Η επανάσταση ως μέσο ανάπτυξης

analyst

Οι αλλαγές που απαιτούνται σε μία χρεοκοπημένη χώρα πολύ δύσκολα γίνονται ειρηνικά και αναίμακτα – ενώ οι πολίτες που δεν γνωρίζουν τη δύναμη τους επιτρέποντας να τους κρατούν δέσμιους, δεν είναι σωστό να διστάζουν καθόλου, όταν πρέπει να απαντήσουν σε διλήμματα του τύπου «υποταγή ή πτώχευση».

του Άρη Οικονόμου

«Ο δισταγμός των Ελλήνων να απαντήσουν με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια στο γερμανικό δίλημμα «υποταγή και λεηλασία ή πτώχευση και δραχμή» δεν είναι καθόλου παράλογος, επειδή η χρεοκοπία είναι μία εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία «σοκ και δέους» – η οποία όμως είναι «εκ των ουκ άνευ» σήμερα για την ανάκτηση της εθνικής μας κυριαρχίας, αφού χάθηκε ανεκμετάλλευτος τόσο πολύ χρόνος.

Εν τούτοις, η υποταγή θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τα προβλήματα μας, λόγω του ότι η Ελλάδα θα λεηλατηθεί εντελώς και οι Πολίτες της θα εξαθλιωθούν πλήρως – ενώ οι υφιστάμενες αρτηριοσκληρωτικές δομές του δημοσίου μάλλον δεν πρόκειται να αλλάξουν, εάν προηγουμένως δεν πτωχεύσει η χώρα και δεν τιμωρηθούν όλοι όσοι συνέβαλλαν στην κατάρρευση της«.

Ανάλυση

Ο επίσημα ψηφισμένος πλέον (και) από τους εκλέκτορες πρόεδρος των Η.Π.Α. έχει σχηματίσει μία κυβέρνηση στρατιωτικών και εκατομμυριούχων, η οποία θεωρείται ως η πλουσιότερη στα παγκόσμια ιστορικά χρονικά – αφού οι 17 επιλεγμένοι από τον ίδιο υπουργοί έχουν συνολική περιουσία άνω των 9,5 δις $ (πηγή), όσο δηλαδή τα 43 εκ. πιο φτωχά νοικοκυριά της υπερδύναμης, όλα μαζί.

Ο βασικός στόχος, σύμφωνα με τον οποίο επέλεξε τους συνεργάτες του, είναι να κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη – επομένως να διατηρήσει την πρώτη θέση στον πλανήτη, την οποία διεκδικεί να κατακτήσει η Κίνα (άρθρο). Εύλογα λοιπόν αναρωτιούνται αρκετοί εάν θα τα καταφέρει – με δεδομένη τη συνεχή ανάπτυξη της οικονομίας της Κίνας, παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει όσον αφορά τις τράπεζες, τα ακίνητα και το χρηματιστήριο της. Στα πλαίσια αυτά τα εξής:

Το 1820 η Κίνα παρήγαγε σχεδόν το 33% του παγκοσμίου ΑΕΠ, εκατό χρόνια αργότερα μόλις το 6%, ενώ σήμερα το 15% (γράφημα) – γεγονός που σημαίνει ότι, η παλαιά τάξη πραγμάτων, η οποία κυριαρχούσε πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, επιστρέφει ξανά.

Επεξήγηση γραφήματος: Ποσοστιαία συμμετοχή στο παγκόσμιο ΑΕΠ από το 1820 έως το 2012 των Η.Π.Α. (γαλάζια καμπύλη), της Ευρώπης Κίτρινη), της Κίνας (κόκκινη), της Ινδίας (πράσινη) και της Λατινικής Αμερικής (μωβ).

.

Όπως διαπιστώνεται από το γράφημα η Ευρώπη, δεύτερη το 1820 μετά την Κίνα με 27% του παγκόσμιου ΑΕΠ, κατάφερε από τα μέσα του 19ου αιώνα να ξεπεράσει σημαντικά την Κίνα, πλησιάζοντας στο 40% – ενώ οι Η.Π.Α. την ξεπέρασαν επίσης αλλά πολύ λιγότερο, μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου κυριάρχησαν στον πλανήτη.

Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία εκείνης της εποχής, η Ινδία με 16%, είχε μία σταθερά πτωτική πορεία, ανακάμπτοντας μόλις τα τελευταία χρόνια στο 6% – ενώ η Λατινική Αμερική, αφού πλησίασε το 10%, υποχώρησε στο 8%, έχοντας ανακαταληφθεί από την υπερδύναμη (ανάλυση).

Περαιτέρω εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί η Δύση ξεπέρασε την Κίνα – υπενθυμίζοντας τη φράση του Adam Smith από το βιβλίο του «Ο πλούτος των Εθνών» (πηγή) που γράφτηκε το 1776, σύμφωνα με τον οποίο σε ελεύθερη μετάφραση τα εξής:

«Η Κίνα είναι για μία αρκετά μεγάλη χρονική περίοδο μία από τις πλουσιότερες, τις πλέον εύφορες, τις πιο καλλιεργημένες, τις περισσότερο βιομηχανικές, καθώς επίσης τις πολυπληθέστερες χώρες του πλανήτη. Εν τούτοις, φαίνεται ότι είναι πια στάσιμη«.

Σύμφωνα τώρα με μία μελέτη της οικονομικής ιστορίας, την οποία δημοσίευσε η «Σχολή της Καλιφόρνιας», υπήρχαν δύο βασικοί λόγοι, οι οποίοι προκάλεσαν τη σταδιακή υποχώρηση της οικονομίας της Κίνας: η έλλειψη τύχης και η περιορισμένη επιθετικότητα της.

Έλλειψη τύχης επειδή τα κοιτάσματα άνθρακα της Αγγλίας ήταν πολύ πιο εύκολο να εκμεταλλευθούν, από ότι τα δικά της – οπότε η ενεργειακή τροφοδοσία της ήταν αρκετά ακριβή. Περιορισμένη επιθετικότητα, επειδή η επεκτατική Αγγλία οικοδόμησε με πολύ μεγάλη συνέπεια την αποικιακή αυτοκρατορία της – γεγονός που επέτρεψε στο τότε ιμπεριαλιστικό νησί την εισαγωγή φθηνών πρώτων υλών, καθώς επίσης την εξαγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που παρήγαγε στην εγχώρια βιομηχανία του.

Με πιο απλά λόγια, η Κίνα δεν υιοθέτησε το μερκαντιλισμό της Αγγλίας, οπότε έχασε αφενός μεν τον ενεργειακό πόλεμο, αφετέρου τον εμπορικό – γεγονός που έχει κατανοήσει ο νέος πρόεδρος των Η.Π.Α., γνωρίζοντας πως

(α) η Κίνα έχει διευρύνει σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή της αυτοτέλεια μέσω των εξαγορών της στην Αφρική και του «δανεισμού έναντι πετρελαίου» στη Λατινική Αμερική (Βενεζουέλα κλπ.) και αλλού – καθώς επίσης μέσω της συνεργασίας της με τις υπόλοιπες χώρες των BRICS και

(β) η Κίνα έχει ξεπεράσει σημαντικά τις Η.Π.Α. σε εμπορική δύναμη, αφού είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος 130 χωρών (περί τις 70 οι Η.Π.Α.) – ενώ έχει φυσικά εμπορικά πλεονάσματα, όταν οι Η.Π.Α. είναι ελλειμματικές (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Εμπορικό ισοζύγιο των Η.Π.Α. (πράσινη καμπύλη, ελλειμματικό), της Γερμανίας (μπλε, πλεονασματικό) και της Κίνας (γαλάζιο, πλεονασματικό). Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση (2009), η Γερμανία ανέκτησε την πρώτη θέση από την Κίνα, την οποία είχε χάσει το 2005.

.

