της σπατάλης” που μπαζώνει τη ζωή μας με σκουπίδια πολυτελείας, να ξαναδώσουμε αξία σε ό,τι αξίζει. Να διεκδικήσουμε την άμμο από το τσιμέντο, να ξαναμπούμε κάποτε σεβαστικά στο κύμα, να ξύσουμε την ψώρα από τη φύση. Έχουμε δύσκολα. Να διεκδικήσουμε την καρτερία από τη μιζέρια: “να τραβήξουμε κουπί”. Εντάξει. Μα μήπως πρέπει να πετάξουμε κάποιους στη θάλασσα;»

Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Μέρες του 2004

Ατέλειωτη η αμηχανία, η σιωπή και η κατάθλιψη που κυριαρχεί στους πολίτες τούτου του τόπου, ιδιαίτερα από τη στιγμή που κυβερνούν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Η απελπισία και η εκπόρνευση της απέλπιδος… ελπίδας που έτρεφε ο ελληνικός λαός, από τους κυβερνητικούς τυχοδιώκτες, μα και η αδυναμία και η ευθυγράμμιση της αντιπολίτευσης στο αποικιοκρατικό μνημόνιο, αποτελούν βασικές αιτίες όταν εστιάζουμε στην καθημερινότητα.

Από μια ευρυγώνια οπτική, η κρίση είναι ευκαιρία για τις ιθαγενείς και διεθνείς ελίτ, ώστε να υλοποιήσουν τον «μεγάλο μετασχηματισμό» της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση των επικοινωνιακών τσαρλατάνων, επιπλέοντας σε όλες τις συγκυρίες, μοιάζει να επιταχύνει τη σιωπηρή συγκατάνευση από τον λαό μιας νέας ελάχιστης ατομικής και κοινωνικής συνείδησης, που ως βολικός κοινός νους θα σκορπίσει οριστικά τις «μεγάλες αφηγήσεις» για εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία.

Το πολυεπίπεδο κυβερνητικό καθεστώς κατασκευάζει την ιδεολογική ταπετσαρία του συστήματος. Μέσω της ψυχολογικής αποδοχής της ήττας από τον λαό και με την εμπέδωση του πολιτισμικού φιλελευθερισμού της αποδόμησης ταυτοτικών αρχών και εννοιών. Μοιάζει να διαμορφώνεται ένας «νέος τύπος ανθρώπου», να σβαρνίζεται το έδαφος, που θα καρπίσει ο διαλυτικός σπόρος της καθολικής αποικιοποίησης της πατρίδας μας.

Η διεργασία αυτή έχει ψυχολογικό, συναισθηματικό και αισθητικό περιεχόμενο. Ξεκινά από το ένστικτο της ατομικής επιβίωσης με κάθε τρόπο και φτάνει μέχρι τη μύχια επιθυμία πολλών ανθρώπων να επέλθει επιτέλους, ανεξαρτήτως κόστους, ο μεσσίας- «εκσυγχρονισμός» που περιμέναμε τόσα χρόνια. Τα μνημόνια, ως νομική εφαρμογή της γεωπολιτικής κατανομής του καπιταλισμού, παράγουν όχι μόνο ανεργία, λουκέτα, συσσίτια και παρακμή, αλλά και υποκειμενικότητα, για να θυμηθούμε τον Μαρξ των Γκρουντρίσε (Grundrisse) και τον ψυχίατρο Φελίξ Γκουαταρί. Ετοιμάζουν ανθρώπους που θα υπομένουν καταθλιπτικά την εθνική και οικονομική καταστολή και άλλους που θα «νομιμοποιούν» τη ρουτίνα της αποικίας, ελπίζοντας σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οφέλη. Νέος καθοδηγητής η κυβέρνηση του Τσίπρα, που δίδαξε τον δρόμο της ανήθικης υποταγής, της δολοφονίας συλλογικών αξιών και οράματος, της διπρόσωπης συμπεριφοράς ως πολιτικής αξίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η άθλια δήλωση της Άννας Βαγενά, για τα 99 χρόνια υποδούλωσης, εισάγει παράδοξα την αποθέωση του ιστορικού χρόνου εντός της καθημερινότητας. Τι είναι 99 χρόνια, μπροστά στην επιβίωση; Στον βαθύ «εκσυγχρονιστικό» χρόνο, η περίοδος ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα χρονικό επεισόδιο, ενώ θα μάθουμε να αποδεχόμαστε τον «νέο θαυμαστό κόσμο», ως δεδομένο και αναλλοίωτο. Άλλωστε, πολλοί επιτήδειοι ελπίζουν να τη «γλιτώσουν», αξιοποιώντας την αποικιακή δομή που θα προσφέρει ένα εκσυγχρονισμένο περιβάλλον επιτάχυνσης και μοντέρνας οικονομίας. Αδιαφορώντας για την εξαφάνιση του ιστορικού χρόνου της Ελλάδας! Προφανώς, το ν’ αλλάζεις το άτομο και τον πολιτισμό είναι εκ των προτέρων, και χωρίς κριτήρια, «πρόοδος»!

Το τοπίο αλλάζει

Η πολιτισμική αλλαγή θα ενσωματώνει το θατσερικό δόγμα, «δεν υπάρχει κοινωνία, μόνο άτομα και οικογένειες». Ήδη εμφανές στον χώρο της εκπαίδευσης, όπου κύριο μέλημα εκπαιδευτικών και οικογενειών είναι η «προσωπική ανάπτυξη» του μαθητή και η ένταξή του ως πλανητικούς εργαζόμενους. Ενώ, δημιουργείται υποδόρια και σταδιακά μια πεποίθηση, που σημαδεύει όσους νέους μένουν στην Ελλάδα, ως μέτρια και αποτυχημένα μυαλά που δεν ρισκάρουν, σε σχέση με όσους φεύγουν, οι οποίοι, ως η απόλυτη μορφωμένη ελίτ, δεν πρέπει να έχουν λόγο να μείνουν. Η πόλωση στον τομέα της εκπαίδευσης είναι η ουσία της ελληνικής ανθρωπολογικής κρίσης: είτε νέα πίστη στον ατομικισμό, την ιεραρχία ως απόλυτη αλήθεια, την αποθέωση της τεχνολογικής ύβρεως, την επαναφορά του αυταρχισμού, είτε πλήρης αποδόμηση της γλώσσας, της ιστορίας και των συνεκτικών συλλογικών εννοιών. Εντέλει, η απουσία της σύνθεσης.

Στην οικονομία, η απέραντη ανεργία και οι μισθοί Βουλγαρίας είναι εδώ, οι φιλάνθρωποι χορηγοί επανακάμπτουν δικαιωμένοι, καταλαμβάνοντας κάθε τομέα κοινωνικής ευαισθησίας και πολιτισμού, ο νεοαποικιακός Τύπος ξαναμοιράζεται, ο συνδικαλισμός εξατμίζεται, το προσφυγικό μορφοποιεί ήδη έναν νέο τύπο αεθνικού εργαζομένου, ενώ ο τουρισμός – αιμοδότης της οικονομίας είναι η μάσκα που κρύβει την εξάντληση του ελληνικού δρόμου ανάπτυξης και βίου. Το ελληνικό έδαφος, δημόσιο και ιδιωτικό, ξεπουλιέται, μέσω ΤΑΙΠΕΔ, Τούρκων επενδυτών, του ΕΝΦΙΑ και… πολυεθνικού Airbnb. Και ο κατάλογος του μετασχηματισμού, ατελείωτος…

Ως κίνημα, φαίνεται ότι, για να μιλάμε για τα άμεσα και τα παραγωγικά, χρειάζεται να παρατείνουμε ακόμα τον ιδεολογικό αγώνα στους ίδιους τους τομείς που διαμορφώνεται το νέο υποκείμενο. Ταυτότητα, παιδεία, γλώσσα, πολιτισμός, δημοκρατία, κοινότητα, κ.ά. Για να μιλήσουμε για μοντέλο ανάπτυξης και παραγωγή, να επιμείνουμε στη δέσμευση όσων μας ακολουθούν, σε μια ιδεολογική μοριακή επανάσταση απέναντι στο νέο πνεύμα και άνθρωπο που διαμορφώνεται. Ανάγκη επιτακτική