Με «κοινωνική» ατζέντα*

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Σε δέκα περίπου ημέρες αναμένεται στην Αθήνα η άφιξη της τρόικας, ώστε να προετοιμαστεί η διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου. 

Τα εργασιακά, η περαιτέρω «απελευθέρωση» επαγγελμάτων και η διαδικασία ρύθμισης των κόκκινων δανείων είναι τα σημαντικότερα κεφάλαια. Κανένα από αυτά δεν θα είναι εύκολο, παρότι ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει από εβδομάδες αναγγείλει ότι η αξιολόγηση θα προχωρήσει με ταχύ ρυθμό. 

 

- Στα εργασιακά το ΔΝΤ σκοπεύει να βάλει θέμα διατήρησης όλων των μέχρι σήμερα αλλαγών, ιδιαίτερα στις κατώτατες αμοιβές, ενώ έχει ήδη δηλώσει –σε έκθεσή του στις αρχές Ιουλίου– ότι θα ζητήσει τη θέσπιση νομοθεσίας που θα εναρμονίζει το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων με τις «βέλτιστες πρακτικές της Ε.Ε.». Πόσο... «βέλτιστες» για τους εργαζόμενους, δύσκολο να το πει κάποιος. 

- Ούτε η απελευθέρωση επαγγελμάτων θα είναι μια πολιτικά εύκολη διαδικασία, καθώς οι αλλαγές αναμένεται να αγγίξουν, μεταξύ άλλων, και τις πολυπληθείς επαγγελματικές ομάδες των δικηγόρων και των μηχανικών. 

- Όσον αφορά τα κόκκινα δάνεια, ήδη οι τράπεζες δίνουν τις τελευταίες ευκαιρίες σε όσους μπορούν να τα ρυθμίσουν, παρότι παλαιότερες ρυθμίσεις έχουν ήδη καταπέσει. Εδώ το δύσκολο σημείο είναι ότι, αν παραταθούν επί μακρόν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών για ένα οριστικό, βιώσιμο και λειτουργικό μοντέλο διαχείρισης των δανείων, οι κατασχέσεις ακινήτων ενδέχεται να αποτελέσουν ευρύ κοινωνικό φαινόμενο με πολιτικά δυσάρεστες συνέπειες. 

 

Να σημειωθεί ότι στον τομέα των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων η ερχόμενη χρονιά θα είναι καθοριστική για το μέγεθος των αλλαγών στον επιχειρηματικό χάρτη της χώρας. Ιδιαίτερο ρόλο στη νέα αυτή περίοδο και στις κατευθύνσεις που θα διαμορφωθούν θα παίξουν οι νέες διοικήσεις των συστημικών τραπεζών, οι οποίες θα προκύψουν υπό την επίβλεψη της ευρωπαϊκής τραπεζικής αρχής (SSM). 

Τέλος, πέρα από την επίσημη ατζέντα της αξιολόγησης, η κυβέρνηση «τρέχει» και το ασφαλιστικό, στο οποίο είναι επείγουσα η ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων κύριας ασφάλισης και η δημιουργία, εντός του 2017, του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). 

 

Για την ταχύτερη και αρτιότερη ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας ο μη κερδοσκοπικός δημόσιος οργανισμός της Βορείου Ιρλανδίας NI-CO Ltd ανέλαβε τεχνικός σύμβουλος του υπουργείου Εργασίας, ύστερα από έγκριση της Υπηρεσίας Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαδόχου της γνωστής σε όλους μας Ομάδας Δράσης της Κομισιόν (Task Force). 

Η ομάδα αυτή αναμένεται να προσφέρει τις υπηρεσίες της και στη διαδικασία ενοποίησης του μηχανισμού είσπραξης εισφορών και φόρων από τη φορολογική διοίκηση. 

 

Το «κοινωνικό πρόσωπο» 

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας πάντως σκοπεύει να ανοίξει τη φθινοπωρινή σεζόν με δύο κινήσεις, ώστε να πάρει εξαρχής την πρωτοβουλία των κινήσεων: 

- Με τη σύνοδο –πιθανότατα στις 9 Σεπτεμβρίου– των ηγετών των μεσογειακών χωρών της Ευρωζώνης (Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος και Μάλτα) στην Αθήνα με στόχο τη συγκρότηση μιας πρότασης για την ανάπτυξη, η οποία θα υποβληθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. 

