Σελίδες

Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2016

Η δημογραφική βόμβα, η γαλάζια οικονομία, και το «success story» της Τήλου

Νέα Κρήτη


Δημοσιεύθηκε από τον Οργανισμό έρευνας και ανάλυσης «διαΝΕΟσις» έρευνα για το Δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας (http://www.dianeosis.org/2016/09/greece_demographic_crisis/).
Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης
Σύμφωνα με την έρευνα αυτή: «Για πρώτη φορά μεταπολεμικά, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται. Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι νέοι κάτοικοι που γεννιούνται στη χώρα μας ή μεταναστεύουν σε αυτή από άλλες χώρες είναι λιγότεροι από τους κατοίκους που πεθαίνουν και από αυτούς που μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Ταυτόχρονα, ο πληθυσμός της εξακολουθεί να γερνάει.
Συνοπτικά:
◾Σύμφωνα με όλα τα σενάρια που διατυπώνει η έρευνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον θα μειωθεί σημαντικά.
◾Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια(σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).
◾Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από περίπου 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Η διάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί κατά 5-8 έτη.

◾Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανσητις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν.
◾Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκ.
◾Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκ. το 2015 σε 3-3,7 εκ.».
Και συνεχίζει η δημοσίευση: « Η σημασία των ευρημάτων μιας τέτοιας έρευνας είναι πολυδιάστατη. Κανένας μακροπρόθεσμος πολιτικός σχεδιασμός δεν μπορεί να γίνει χωρίς να ληφθεί υπ' όψιν το μέγεθος και η σύσταση του πληθυσμού. Κανένα ασφαλιστικό σύστημα δεν μπορεί να σταθεί χωρίς να υπολογίζει τον αριθμό των συνταξιούχων και το μέγεθος του εργατικού δυναμικού. Και κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να προβλέπει πιθανές έντονες αυξομειώσεις στον αριθμό των μαθητών στο μέλλον.
Για όλα αυτά τα καίριας σημασίας θέματα, αλλά και για πολλά άλλα που σχετίζονται με την εργασιακή πολιτική, την κοινωνική πρόνοια, την άμυνα και τη γεωπολιτική στρατηγική της χώρας, η έρευνα της διαΝΕΟσις προσφέρει ένα πολύτιμο εργαλείο».
Το δημογραφικό αντιμετώπισε το έτερον πλην Ελλάδος ανάδελφον έθνος (κατά Σαρτζετάκη), το έθνος του Ισραήλ με την προτροπή τα νέα ζευγάρια να επιδιώκουν να γεννούν τουλάχιστον τρία παιδιά. Βεβαίως παρέχει και ουσιώδη στήριξη σε αυτές τις οικογένειες. Στην Ελλάδα των μνημονίων ούτε λόγος να γίνεται…
Θα μείνουμε,λοιπόν, σε δύο μόνον συνέπειες αυτής της βραδυφλεγούς βόμβας, στην γεωπολιτική στρατηγική της χώρας και στην ανάπτυξη.
Υπάρχουν λύσεις και στα δύο καίρια αυτά ζητήματα.Λύσεις δοκιμασμένες σε άλλα κράτη (αλλά και στη χώρα μας/όσον αφορά το σκέλος της ανάπτυξης) , που στηρίζουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, παλεύουν για την διαρκή κατοχύρωση της εθνικής τους ανεξαρτησίας, αγωνίζονται για την ανάπτυξη και όχι για τη μεγέθυνση οικονομικών δεικτών, όπως το ΑΕΠ, που δεν απεικονίζουν την εικόνα της πραγματικής οικονομίας.
Απαιτείται άμεσα η Ελληνική κυβέρνηση (με τη στήριξη και των λοιπών πολιτικών δυνάμεων, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας) να προχωρήσει στην ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ. Να συμφωνήσει επίσης με τις κυβερνήσεις των χωρών του Νότου της Ε.Ε. στην ανάληψη πολιτικής πρωτοβουλίας για την οριοθέτηση από κοινού με τις λοιπές εμπλεκόμενες χώρες της Μεσογειακής ΑΟΖ. Δεν θα κουραστούμε να γράφουμε ότι αποκτάμε στρατηγικό πλεονέκτημα. Αναβαθμίζουμε την γεωπολιτική θέση της χώρας μας, αναδεικνύουμε τη Μεσόγειο σε νέο χώρο όχι μόνον οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και χώρο παραγωγής επενδυτικών ευκαριών, συνεργασίας, πολιτισμού, έρευνας, αξιοποίησης πόρων του υπεδάφους της και του θαλάσσιου και υποθαλάσσιου πλούτου.
Αναφορικά με την ανάπτυξη. Η επιλογή της γαλάζιας οικονομίας, της γαλάζιας ανάπτυξης, ως της ατμομηχανής είναι η σίγουρη οδός. Κατά την πρώην επίτροπο, κα Δαμανάκη: «Η γαλάζια ανάπτυξη με σχεδιασμό έχει τεράστιο ρόλο στη διασφάλιση της υγείας και βιοποικιλότητας των ωκεανών - συνδέοντας την βιωσιμότητά τους με τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η φτώχεια, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η οικονομική σταθερότητα. Εάν οι κυβερνήσεις, ο ιδιωτικός τομέας και η κοινωνία των πολιτών εργασθούν από κοινού με τους επιστήμονες και τους ειδικούς στην προστασία των ωκεανών, τότε μπορούμε να εξασφαλίσουμε για τη «γαλάζια ανάπτυξη» μια σταθερή και βιώσιμη τροχιά»( http://www.damanaki.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1637:2015-05-14-10-36-31&catid=45:2010-02-17-17-39-09&Itemid=54).
Κατά την Καθηγήτρια κα Στέλλα Χιωτίνη:«οι ισχυροί δεσμοί και η διάδραση μεταξύ γης και θάλασσας γίνονται όλο και πιο εμφανείς και η ευρωπαϊκή πολιτική αντιμετωπίζει πλέον το θαλάσσιο περιβάλλον ως αναπόσπαστο τμήμα μιας ολοκληρωμένης εδαφικής ανάπτυξης. Η πρωτοβουλία της «γαλάζιας ανάπτυξης» (blue growth) - έχει ως στόχο να αξιοποιήσει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των ωκεανών, των θαλασσών και των ακτών της Ευρώπης για την ανάπτυξη και την απασχόληση.
Αντιπροσωπεύοντας λοιπόν τη θαλάσσια διάσταση της στρατηγικής Ευρώπη 2020, η  γαλάζια ανάπτυξη είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική που αγκαλιάζει το σύνολο των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πτυχών των ευρωπαϊκών θαλασσών. Επικεντρώνεται στις αναδυόμενες, υπάρχουσες αλλά και εν δυνάμει ποικίλες θαλάσσιες δραστηριότητες, όπως οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, ο παράκτιος τουρισμός, η υπεράκτια αιολική ενέργεια, η αφαλάτωση και χρήση των θαλάσσιων πόρων στη φαρμακευτική και στη βιομηχανία καλλυντικών. Δημιουργεί, ταυτόχρονα, μια νέα κατεύθυνση για την πολιτική συνοχής, διευρύνοντας το πεδίο δράσης της ώστε να συμπεριλάβει ουσιαστικά τη θαλάσσια και ναυτιλιακή διάσταση, στην επιδίωξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής.
Οι Ευρωπαϊκές θάλασσες και ακτές αποτελούν σημαντικό μοχλό της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η Ελλάδα, κατέχοντας εγγενώς μεγάλο μέρος αυτού του δυναμικού ανάπτυξης, θα μπορέσει άραγε να πάρει ηγετικό ρόλο στην ευρωπαϊκή προσπάθεια ή θα συνεχίσει να λειτουργεί αυτοκαταστροφικά;»( http://www.protagon.gr/apopseis/ideas/evrwpaikes-thalasses-gia-tin-anaptyksi-kai-tin-apasxolisi-34354000000)
