Φοροδιαφυγή πολυεθνικών και χρεοκοπίες κρατών, νέες εξελίξεις

Του Κωνσταντίνου Βέργου*

Μια μεγάλη μάχη ξεκίνησε ανάμεσα στην Αμερικάνικη κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εταιρία Apple, καθώς η εταιρία φαίνεται ότι δεν θέλει να πληρώνει φόρους στην ΕΕ. Πρόκειται για «θράσος των γραφειοκρατών» των Βρυξελλών, ή κρύβεται κάτι βαθύτερο;

Η εταιρία Apple πράγματι αποκαλύφθηκε ότι δεν πληρώνει τους φόρους που της αναλογούν σε σειρά Ευρωπαϊκών χωρών. Ουσιαστικά, η εταιρία, όπως επίσης και εκατοντάδες άλλες πολυεθνικές, απολαμβάνουν όχι απλά τα προνόμια της παγκοσμιοποίησης, αλλά κάτι πολύ παραπάνω, πολύ ανώτερο!

Με την παγκοσμιοποίηση, τα κράτη και περιοχές καρτών μπορούν να ωφεληθούν μεταφέροντας το συγκριτικό πλεονέκτημά τους (χαμηλό κόστος παραγωγής) στις αγορές. Οι πολυεθνικές εταιρίες κάνουν πλήρη χρήση αυτού του πλεονεκτήματος. Παίρνουν πλαστικά και μέταλλα από τις φτηνότερες χώρες, τα συναρμολογουν κάπου αλλού, τυπώνουν τα κουτιά σε μια τρίτη χώρα, πουλάνε σε μια τέταρτη χώρα και έχουν το μετά τις πωλήσεις service (call centers κλπ) σε άλλες χώρες. Με τον τρόπο αυτό παράγουν φτηνότερα από τις εθνικές εταιρίες, και λόγω της φημης τους, του καλού προϊόντος και των υψηλού ύψους διαφημίσεων επιβάλλονται στους εγχώριους κατασκευαστές. Τμήμα αυτού του οφέλους τα τελευταία χρόνια έχει διοχετευτεί στον καταναλωτή. Εδώ όμως μιλάμε για κάτι άλλο. Η Apple όπως και αλλες πολυεθνικές , κάνουν εκτεταμένη φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή, με τη μέθοδο ψεύτικης μεταφοράς κόστους σε κάποιες χώρες, ώστε να μεταφέρουν τα κέρδη τους σε άλλες, και να μην φορολογούνται καθόλου!  

Από την άλλη, τα κράτη όχι μόνο στην ΕΕ αλλά παγκοσμίως, ενώ έχουν μειώσει σημαντικά φορολογικούς συντελεστές στις εταιρίες (πάνω από 10% τα τελευταία έτη) έχουν σχεδόν χρεοκοπήσει στην προσπάθεια τους να διασώσουν τις τράπεζες, στέλνοντας τον λογαριασμό στον απλό πολίτη. Το χρέος έχει φτάσει σχεδόν το 100% του ΑΕΠ στις μεγάλες χώρες της ΕΕ όπως Γερμανία και Γαλλία, ενώ οι πολυεθνικές εταιρίες τύπου Apple, δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ φόρους στις χώρες όπου τα κέρδη παράγονται! Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τις απίστευτες εξελίξεις για τα Panama papers και την σημαντική δουλειά που έχει γίνει παγκοσμίως, σε Αυστραλία, ΗΠΑ και Αγγλία περιλαμβανομένων, και υιοθετώντας την απόφαση του 2013 περί φοροδιαφυγής και μεταφοράς κερδών BEPS του ΟΟΣΑ (Base Erosion and Profit Shifting), αποφάσισε στις 17 Ιουνίου 2016 και υιοθέτησε την οδηγία περί  φοροαποφυγής που βασίζεται στην απόφαση των 20 μεγαλύτερων χωρών τον Νοέμβριο του 2015. Να σημειώσουμε ότι η νομοθεσία θα διασφαλίσει σημαντικούς πόρους και θα επιτρέψει ισο ανταγωνισμό μεταξύ των εταιριών, και δικαιότερη/μικρότερη φορολογία για τους απλούς πολίτες! Η νομοθεσία θα έχει εφαρμοστεί ως το τέλος του 2019.

Ενώ δηλαδή, 510 εκατομμύρια Ευρωπαίοι φορολογούμενοι μαστίζονται από απίστευτα υψηλούς φόρους σε προσωπικό επίπεδο, και εκατομμύρια μικρές εταιρίες υποφέρουν από υπερφορολόγηση, 300 πολυεθνικές εταιρίες όπως η Apple φοροδιαφεύγουν δηλώνοντας ως έδρα πωλήσεων το…Λουξεμβούργο ή το νησί του…Μαν, ενώ εκεί δεν έχουν πουλήσει ούτε το 1/1000 των παγκόσμιων πωλήσεων τους, ενώ παράλληλα κάνουν συμβάσεις ειδικής φορολόγησης! Η Apple για παράδειγμα δεν πλήρωσε 30% ή 20% φόρο! Ούτε καν πλήρωσε το 12,5% φόρο, τον χαμηλό συντελεστή που έχει η Ιρλανδια! Πλήρωσε 2% φόρο μόνο στην ΕΕ, καθώς «φιξάρησε» ειδική σύμβαση με την κυβέρνηση της Ιρλανδίας, κλέβοντας όχι το 50%, αλλά το 90% του φόρου που έπρεπε, το οποίο θα χρεωθεί ο Ευρωπαίος πολίτης με υψηλότερη φορολογία, με υψηλότερο φορολογικό συντελεστή!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βάζοντας την Apple στην θέση της, αν τα καταφέρει, θα βάλει ένα λιθαράκι για να μην χρεοκοπήσουν οι ήδη υπερφορολογημένοι Ευρωπαίοι πολίτες. Θα βάλει ένα λιθαράκι στον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των εταιριών. Γι αυτό, είναι θετικότατη κίνηση, κίνηση προς καλύτερη λειτουργία της αγοράς, της Ευρώπης και χαμηλότερων φόρων για τους πολίτες της, για όλους μας. Είναι κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία

Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.

 Πηγή liberal