Το μεταναστευτικό πρόβλημα της Σουηδίας

analyst

της Σερένας Νομικού

Ορισμένοι απορούν σχετικά με το γιατί αναφέρομαι συχνά στη Σουηδία. Ο λόγος είναι απλός: επειδή υποθέτω πως διενεργείται εκεί το μεγαλύτερο μεταναστευτικό πείραμα όλων των εποχών, χωρίς βέβαια να γνωρίζω εάν είναι κακοπροαίρετο ή όχι.

Πιστεύω όμως πως το πείραμα γίνεται εκεί, επειδή οι Σουηδοί, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, ήταν μία πολύ ανεκτική κοινωνία προς τους μετανάστες, με εντελώς ανοιχτά σύνορα. Επίσης πως οι ελίτ της Ευρώπης θέλουν να λύσουν το πρόβλημα του φθίνοντος και γερασμένου πληθυσμού της, το οποίο της προκαλεί πολλά προβλήματα, κυρίως στο ασφαλιστικό,  μέσω της εισόδου ξένων. Μπορεί βέβαια να κάνω λάθος, αλλά τα στοιχεία που προσθέτω παρακάτω είναι τόσο χαρακτηριστικά που δεν επιτρέπουν πολλές αμφιβολίες. Ειδικότερα τα εξής:

Το 1990 οι μη Ευρωπαίοι μετανάστες στη Σουηδία αντιπροσώπευαν μόλις το 3% του πληθυσμού. Ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σήμερα στο 13-14% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ενώ συνεχίζει να αυξάνεται. Υπάρχει τώρα μία ομάδα ξένων, μεγαλύτερη από ότι το 1990, αποτελούμενη κυρίως από Ιρανούς, Ιρακινούς και Βοσνίους, η οποία έχει αφομοιωθεί σωστά στην κοινωνία μιλώντας άπταιστα σουηδικά, συμπεριφερόμενη ανάλογα κοκ. Υπάρχει όμως και μία άλλη πολυπληθέστερη ομάδα που ζει σε γκέτο, δεν μιλάει σουηδικά, δεν αισθάνεται μέρος της κοινωνίας, ενώ τα περισσότερα μέλη της είναι άνεργα. Η ομάδα αυτή εξελίσσεται επικίνδυνα για τη χώρα.

Σύμφωνα τώρα ειδικούς, η ένταξη ξένων σε μία κοινωνία είναι συνάρτηση του αριθμού τους. Ειδικότερα, από τη στιγμή εκείνη και μετά που οι ομάδες των μεταναστών γίνονται πολύ μεγάλες, τότε δεν ενσωματώνονται εύκολα. Η αιτία είναι το ότι, κάθε χώρα έχει μία συγκεκριμένη ικανότητα απορρόφησης, η οποία εξαρτάται από το μέγεθος της αγοράς εργασίας, από τα σχολεία, από τις υπηρεσίες υγείας, από τις οικονομικές προοπτικές, από τη στέγαση κλπ. Επομένως υπάρχει ένα κρίσιμο μέγεθος ύπαρξης αλλοδαπών που όταν ξεπερνιέται, δημιουργεί τεράστια προβλήματα.

Στη Σουηδία το 82% των αυτοχθόνων πολιτών μεταξύ 24 και 64 ετών εργάζεται, ενώ από τους μετανάστες απασχολείται μόνο το 58%. Τα ποσοστά αυτά είναι σχεδόν σταθερά από το 1990, σημαντικά υψηλότερα συγκριτικά με τις άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Εκτός αυτού οι μετανάστες κερδίζουν 40% λιγότερα χρήματα από τους Σουηδούς, ενώ το 30% (έναντι 9% των εγχωρίων) δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να πάει στο Λύκειο μετά την 9η τάξη.

Οι ξένοι στη Σουηδία, μαζί με τους Ευρωπαίους αποτελούν το 22% του συνολικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένης της δεύτερης γενιάς. Στα επόμενα 30 χρόνια υπολογίζεται πως θα φτάσουν στο 35% έως 40%, ενώ στις μεγάλες πόλεις θα γίνουν πλειοψηφία. Ήδη στο Μάλμε οι ξένοι υπερβαίνουν το 50%, επειδή είναι η πόλη που προηγήθηκε στην εισροή μεταναστών. Στη Στοκχόλμη τα πράγματα είναι διαφορετικά, λόγω του υψηλότερου κόστους διαβίωσης, ενώ προβλέπεται πως θα υπάρξει μαζική φυγή Σουηδών από πόλεις που κυριαρχούνται από μετανάστες.

Εν τούτοις, όταν ρωτήσει κανείς έναν μέσο Σουηδό εάν συμφωνεί να διαμένει σε μία   πολυπολιτισμική γειτονιά, απαντάει συνήθως ναι. Εκείνοι που απομακρύνονται από αυτές τις γειτονιές είναι πιο πιθανό να απαντήσουν θετικά, γεγονός που είναι μάλλον παράδοξο. Στη Σουηδία πάντως δεν συρρικνώνεται ο πληθυσμός, ακόμη και αν δεν συμπεριλάβει κανείς τους μετανάστες, αφού δεν είναι Ιταλία και έχει υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων.

Από την άλλη πλευρά όμως η χώρα έχει μεν ένα υψηλό ποσοστό ανόδου του ΑΕΠ (3,9% το 2015), αλλά προέρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την αύξηση του πληθυσμού. Οφείλει να τονίσει κανείς εδώ πως η άνοδος της ευημερίας μίας χώρας μετρείται από το κατά κεφαλήν εισόδημα και όχι από την αύξηση του ΑΕΠ. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια το ΑΕΠ του Μπαγκλαντές αυξάνεται ταχύτερα από αυτό της Ελβετίας, λόγω της ανόδου του πληθυσμού. Δεν σημαίνει όμως ότι ευημερεί περισσότερο, επειδή το κατά κεφαλήν εισόδημα παραμένει πολύ χαμηλό. Με απλά λόγια, αυξάνεται το μέγεθος της πίτας, αλλά αυξάνεται ταυτόχρονα και ο αριθμός αυτών που τη μοιράζονται μεταξύ τους.

Στην προκειμένη περίπτωση, το κατά κεφαλή εισόδημα της Σουηδίας αυξάνεται ελάχιστα. Την ίδια στιγμή σημειώνεται μία τεράστια άνοδος του ιδιωτικού χρέους, με αποτέλεσμα η χώρα να έχει τα δεύτερα πιο υπερχρεωμένα νοικοκυριά μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (εικόνα / ποσοστό χρέους των νοικοκυριών σε σχέση με τα εισοδήματα τους). Το γεγονός αυτό επιδεινώνει ακόμη περισσότερο το μεταναστευτικό πρόβλημα, αφού η Σουηδία έχει πια περισσότερους ανθρώπους να καταναλώνουν και λιγότερους να παράγουν, ενώ οι πολίτες της είναι υπερχρεωμένοι.

Τέλος, λόγω της έλλειψης στέγης, οι πρόσφυγες μένουν σε σκηνές σε ειδικά στρατόπεδα, κοστίζοντας όμως τα πολλαπλάσια λόγω του κρύου στη χώρα. Την ίδια στιγμή το ποσοστό των ασυνόδευτων μεταναστών ήταν κατά 92% άνδρες, όταν το ήμισυ των προσφύγων στον πλανήτη είναι συνήθως γυναίκες. Γράφεται δε πως η δημογραφική ανισορροπία στη Σουηδία (περισσότεροι άνδρες από γυναίκες) είναι ήδη μεγαλύτερη από αυτήν της Κίνας, ενώ πολύ ενήλικοι καταχωρούνται ως ανήλικοι, για λόγους σκοπιμότητας.

Ολοκληρώνοντας, όλα τα παραπάνω δεν δείχνουν μία ευτυχισμένη κοινωνία που δεν αντιμετωπίζει ένα πολύ σοβαρό μεταναστευτικό πρόβλημα, με σημαντικές μελλοντικές προεκτάσεις. Εν τούτοις, όταν το αναφέρει κανείς, βάλλεται ως ρατσιστής ή ρατσίστρια. Αυτό ακριβώς δημιουργεί την ανάγκη στους Σουηδούς να υποκρίνονται, ισχυριζόμενοι πως δεν συμβαίνει τίποτα στη χώρα τους. Δυστυχώς όταν καταλάβουν το λάθος τους θα είναι πολύ αργά, εάν υποθέσω πως δεν είναι ήδη.