- Με την εμφάνισή του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 10 Σεπτεμβρίου, όπου, μιλώντας στους παραγωγικούς φορείς, θα περιγράψει το πρόγραμμα της κυβέρνησης για την ανάπτυξη της οικονομίας, καθώς στο ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον που επικρατεί έναν χρόνο μετά το τρίτο μνημόνιο η διέξοδος μόνο αναπτυξιακό πρότυπο μπορεί να έχει. 

 

Οι επιδόσεις της οικονομίας δεν δικαιολογούν πανηγυρισμούς, συνεπώς το δεύτερο σκέλος της εμφάνισης του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ θα σχετίζεται με την παρουσίαση μέτρων κοινωνικής αλληλεγγύης, ώστε εν μέσω της φοροκαταιγίδας και των περικοπών να εμφανίσει το κοινωνικό πρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η κατεύθυνση αυτή θα αποτελέσει ταυτόχρονα τον πρόλογο μιας επικοινωνιακής αντεπίθεσης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ τον Οκτώβριο, που θα έχει μεταξύ άλλων ως ζητούμενο την ανάδυση του «κοινωνικού ΣΥΡΙΖΑ» σε πρώτο πολιτικό πλάνο και την απόπειρα στενότερης σύνδεσης με διάφορες κοινωνικές ομάδες. 

 

Μέρος της πολιτικής στρατηγικής της κυβέρνησης αναμένεται να είναι και η προσπάθεια να επέλθει μέσα στο 2016 μια ρύθμιση για το ελληνικό χρέος, παρότι οι οιωνοί δεν είναι θετικοί, δεδομένης της αρνητικής στάσης κυρίως της Γερμανίας, η οποία θέλει να μεταθέσει κάθε σημαντική απόφαση επί του θέματος μετά τις εκλογές της το φθινόπωρο του 2017. 

 

Επιπλέον, αν και η προοπτική αυτή είναι κάπως μακρινή, όπλο μπορεί να αποτελέσει η φημολογούμενη διάθεση ξένων επενδυτικών οίκων (Goldman Sachs και JPMorgan) να επενδύσουν στο ελληνικό ομόλογο, που αναμένεται να εκδοθεί το καλοκαίρι του 2017, ώστε να σηματοδοτηθεί η αρχή της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές. 

Στο θεσμικό επίπεδο τον Σεπτέμβριο αναμένεται να συγκροτηθεί και η επιτροπή διαλόγου για τη συνταγματική αναθεώρηση, της οποίας οι εργασίες αναμένεται να διαρκέσουν έως την άνοιξη ή και το καλοκαίρι του 2017. 

 

Προσφυγικός... τρόμος 

Σε αυτό το κλίμα ένας σοβαρός ανασχετικός παράγοντας στην όποια προσπάθεια της κυβέρνησης να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να εμπεδώσει ένα κλίμα αναστροφής της πορείας της χώρας ενδέχεται να είναι το μεταναστευτικό - προσφυγικό.

Ήδη η κρίση στις σχέσεις μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη γειτονική χώρα βαθαίνει κάθε μέρα περισσότερο και ο Ερντογάν απειλεί με το «ξεφόρτωμα» χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων προς την Ευρώπη, αν δεν αρθεί η βίζα για τους Τούρκους πολίτες στην Ευρώπη. 

 

Μάλιστα, στην Ευρώπη κυκλοφορούν σενάρια για μετατροπή της Ελλάδας σε απέραντο χώρο κράτησης μεταναστών, καθώς η πιθανότητα εισδοχής περισσότερων ατόμων στην Ε.Ε. θα πρέπει να θεωρείται αδύνατη.

Ίσως αυτός είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης για την κυβέρνηση και τη χώρα, διότι, στην περίπτωση που θα υπάρξει μαζική μετακίνηση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα αποβεί διαχειρίσιμη.

Μια ματιά στα τεράστια προβλήματα που υπάρχουν με μόλις 60.000 μετανάστες και πρόσφυγες μπορεί να μας προϊδεάσει για το τι θα συμβεί στην περίπτωση που ο Ερντογάν ανοίξει πάλι την κάνουλα... 

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1930 στις 18-08-2016