Αιγαίο χωρίς σύνορα*

Το Ποντίκι 

του Δημήτρη Μηλάκα

Στην Αθήνα (κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση) εξακολουθούν να κλείνουν τα μάτια και να υποτιμούν την τουρκική συστηματική και επίμονη υπενθύμιση ότι στο Αιγαίο δεν υπάρχουν σύνορα, καθώς είναι διάσπαρτο από νησιά και νησίδες αδιευκρίνιστης κυριαρχίας. 

Έχουν, προφανώς, τα δύο εν λόγω κόμματα εξουσίας σπουδαιότερη δουλειά να κάνουν: να διεκδικήσουν την εύνοια των δανειστών για το ποιο από τα δύο είναι ικανότερο να κάνει τη δουλειά που λεπτομερώς καταγράφεται στα μνημόνια με τα οποία κυβερνάται η χώρα...

Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα εξακολουθεί ολοένα και πιο συχνά να υπενθυμίζει τις θέσεις της, οι οποίες διατυπώνονται ανελλιπώς από την κρίση των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996, μέχρι και σήμερα. Η τουρκική θέση, όπως συνοψίζεται στο βιβλίο - Βίβλο για την τουρκική διπλωματία και τη δημόσια διοίκηση, που έχει εκδοθεί το 2001 υπό την αιγίδα του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού – «Το θεμελιώδες πρόβλημα του Αιγαίου» συνοψίζεται ως εξής:

«Η κυριαρχία της Τουρκίας, που είναι διάδοχος του Οθωμανικού κράτους, συνεχίζεται στο βόρειο Αιγαίο πάνω σε νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που δεν έχει καταλάβει η Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και στο νότιο Αιγαίο στα νησιά Mentese και στα παρακείμενα νησιά (σύμπλεγμα 46 νησιών) εκτός από τη Ρόδο, το Καστελόριζο και τα Δωδεκάνησα».

Θέλουν νησιά

Αυτήν ακριβώς τη θέση επανέλαβε προ ημερών σε έγγραφη απάντησή του σε βουλευτές της αντιπολίτευσης ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου «Μεταξύ των προβλημάτων (Ελλάδας - Τουρκίας) είναι και το καθεστώς κυριαρχίας ορισμένων νησίδων και βραχονησίδων και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα καθορισμένα από μια διεθνή συμφωνία η οποία να είναι σε ισχύ ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα». 

Όπως ανέφερε o Τούρκος ΥΠΕΞ, οι διεθνείς συνθήκες που αφορούν την κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου είναι η Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 και η Συνθήκη των Παρισίων του 1947, ενώ υπογράμμισε πως οι συνθήκες αυτές περιέχουν αναλυτικές λεπτομέρειες σχετικά με την κυριαρχία και τον αφοπλισμό των νησιών.

«Υπό την έννοια αυτή το πρόβλημα αφορά στην ερμηνεία των άρθρων που αναφέρονται στις συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων» είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών και συνέχισε:

«Όπως είναι γνωστό, τα ζητήματα στο Αιγαίο συζητούνται στο πλαίσιο των υφιστάμενων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Η χώρα μας επιθυμεί να βρεθεί δίκαιη λύση σε όλα τα προβλήματα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και λαμβάνοντας υπόψη τα βασικά δικαιώματα και συμφέροντά της».

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου υπογράμμισε πως από το 1996 το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών φέρνει στην επικαιρότητα τα ζητήματα αναφορικά με το Αιγαίο και τις θέσεις του για λύση με διάφορες ανακοινώσεις και σημείωσε: «Στο πλαίσιο αυτό έχουμε εξαγγείλει ότι δεν πρόκειται να δεχτούμε ντε φάκτο καταστάσεις που θα επιχειρήσει να δημιουργήσει η Ελλάδα πάνω σε γεωγραφικούς σχηματισμούς με αμφισβητούμενο καθεστώς και ότι οι πρωτοβουλίες αυτές δεν μπορούν να έχουν κάποιο αποτέλεσμα από νομική άποψη. Παράλληλα με τις εξαγγελίες αυτές, οι απόψεις μας διατυπώνονται σε κάθε επίπεδο προς τις ελληνικές αρχές, ενώ διαβιβάζονται από το υπουργείο Εξωτερικών διαβήματα διαμαρτυρίας με σκοπό να καταγραφεί και γραπτώς η στάση μας».

