Πολιτική ουσία και άσκοπα λεκτικά σχήματα

Νέα Πολιτική

του Χρήστου Ζιώγα*

Oι πρόσφατες δηλώσεις του υφυπουργού παιδείας, ΚώσταΖουράρι: «Και να χάσουμε μερικά νησιά δεν πειράζει. Τα νησιά θα τα ξαναπαίρνουμε πάντοτε. Τη γλώσσα έχει σημασία να μην μας πάρουν»προκάλεσαν, ως συνήθως, έντονες αντιδράσεις. Όπως συμβαίνει σε κοινωνίες που βρίσκονται σε βαθειά κρίση, έκαστος επιλέγει το τμήμα της δήλωσης που επιθυμεί και την ερμηνεύει κατά το δοκούν. Ο εν λόγω πολιτικός ανήκει στην κατηγορία όσων διατείνονται πως η γλώσσα μας συνιστά το ζωντανό τεκμήριο της τρισχιλιετούς ιστορικής μας συνέχειας και έναν κώδικα επικοινωνίας μοναδικής εκφραστικής πληρότητας. Σε πρόσφατη δήλωσή του πρότεινε την εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών, αρχής γενομένης από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε αντιδιαστολή με τον τέως υπουργό παιδείας ο οποίος επιδίωξε την απάλειψη των αρχαίων από την δεύτερη εκπαιδευτική βαθμίδα. Αν κρίνουμε τις δηλώσεις κάθε υπουργού βάσει των καθ΄ ύλην αρμοδιοτήτων τους, η δεύτερη έχει μεγαλύτερη σημασία από την πρώτη. 

Παράλληλα οι συνεχόμενες τουρκικές αμφισβητήσεις επί της κυριαρχίας μας έχουν δημιουργήσει προβληματισμό στην ελληνική κοινωνία. Ο ελληνισμός προφανώς προϋπήρχε του κράτους, το οποίο αποτελεί τον κυρίαρχο θεσμό πολιτικής συγκρότησης κατά τους τελευταίους 5 αιώνες, και μακάρι να εξακολουθήσουμε να υπάρχουμε, ως διακριτή οντότητα θεσμικά και μη, αν και όταν το κράτος αντικατασταθεί από το επόμενο υποκείμενο συλλογικής συνύπαρξης. Το ζήτημα προέκυψε διότι ο κ. Ζουράρις τοποθετήθηκε με μακροϊστορικούς όρους στα πλαίσια μίας κοινωνίας που λειτουργεί με όρους καθημερινότητας και η οποία στην παρούσα ιστορική περίσταση αποδεδειγμένα αδιαφορεί για το τι τέξεται η επιούσα; Σ’ αυτό το σημείο έσφαλε ο υφυπουργός παιδείας, ο οποίος στην προσπάθειά του να αιτιολογήσει τα λεγόμενα του επικαλέστηκε τα μεθοδολογικά εργαλεία του  Αριστοτέλη, λες και η νεοελληνική κοινωνία, πλειοψηφικά, έχει «εντρυφήσει» στα κείμενα του Σταγειρίτη φιλοσόφου.

Ο αφελληνισμός της παιδείας στην χώρα μας αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εκδήλωσης της κρίσης και συνιστά ανασταλτικό στοιχείο υπερκέρασής της. Είναι γεγονός οξύμωρο ότι όσο οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών επιθυμούν τον «εκσυγχρονισμό» του εκπαιδευτικού μας συστήματος, προσανατολιζόμενες συνήθως στην απομάκρυνση από την κλασσική παιδεία ώστε να ακολουθήσουμε τα πιο προηγμένα κράτη, τόσο περισσότερο καταβαραθρώνεται η χώρας μας στους ετήσιους διεθνείς μαθητικούς διαγωνισμούς και αξιολογήσεις. Το πρόβλημα του εκπαιδευτικού μας συστήματος προφανώς δεν είναι η εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών -κάθε άλλο- αλλά γενικότερα ο τρόπος που προσεγγίζει την μαθησιακή διαδικασία η κοινωνία στο σύνολό της. Η επιθυμία για λιγότερο κόπο και η αδυναμία να γαλουχήσει άτομα με έφεση στην δια βίου γνώση, έχει οδηγήσει σωρευτικά στην υποβάθμιση της όλης διαδικασίας και στην συλλογική αξίωση ενός επαναπροσδιορισμού προς τα κάτω της αξιολόγησης των συμμετεχόντων και στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Αλήθεια οι απόφοιτοι του Ζωγραφείου γυμνασίου, στην Πόλη ή του Αβερωφείου στην Αλεξάνδρεια, οι οποίοι έλαβαν κλασσική παιδεία τί πρόβλημα είχαν να συμμετάσχουν δυναμικά στο οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, μη όντας μάλιστα πολιτικά κυρίαρχοι;

Η αδυναμία της κοινωνίας να ερμηνεύσει όλες τις πτυχές της δήλωσης του υφυπουργού, τουτέστιν τί νόημα θα έχει το καθεστώς κυριαρχίας ορισμένων νησιών  όταν θα έχουμε απολέσει το βασικότερο χαρακτηριστικό της ιδιοσυστασίας μας, καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος. Η πολιτική ουσία της αντίδρασης  στα λεγόμενα του κ. Ζουράρι είναι πως το κοινωνικό σώμα  εστίασε στο τμήμα των λεγομένων του, που θα του δημιουργήσει πιθανόν τις αμεσότερες δυσάρεστες συνέπειες. Η δε, συσχέτισή της με ζητήματα που άπτονται της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας έδωσαν στην παρακμάζουσα κοινωνία το δικαίωμα να αντιδράσει «δυναμικά». Απεύχομαι να συμβεί, αλλά ελπίζω να αντιδράσουμε τοιουτοτρόπως (ότ)αν το ζήτημα τεθεί, όχι λεκτικά αυτή την φορά, από άλλους. Πριν από 20 χρόνια  σημαντικό τμήμα της κοινωνίας επιβράβευσε εκλογικά την διαχείριση της κρίσης των Ιμίων, συμμεριζόμενο την θέση: «δεν θα πολεμήσουμε για μια βραχονησίδα!».

Εύχομαι σε όλους καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το νέο έτος!

*Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων