Ο Τραμπ ομαλοποιεί τις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας

Νέα Πολιτική

του Στάθη Καραπάνου*

Από τη στιγμή που εγκαταστάθηκε στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε τηλεφωνηθεί με τους ηγέτες 20 περίπου χωρών, όχι όμως με αυτόν της Κίνας. Οι σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτων και Πεκίνου ήταν παγωμένες από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν ο Τραμπ δέχθηκε το συγχαρητήριο τηλεφώνημα της προέδρου της Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ έχουν πάψει να διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν από το 1979, επιλέγοντας να διασφαλίσουν αυτές με το Πεκίνο. Εξαιτίας αυτού του επεισοδίου, ο Κινέζος πρόεδρος είχε ενημερώσει την αμερικανική διοίκηση πως θα δεχόταν τηλεφώνημα του Τραμπ μόνο εάν αυτός ήταν διατεθειμένος να δηλώσει δημοσίως πως οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να ακολουθούν την «πολιτική της Μίας Κίνας».

Τελικά, στις 9 Φεβρουαρίου, οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη τηλεφωνήθηκαν και ο Τραμπ, μετά από ερώτηση του Σι, συμφώνησε στο να τιμήσει την αμερικανική «πολιτική της Μίας Κίνας». Επιπλέον, οι δύο υπερδυνάμεις συμφώνησαν πως είναι επείγουσα ανάγκη να συσφίξουν τις σχέσεις τους και να συνεργαστούν σε διάφορα θέματα που αφορούν την οικονομία, το εμπόριο, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες, την επιστήμη και την διεθνή σταθερότητα.

Αυτή η επικοινωνία σήμανε την -προσωρινή τουλάχιστον- ομαλοποίηση των τεταμένων σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, περιθωριοποιώντας τα σενάρια περί εμπορικού πολέμου και στρατιωτικών συρράξεων.

Σημαντικό ρόλο στην υπόθεση της επαναπροσέγγισης φαίνεται να έπαιξε ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρεξ Τίλερσον, ο οποίος απέτρεψε τον Τραμπ από την αρχική του ιδέα του να χρησιμοποιήσει το ζήτημα της Ταϊβάν ως διαπραγματευτικό χαρτί για να αποσπάσει από την Κίνα παραχωρήσεις σχετικά με τις εμπορικές τους διαφωνίες. Πιθανόν ο Τίλερσον να εξήγησε στον Τραμπ πως: πρώτον, αυτή η στάση του Τραμπ εξόργιζε την κινεζική ηγεσία, φθείροντας την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο ηγεσιών και δεύτερον, πως η «πολιτική της Μίας Κίνας» δεν είναι απλώς μία χάρη που κάνουν οι ΗΠΑ στην Κίνα, αλλά εξυπηρετεί σημαντικά την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Ακόμη πιο πιθανόν, βέβαια, ο Τραμπ να τα γνώριζε ήδη αυτά και να θέλησε απλώς να δείξει ένα αρχικά αποφασιστικό πρόσωπο.

Ο καθησυχασμός του Τραμπ απέναντι στην Κίνα σχετικά με το ζήτημα της Ταϊβάν ξαναβάζει τις σινοαμερικανικές σχέσεις σε ένα πλαίσιο προβλεψιμότητας, όπου οι διαφορές θα λύνονται μέσω ειρηνικών διαπραγματεύσεων και διαλόγου. ΗΠΑ και Κίνα προθυμοποιήθηκαν να συνεργαστούν για σημαντικά θέματα που αφορούν το μέλλον ολόκληρου του πλανήτη, αποφεύγοντας τον δρόμο της εγκαινίασης μίας εποχής ανοιχτής αντιπαράθεσης μεταξύ της ηγεμονούσας δύναμης και της γρηγορότερα ανερχόμενης υπερδύναμης. Μία τέτοια αντιπαράθεση, εκτός από το ενδεχόμενο να προκαλέσει μία παγκόσμια οικονομική ύφεση, δεν θα μπορούσε παρά να κρύβει πάντα τον κίνδυνο κλιμάκωσης των εντάσεων, σε μέτωπα όπως η Νότια Θάλασσα της Κίνας.  

* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»