Περί κινεζικού χρέους…

Νέα Πολιτική

του Στάθη Καραπάνου*

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ), στην οποία συνεργάζονται 58 κεντρικές τράπεζες από όλο τον κόσμο, το χρέος της Κίνας αυξάνεται με τόσο γοργούς ρυθμούς ώστε να προμηνύεται σοβαρός κίνδυνος οικονομικής κρίσης. Η ΤΔΔ είναι μόνο ο τελευταίος διεθνής οργανισμός που προειδοποιεί την Κίνα για το χρέος της, το οποίο υπολογίζεται πως τον Μάρτιο ανερχόταν στα 27,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.  

Στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο το επίπεδο του κινεζικού χρέους που χτυπά τον κώδωνα του κινδύνου, όσο ο ρυθμός με τον οποίο το χρέος αυξάνεται. Ποσοστιαία, το χρέος της Κίνας -ιδιωτικό και δημόσιο μαζί- αντιπροσωπεύει το 255 τις εκατό του ΑΕΠ της χώρας, λιγότερο από αυτό της ευρωζώνης 271 τις εκατό, του Ηνωμένου Βασιλείου στο 266 τις εκατό ή της Ιαπωνίας στο 394 τις εκατό. Η αύξηση των τελευταίων ετών όμως ήταν ραγδαία, αφού το 2008 το χρέος κυμαινόταν γύρω στο 147 τις εκατό του ΑΕΠ.

Ιστορικά, σε όποια χώρα το χρέος αυξήθηκε με τέτοιους ρυθμούς, ακολούθησε οικονομική κρίση. Οι πιο αισιόδοξοι, εντός και εκτός Κίνας, υποστηρίζουν πως η κρίση θα αποφευχθεί στην Κίνα γιατί το χρέος της είναι κυρίως εγχώριο και το κράτος ασκεί άμεσο έλεγχο σχεδόν σε όλους τους δανειστές, όπως και σε πολλούς από τους δανειζόμενους. Το γεγονός ότι το κράτος έχει τη δυνατότητα να δώσει εντολή στις τράπεζες να διαγράψουν τα «κόκκινα» δάνεια των επιχειρήσεων δεν σημαίνει πως αυτές θα γίνουν ξαφνικά υγιείς και θα αναπτυχθούν, θα αποφευχθεί όμως η κάθετη πτώση της τιμής των μετοχών τους.

Η αύξηση της παραγωγής στην Κίνα εξαρτάται εδώ και αρκετά χρόνια πλέον από την στήριξη που προσφέρουν τα κρατικά κονδύλια, χωρίς οι επιχειρήσεις να είναι πάντα αποδοτικές. Στην Κίνα συζητείται εδώ και καιρό η ανάγκη απεξάρτησης της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας από την κρατική πίστωση, η κινεζική κυβέρνηση όμως δεν έχει βρει ακόμη τον τρόπο να το πραγματοποιήσει. Πρέπει να κλείσουν οι μη αποδοτικές σε σχέση με την πραγματική αγορά κρατικές επιχειρήσεις, να διαγραφούν δάνεια και να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες.

Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν μακριά από τα ελληνικά δρόμενα, μην ξεχνάει όμως κανείς πως μια κατάρρευση της κινεζικής οικονομίας, δεδομένης της αλληλεξάρτησης των διαφόρων οικονομιών και του ηγετικού ρόλου της Κίνας, θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο.

* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»