Η Ελλάδα, πολυνησιωτική χώρα, ίσως πρέπει να ακολουθήσει, τα βήματα της Τήλου. Διαβάζουμε από τη Ροδιακή (http://www.rodiaki.gr/article/326337/thlos-prasinh-enallaktikh-kai-kerdismenh#ixzz4KdktXJum) : «Δυο βήματα από τα τουρκικά παράλια, η Τήλος έφθινε οικονομικά, αλλά και πληθυσμιακά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα. Από τότε όμως μέχρι σήμερα ένα μικρό θαύμα έχει συντελεστεί. Ο πληθυσμός του μικρού νησιού αυξήθηκε και αυξάνεται σταθερά, η ανεργία στο νησί είναι μηδενική, η Τήλος έχει φίλους σε όλο τον κόσμο -και στην Ελλάδα φυσικά- που δεν την αλλάζουν με τίποτε. Πώς έγινε αυτό, σε ένα νησί που επί αιώνες οι κάτοικοί του ασχολούνταν βασικά με τη γεωργία;
Η δήμαρχος Μαρία Καμμά-Αλιφέρη δεν έχει κανένα δισταγμό να απαντήσει: «Αγαπάμε το νησί μας κι αυτό μας ανταποδίδει την αγάπη του», λέει. Και συμπληρώνει: «Μάθαμε να σεβόμαστε τη φύση, τα πουλιά τα ζώα, το περιβάλλον.Παλέψαμε και παλεύουμε να πετύχουμε για το νησί μας μια ήπια τουριστική ανάπτυξη, που βασίζεται όχι στη σπατάλη φυσικών πόρων και στην πολυτέλεια, αλλά στην απλότητα και την αγάπη για το περιβάλλον. Αυτός έγινε και γίνεται σιγά-σιγά κανόνας, αν όχι για όλους, τουλάχιστον για όσους δίνουν τον τόνο στην οικονομία και στην πορεία του νησιού». Πρωτεργάτης του «success story» της Τήλου είναι κατά γενικά ομολογία των κατοίκων ο επί δεκαετίες γιατρός και δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης, που έδωσε σκληρές μάχες για να πάρει το νησί το δρόμο που πήρε. Και το όραμά του για μια ανάπτυξη που σέβεται το περιβάλλον και το αξιοποιεί ως αναντικατάστατο τουριστικό κεφάλαιο, συνδυάζοντας την Ιστορία, την αγροτική παραγωγή -οπωρoκηπευτικά, ελιές, μέλι- και τις φυσικές ομορφιές έγινε αναπτυξιακό σχέδιο της Τήλου.
Με δική του επίσης πρωτοβουλία κατασκευάστηκε λιμνοδεξαμενή, η οποία όχι μόνο συλλέγει το νερό, αλλά και έχει εξελιχθεί σε σπουδαίο υγροβιότοπο και καταφύγιο πουλιών. Η Τήλος, τέλος, είναι το μόνο νησί της Μεσογείου που εντάχθηκε ολόκληρο στο δίκτυο Natura 2000, ενώ μετά από μεγάλες κινητοποιήσεις των κατοίκων έχει απαγορευτεί το κυνήγι εδώ και πολλά χρόνια. Η Τήλος προσφέρει ιδανικές συνθήκες για την παρατήρηση πουλιών (birdwatching), καθώς εκατοντάδες σπάνια και προστατευόμενα είδη της ορνιθοπανίδας ζουν, αναπαράγονται, και σταθμεύουν εκεί όταν αποδημούν. Η οικοτουριστική Τήλος είναι φυσικό να μην αρνείται όσα συνδέονται με την αειφόρο ανάπτυξη. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το πρόγραμμα TILOS, δηλαδή η κατασκευή ενός πρωτοπόρου υβριδικού συστήματος παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας αποκλειστικά από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ). Το σύστημα θα καλύπτει όλες τις ανάγκες του νησιού».
Η Τήλος σήμερα έχει 780 κατοίκους (απογραφή 2011), ενώ όταν ο αείμνηστος Τάσος Αλιφέρης πήγε ως αγροτικός γιατρός στο νησί αριθμούσε 125 μόνομους κατοίκους (κατά το πλείστον γέροντες). Το αναπτυξιακό σχέδιο του Δημάρχου Αλιφέρη, εκτός των οικονομικών ωφελειών, απάντησε στην πράξη και στο δημογραφικό πρόβλημα.
Μήπως ήρθε η ώρα να αναζητήσουμε αντίστοιχες «καλές πρακτικές», να σχεδιάσουμε και υλοποιήσουμε τη δική μας την Ελληνική γαλάζια ανάπτυξη ή  όπως αναφέρει και η καθηγήτρια κα Κυβέλου «θα συνεχίσουμε να λειτουργούμε  αυτοκαταστροφικά;».
◾Πολιτικός επιστήμων, Πολιτικός αναλυτής
◾(skouterisd@gmail.com, @skouterisd1 )
Πηγήmignatiou.com


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου