Με το πιστόλι στον κρόταφο*

Το Ποντίκι

του Δημήτρη Μηλάκα

Υπό την απειλή «κανονιοφόρων» και την πίεση μεγάλων δυνάμεων και ισχυρότατων συμφερόντων εξελίσσεται στην Ελβετία η διάσκεψη για μια «ειρηνική, δίκαιη και βιώ­σιμη» λύση στο Κυπριακό. Κάτω από αυτά τα ασφυκτικά δεδομένα, και υπό την πίεση που δημιουργούν στην Αθήνα η οικονομική χρεοκοπία και η συνεπαγόμενη πολιτική εποπτεία από τους δανειστές, η ελληνική κυβέρνηση και η κυβέρνηση του προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη διατρέχουν τον κίνδυνο να «γράψουν ιστορία» αποδεχόμε­νες το κλείσιμο του Κυπριακού κάτω από επαχθέστατους όρους...

Η έντονη κινητικότητα στο Κυπριακό τον τελευταίο ενάμιση χρόνο συνδέε­ται ευθέως με τα διαπι­στωμένα ενεργειακά αποθέματα που βρίσκονται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και τις συνεπαγόμενες έρευνες για την εξόρυξή τους. Η προσδοκία του κέρδους, που κατά τα φαινόμενα είναι τερά­στιο, έχει κινητοποιήσει το ενδιαφέ­ρον των μεγάλων πετρελαϊκών εται­ρειών, οι οποίες με τη σειρά τους πι­έζουν για την εξασφάλιση των επενδύσεών τους. Η εν λόγω εξασφάλιση προϋποθέτει την τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων, δηλαδή επίλυση του κυπριακού προβλήματος.

Κάπως έτσι, με την. παρότρυνση δηλαδή των κολοσσιαίων οικονομι­κών συμφερόντων, τα οποία οικοδομούνται γύρω από τις πετρελαϊ­κές εταιρείες που εμπλέκονται στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κύπρου, κινητοποιείται ο «διεθνής παράγοντας» (με πιο απλά λόγια Α­μερικανοί και Ευρωπαίοι), ο οποίος αξιοποιεί τη «χρυσή ευκαιρία» για να επιβάλει μια τελική διευθέτηση στο νησί, η οποία πρώτα απ' όλα θα εξυ­πηρετεί (και) τα γεωστρατηγικά του συμφέροντα. Το (ελάχιστο) μέγεθος της Κύπρου και η τρέχουσα οικονο­μική και πολιτική αδυναμία της Ελ­λάδας οδηγούν στο προφανές: την κατεύθυνση των πιέσεων για την υι­οθέτηση της «λύσης» του Κυπριακού στην ελληνική και την ελληνοκυπρια­κή πλευρά.

Τσαμπουκάδες

Αυτό το γενικό πλαίσιο επιχειρεί να εκμεταλλευτεί η Τουρκία προ­βάλλοντας τις στρατιωτικές της δυ­νατότητες έναντι της Κύπρου. Με το που (την περασμένη Πέμπτη 22.6) η Λευκωσία εξέδωσε την ΝΑνΤΕΧ 236/17, με την οποία ανακοινώνο­νται οι εργασίες προετοιμασίας γε­ώτρησης στην ΑΟΖ της Κύπρου, η Άγκυρα έσπευσε την επόμενη μέρα, την Παρασκευή το βράδυ, να εκδώσει την τουρκική ΝΑVΤΕΧ 649/17 για διεξαγωγή άσκησης με πραγμα­τικά πυρά σε περιοχή που ακουμπά το οικόπεδο των κυπριακών γεωτρή­σεων. Μάλιστα η τουρκική ηγεσία σε κάθε ευκαιρία απειλεί με χρήση στρατιωτικών μέσων, προκειμένου να εμποδιστούν οι προετοιμασίες γεώτρησης.

Με αυτήν την (στρατιωτική) τουρ­κική παράμετρο ξεκινά η «κρίσιμη» δι­άσκεψη για το Κυπριακό. Την ώρα δη­λαδή που ο πρόεδρος της Κύπρου Νί­κος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί θα συναντώνται παρουσία των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρ­κίας, Νίκου Κοτζιά και Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του εκπροσώ­που της Βρετανίας, το τουρκικό ναυ­τικό και η αεροπορία θα πραγματο­ποιούν άσκηση εντός της κυπρια­κής ΑΟΖ σε μια ευθεία και έμπρακτη αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυ­πριακής Δημοκρατίας.

Με αυτόν τον τρόπο η Άγκυρα υ­πενθυμίζει τις θέσεις της γύρω από το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης και ξεκαθαρίζει τα όρια μέσα στο οποία είναι διατεθειμένη να κινηθεί. Έτσι, λοιπόν, η Τουρκία υπογραμμίζει:

Δεν αναγνωρίζει την οντότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Επαναλαμβάνει την απειλή της, το άτυπο casus belli που έχει αναγγεί­λει με την επιστολή της στον ΟΗΕ, ότι εάν δεν διακοπεί το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημο­κρατίας στην ΑΟΖ, θα λάβει «μετρά» για την προστασία των δήθεν συμφε­ρόντων της και των δήθεν συμφερό­ντων των Τουρκοκυπρίων.

Έμμεσα υπενθυμίζει τις αξιώσεις για το μεγαλύτερο μέρος της κυπρια­κής ΑΟΖ και για όλη σχεδόν την ελλη­νική υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι μεγάλες δυνάμεις

Οι τουρκικές απειλές, οι οποίες προφανώς στρέφονται κατά της α­δύναμης στρατιωτικά Κύπρου και οικονομικά Ελλάδας, αξιοποιούνται από τον διεθνή παράγοντα (αμερικανοβρετανούς, κατά κύριο λόγο), ο οποίος διαβλέπει χρυσή ευκαιρία για να κλείσει κατά το συμφέρον του η υ­πόθεση.

Η συμμετοχή του υπ. Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον στη διάσκεψη για το Κυπριακό «δείχνει τη συνεχιζόμε­νη υποστήριξη και δέσμευση του Η­νωμένου Βασιλείου στη διαδικασία λύσης», αναφέρεται σε επίσημη ανα­κοίνωση του βρετανικού ΥΠΕΞ.

Ο Τζόνσον θα συνοδεύεται από τον υφυπουργό αρμόδιο για ευρω­παϊκές υποθέσεις σερ Άλαν Ντάνκαν. Επικεφαλής της ομάδας τεχνο­κρατών του Foreign Office θα είναι ο διευθυντής του τμήματος Εθνικής Ασφάλειας του υπουργείου Τζόναθαν Άλεν.

Η βρετανική κυβέρνηση αναγνω­ρίζει με δήλωσή της τον σημαντικό ρόλο που έχει αναλάβει ως εγγυήτρια δύναμη. «Το Ηνωμένο Βασίλειο συνεισφέρει σε μία λύση με διάφο­ρους τρόπους, όπως με το να είναι ένας εκ των πιο σημαντικών συμμετεχόντων στην ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, μέσω της προσφοράς μας να εκ­χωρήσουμε σχεδόν τη μισή γη των βρετανικών κυρίαρχων βάσεων σε μια ενωμένη Κύπρο και μέσω της πρακτικής βοήθειας προς τις δύο πλευρές να προετοιμαστούν για μία λύση», αναφέρει η ανακοίνωση του Foreign Office.

Στο ίδιο μοτίβο και οι ΗΠΑ υπο­στηρίζουν και είναι έτοιμες να ε­νεργήσουν «με τον κατάλληλο τρό­πο στον κατάλληλο χρόνο για να βοηθήσουν τους ηγέτες και τα Η.Ε. να καταλήξουν σε λύση», δήλωσε η Αμερικανίδα πρεσβευτίνα στην Κύ­προ.

Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με την πρεσβευτίνα τους στην Κύπρο, πιστεύ­ουν ότι η Διάσκεψη για την Κύπρο, που συνέρχεται στο Κραν Μοντάνα, είναι «η καλύτερη ευκαιρία εδώ και δεκαετίες» για επίλυση του Κυπρια­κού, επισημαίνοντας ότι η ώρα της δράσης θα είναι αυτή την εβδομάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Σε συνέντευξή της στο Κυπρια­κό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Κάθλιν Ντόχερτι τόνισε ότι η κάθε διαπραγ­μάτευση πάντοτε καταλήγει σε α­νταλλαγές (trade offs) και κάλεσε ό­λα τα μέρη, περιλαμβανομένων και των εγγυητριών δυνάμεων, να συ­νεργαστούν πλήρως και να προσέλθουν στο τραπέζι των συνομιλιών με ειλικρινή πνεύμα καλής θέλησης και συμβιβασμού.

Καθώς βλέπουμε, λοιπόν, οι μεγά­λοι παίκτες (Αμερικανοί, Βρετανοί) δεν δίνουν δεκάρα για τις τουρκικές στρατιωτικές πιέσεις, καθώς γνωρί­ζουν πολύ καλά ότι και αυτές συμ­βάλλουν στη. ρυμούλκηση των κυβερνήσεων Αθήνας και Λευκωσίας στον. ρεαλισμό.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1975 στις 29-6-2017