Η ψευδαίσθηση της ανάπτυξης

analyst

του Άρη Οικονόμου

Η ταχύτητα, με την οποία μία οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί σε μακροπρόθεσμη βάση καθορίζεται, μεταξύ άλλων, από τις αλλαγές σε τρεις βασικούς παράγοντες:

(α) από το συνολικό αριθμό των εργαζομένων,

(β) από τις ώρες που εργάζονται, καθώς επίσης

(γ) από την αποτελεσματικότητα με την οποία οι εργαζόμενοι παράγουν αγαθά και υπηρεσίες.

Αυτό σημαίνει ότι, για να αυξηθεί το πραγματικό (=αφαιρουμένου του πληθωρισμού) ΑΕΠ κατά περίπου 3% που προβλέπει η κυβέρνηση, θα απαιτηθούν είτε μεγάλη άνοδος του αριθμού των εργαζομένων, είτε μεγάλη αύξηση των ωρών εργασίας τους, είτε μία μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τους – είτε συνδυασμός και των τριών παραγόντων.

Όσον αφορά τώρα τον αριθμό των εργαζομένων, έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια (γράφημα), ενώ δεν φαίνεται ότι θα αυξηθεί – αφού η κατανάλωση περιορίζεται λόγω της αύξησης των φόρων, καθώς επίσης της μείωσης των αμοιβών, οπότε δεν προβλέπεται η διενέργεια επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ακόμη χειρότερα, η κάποια αύξηση που έχει σημειωθεί μετά το 2014 ήταν κυρίως σε θέσεις εργασίας περιορισμένης απασχόλησης – ενώ η ανοδική μετανάστευση μειώνει το εργατικό δυναμικό.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του αριθμού των απασχολουμένων στην Ελλάδα

.

Όσον αφορά τις ώρες εργασίας, μάλλον δεν μπορεί να περιμένει κανείς την αύξηση τους – ενώ η αποτελεσματικότητα των εργαζομένων, η παραγωγικότητα τους δηλαδή, υποχωρεί συνεχώς τα τελευταία χρόνια, ευρισκόμενη κάτω από το 100 (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη της παραγωγικότητας των εργαζομένων

.

Ως εκ τούτου, πόσο μάλλον εάν συνυπολογίσει κανείς τα υπόλοιπα προβλήματα της Ελλάδας, όπως την αδυναμία του ιδιωτικού τομέα νε εξυπηρετήσει τα χρέη του, την τραπεζική κατάρρευση κοκ., η βιώσιμη ανάπτυξη είναι όνειρο θερινής νύχτας.

Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι κάποιες «αναλαμπές» ανάπτυξης, οι οποίες είναι οι νομοτελειακές – αυτές δηλαδή που συμβαίνουν όταν, για παράδειγμα, φθαρούν τα παπούτσια κάποιου μετά από επτά χρόνια χρήσης, οπότε τον όγδοο αγοράζει καινούργια. Το γεγονός όμως αυτό επαναλαμβάνεται ανά οκτώ χρόνια – οπότε, μετά την αναλαμπή ανάπτυξης, ακολουθεί ξανά η ύφεση.