Συνεχίζοντας, η σχολή της Καλιφόρνιας δεν δίνει μεγάλη σημασία, όσον αφορά την ισχύ της οικονομίας μίας χώρας σε παράγοντες, όπως αυτοί που συνήθως υποθέτουμε ή/και διδασκόμαστε στα σχολεία: δηλαδή, στην επιστήμη και στην τεχνολογία, στο διαφωτισμό, στη δημοκρατία, στο διαχωρισμό των εξουσιών, στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κοκ.

Από τι δική της οπτική γωνία, οι καινούργιες δυναμικές οικονομικές περιοχές της Κίνας σήμερα δεν διαφέρουν από τις αντίστοιχες της Αγγλίας του παρελθόντος – με εξαίρεση την ενέργεια (άνθρακας τότε) και τις αποικίες της αγγλικής αυτοκρατορίας.

Η επανάσταση ως μέσο εξυγίανσης και ανάπτυξης

Εν τούτοις το ερώτημα, γιατί η Κίνα χρειάστηκε τόσες πολλές δεκαετίες για να πλησιάσει ξανά την Ευρώπη, αφού η αφετηρία τους ήταν σχεδόν η ίδια το 1820, δεν απαντάται με την παραπάνω μελέτη – πόσο μάλλον αφού δεν ήταν καθόλου δύσκολο να αντιγράψει τις εφευρέσεις της αγγλικής βιομηχανίας, όπως έκαναν αρκετές άλλες χώρες ή/και την αποικιοκρατική της στρατηγική (η Γερμανία το έκανε, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να δημιουργήσει μία αποικιοκρατική αυτοκρατορία – κυρίως λόγω μεγάλης έλλειψης γενναιοδωρίας, η οποία την καταδικάζει να κερδίζει όλες τις μάχες, χάνοντας τελικά τον πόλεμο).

Στα πλαίσια αυτά μία άλλη μελέτη (πηγή), επιχειρεί να ερμηνεύσει καλύτερα τους λόγους της απόκλισης αρχικά και της σύγκλισης σήμερα, μεταξύ της Κίνας και της Ευρώπης – επικεντρωνόμενη στους κινεζικούς Θεσμούς, τους οποίους θεωρεί σημαντικότερες αιτίες από ότι την ενέργεια και τις αποικίες.

Η βασική θέση είναι εν προκειμένω το ότι, η ανάπτυξη εμποδίζεται κυρίως από το εσωτερικό της χώρας, παρά από εξωτερικούς παράγοντες – όπως είναι η πρόσληψη σωστά εκπαιδευμένων, ικανών και παραγωγικών ανθρώπων στο γραφειοκρατικό δημόσιο σύστημα, καθώς επίσης η σημασία που δίνει η κυβέρνηση της στη μακροπρόθεσμη πολιτική σταθερότητας.

Με απλά λόγια, σύμφωνα με τη μελέτη, η ύπαρξη λειτουργικών Θεσμών ήταν η αιτία της ανόδου της Κίνας πριν από τη βιομηχανική εποχή – ενώ η διάβρωση των Θεσμών  αργότερα οδήγησε στην πτώση της. Εάν πράγματι ισχύει, τότε θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς κάτι ανάλογο για τη χρεοκοπία της Ελλάδας – αφού ασφαλώς ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της πατρίδας μας τις τελευταίες δεκαετίες, εκτός από τη διχόνοια, είναι τα θεσμικά της ελλείμματα (ανάλυση).

Παράλληλα οι ερευνητές τονίζουν τη σημασία του κομμουνιστικού κόμματος, όσον αφορά την εκρηκτική ανάπτυξη της Κίνας τις τελευταίες δεκαετίες – με την έννοια πως ο Μάο (1893-1976) ήταν αυτός που «καθάρισε» τα σημαντικότερα εμπόδια που είχαν τοποθετηθεί από τη δυναστεία των Qing (1644-1911) και τα οποία δεν επέτρεπαν τη μετατροπή της Κίνας σε μία σύγχρονη αναπτυξιακή οικονομία. Εν προκειμένω, το κομμουνιστικό κόμμα μετά το 1949 άλλαξε εκ θεμελίων κυρίως τέσσερα πράγματα:

(α)  Προκάλεσε, έσπειρε καλύτερα ενθουσιασμό στον πληθυσμό της χώρας, όσον αφορά τη βιομηχανική της ανάπτυξη.

(β)  Διεύρυνε τη βάση προσλήψεων στο δημόσιο, με την είσοδο ικανών στελεχών εκτός των πλαισίων του πελατειακού κράτους που έπαψε να υπάρχει.

(γ)  Αύξησε σε μεγάλο βαθμό την παραγωγικότητα του δημοσίου – το οποίο θεώρησε ως το βασικότερο πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης.

(δ)  Επέβαλλε σταδιακά μία θετική άποψη/αντίληψη για την παγκοσμιοποίηση – αντιμετωπίζοντας την όχι ως απειλή, αλλά ως μεγάλη ευκαιρία.

Παρά το ότι λοιπόν ξενίζει η ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία η ανάπτυξη της Κίνας οφείλεται στο Μάο, πολύ περισσότερο αφού ουσιαστικά ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία σχετικά με το ότι, χωρίς τη μεσολάβηση της κομμουνιστικής επανάστασης τα αναπτυξιακά εμπόδια θα είχαν παραμείνει.

Μπορεί να είχαν βέβαια επιτευχθεί τα παραπάνω από ένα οποιοδήποτε άλλο αυταρχικό πολιτικό καθεστώς, αλλά θα ήταν αδύνατον χωρίς μία ανάλογη επανάσταση – με την έννοια πως οι υφιστάμενες δομές ενός συστήματος δεν αλλάζουν σχεδόν ποτέ ειρηνικά. Άλλωστε κάτι ανάλογο συνέβη στην ευρύτερη περιοχή της Κίνας, όταν δημιουργήθηκαν οι ασιατικές τίγρεις – όπου θεωρείται πως η επιτυχία τόσο της Νότιας Κορέας, όσο και της Ταιβάν, ήταν το αποτέλεσμα της ιαπωνικής αποικιοκρατίας.

Ειδικότερα, οι ιάπωνες κατακτητές αποδυνάμωσαν εντελώς τους μεγάλους ιδιοκτήτες γης και δρομολόγησαν μία αγροτική μεταρρύθμιση – μέσω της οποίας εξαλείφθηκαν όλα εκείνα τα εμπόδια που δεν επέτρεπαν την ανάπτυξη (πηγή). Εύλογα συμπεραίνεται λοιπόν ότι, η καταστροφή και η εξυγίανση ευρίσκονται πολύ συχνά δίπλα-δίπλα στην παγκόσμια ιστορία – με την έννοια πως εναλλάσσονται μεταξύ τους.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, για να μπορέσει να τα καταφέρει ο νέος πρόεδρος των Η.Π.Α. θα πρέπει να γκρεμίσει τις υφιστάμενες δομές, όπως ο Μάο στο παρελθόν – κάτι που πολύ δύσκολα επιτυγχάνεται ειρηνικά και αναίμακτα. Αυτός ήταν άλλωστε ο βασικός λόγος, για τον οποίο τον επέλεξαν οι Αμερικανοί – είτε συνειδητά, είτε απλά από διαίσθηση (ανάλυση).

Προφανώς κάτι ανάλογο ισχύει για την Ελλάδα η οποία, μπορεί να είναι σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση, με μηδενικές σχεδόν ελπίδες επιστροφής στην ανάπτυξη εάν συνεχίσει να βαδίζει στο δρόμο των μνημονίων που της επιβάλλονται, αλλά έχει τη δυνατότητα να τα καταφέρει – ασφαλώς όχι ειρηνικά, αφού οι υφιστάμενες δομές (θεσμικά ελλείμματα, φορολογικό και επιχειρηματικό πλαίσιο, γραφειοκρατία, πελατειακό κράτος, πολιτική διαφθορά, διαπλοκή κοκ.) είναι τόσο «αρτηριοσκληρωτικές», ώστε μόνο με έναν ριζικό τρόπο καταστρέφονται.

Αυτήν την «επανάσταση», σε συνδυασμό με τη σύγκρουση όσον αφορά τη Γερμανία και τα μνημόνια περίμεναν οι Έλληνες, στηρίζοντας στη συντριπτική τους πλειοψηφία (80%) τον πρωθυπουργό στις αρχές του 2015 – έχοντας δυστυχώς προδοθεί για μία ακόμη φορά, παρά το ότι ψήφισαν θαρραλέα και με κλειστές τράπεζες στο δημοψήφισμα,  με αποτέλεσμα να απογοητευθούν πλήρως σκύβοντας ξανά το κεφάλι.

Εκτός αυτού, η αλλαγή που απαιτείται στη χώρα μάλλον δεν πρόκειται να επιτευχθεί από την αξιωματική αντιπολίτευση – αφού δηλώνει προκαταβολικά ότι, θα υποταχθεί πλήρως στη γερμανική τρομοκρατία (ανάλυση), υποσχόμενη πως θα αναλάβει συνειδητά την ιδιοκτησία του προγράμματος και των μνημονίων!

Προφανώς επειδή θεωρεί ότι, δεν υφίσταται πια καμία εναλλακτική επιλογή για τους Έλληνες, εκτός από την ίδια – οπότε δεν υπάρχει λόγος να κρατάει κανένα «φύλλο συκής», αφού θα αναγκασθούν να υποταχθούν αδιαμαρτύρητα, όπως απαιτεί η γερμανική κυβέρνηση και ειδικά ο υπουργός οικονομικών της.

Αυτός είναι ο λόγος πάντως, για τον οποίο «κατηγορούμε» τους Πολίτες ότι, σιωπούν όπως τα πρόβατα πριν από τη σφαγή τους – πως έχουν αποχαυνωθεί συλλογικά και ότι αποτελούν τη μεγάλη ντροπή της Ευρώπης, αφού διστάζουν να απαντήσουν στο δίλημμα «Υποταγή ή χρεοκοπία» που μας θέτουν εκβιαστικά οι απόγονοι του Χίτλερ, παρά το ότι βιώνουν την πιο εφιαλτική όλων των πτωχεύσεων: την κυλιόμενη.

Ο δισταγμός των Ελλήνων βέβαια να απαντήσουν με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια στο γερμανικό δίλημμα «υποταγή και λεηλασία ή πτώχευση και δραχμή» δεν είναι καθόλου παράλογος, επειδή η χρεοκοπία είναι μία εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία «σοκ και δέους» – η οποία όμως είναι «εκ των ουκ άνευ» σήμερα για την ανάκτηση της εθνικής μας κυριαρχίας, αφού χάθηκε ανεκμετάλλευτος τόσο πολύ χρόνος.

Εν τούτοις, η υποταγή θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τα προβλήματα μας, λόγω του ότι η Ελλάδα θα λεηλατηθεί εντελώς και οι Πολίτες της θα εξαθλιωθούν πλήρως – ενώ οι υφιστάμενες αρτηριοσκληρωτικές δομές μάλλον δεν πρόκειται να αλλάξουν, εάν προηγουμένως δεν πτωχεύσει η χώρα και δεν τιμωρηθούν όλοι όσοι συνέβαλλαν στην κατάρρευση της.

Φυσικά μπορεί να κάνουμε λάθος και να μην είναι απαραίτητη ούτε η χρεοκοπία, ούτε η επανάσταση, ούτε κάτι ανάλογα οδυνηρό – αν και η ιστορία διδάσκει ακριβώς το αντίθετο, υπενθυμίζοντας πως ακόμη και η πάμπλουτη Ρωσία το 1998 ακολούθησε τον ίδιο δρόμο (ανάλυση), χωρίς τον οποίο θα είχαν κυριαρχήσει στη χώρα οι εγκληματικές συμμορίες της εποχής του ΔΝΤ.