ΗΠΑ: Χωρίς σύνορα το Αιγαίο

Το ενδιαφέρον είναι ότι την άποψη της Τουρκίας για τη μη ύπαρξη συνόρων στο Αιγαίο έχουν με έμμεσο αλλά σαφή και έμπρακτο τρόπο αποδεχτεί οι Αμερικανοί από το 2001.

Σύμφωνα με έγγραφο της Α4 Διεύθυνσης - Τμήμα Αεροναυτιλιακό του ελληνικού ΥΠΕΞ από τον Δεκέμβριο του 2001, που περιγράφει μια διαδικασία ψηφιοποίησης ναυτικών χαρτών για λογαριασμό του ΝΑΤΟ:

«Η αναθεώρηση των χαρτών αυτών έγινε κατόπιν εντολής του State Department, το οποίο δεν γνωρίζει δήθεν την ύπαρξη συνθηκών που καθορίζουν τα θαλάσσια σύνορα Ελλάδος - Τουρκίας αποδεκτές και από τις δύο χώρες. Επιπλέον, ως αμερόληπτος τρίτος, δεν επιθυμεί να λάβει θέση επί των διισταμένων εν προκειμένω απόψεων Ελλάδας και Τουρκίας. Τέλος, η προαναφερθείσα αναθεώρηση οφείλεται σε απόφαση των ΗΠΑ να μην απεικονίζουν στους χάρτες του είδους αυτού θαλάσσια σύνορα γενικώς».

Με άλλα λόγια δηλαδή, από το 2001 (τουλάχιστον) οι ελληνικές κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι:

 Υπάρχει αμφισβήτηση των συνόρων (και) από την Ουάσιγκτον, καθώς σύμφωνα με το αμερικανικό ΥΠΕΞ «δεν υπάρχουν συνθήκες τις οποίες να αποδέχονται και τα δύο μέρη (Ελλάδα - Τουρκία).»

 Ο «αμερόληπτος τρίτος» Αμερικανός επιδιαιτητής δεν λαμβάνει θέση επί της διαφοράς και ως εκ τούτου εξαφανίζει τα όρια, μια που έτσι κι αλλιώς το Αιγαίο το αντιλαμβάνεται πρώτα και κύρια ως δικό του γήπεδο!

 Οι ΗΠΑ, ως παγκόσμια αυτοκρατορία, προφανώς «μισεί» τους φραγμούς των συνόρων και (όπου την παίρνει) τα καταργεί γενικώς!

Η Αθήνα κοιμάται...

Δεδομένων όλων αυτών, θα ήταν άδικο να κατηγορήσει κάποιος τη σημερινή κυβέρνηση για λάθη ή αβλεψίες καθώς από κεκτημένη ταχύτητα ή πολιτική ανοησία δεν έχει αλλάξει σε τίποτε την πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων, η οποία υπήρξε σαφής και συνεπής: υποκλίσεις στους Αμερικανούς και κατευνασμός προς την Άγκυρα.

Το ίδιο ακριβώς (υποκλίσεις και κατευνασμό) προσφέρει και η σημερινή κυβέρνηση. Ειδικά απέναντι στην Τουρκία, η οποία το τελευταίο διάστημα κλιμακώνει τις ενέργειές της (πτήσεις - πλόες κ.λπ. σε ελληνικούς χώρους), η Αθήνα περιορίζεται σε ανακοινώσεις και δηλώσεις σαν αυτή που έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Τζανακόπουλος «απαντώντας στον Τσαβούσογλου:

«Αυτές είναι απόψεις ακραίες, είναι απόψεις οι οποίες δεν βοηθάνε στο κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, το οποίο εμείς θέλουμε να εμπεδωθεί» είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπογράμμισε: «Και θαλάσσια σύνορα υπάρχουν και διεθνείς συνθήκες οι οποίες ορίζουν και νομικά και τελεσίδικα όλα αυτά τα ζητήματα. Βεβαίως η Τουρκία, κατά την προσφιλή της τακτική, αμφισβητεί διεθνείς συνθήκες, αμφισβητεί νομικά κεκτημένα, όμως από τη δική μας πλευρά δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψουμε καμία τέτοια αμφισβήτηση ούτε των διεθνών συνθηκών αλλά ούτε και των ελληνικών συνόρων».

Συμπέρασμα; Καλά ξεμπερδέματα...

 * Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1982 στις 17-08-2017