Η Επέτειος της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας

Νέα Πολιτική

του Ιπποκράτη Δασκαλάκη*

Σε χαμηλούς τόνους παρήλθε και φέτος η επέτειος της αποκατάστασης της Δημοκρατίας. Οι πανηγυρικοί τόνοι του παρελθόντος έχουν εκλείψει και τα σύννεφα της αβεβαιότητας και της παρατεταμένης οικονομικής και πολιτικής κρίσης ρίχνουν βαριά τη σκιά τους σε όλους τους θεσμούς και λειτουργίες της Ελληνικής Δημοκρατίας και της καθημερινότητας των Ελλήνων. Παρά όμως τις, σε μεγάλο βαθμό βάσιμες, κατηγορίες που εκτοξεύονται για τα εγγενή μειονεκτήματα της Ελληνικής Δημοκρατίας, που εγκαθιδρύθηκε στις 24 Ιουλίου 1974, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ανταποκρίθηκε καλύτερα από τις προσδοκίες μας εκείνες τις δύσκολες ημέρες και μακροημέρευσε (για τα ελληνικά δεδομένα). Δυστυχώς η εγκαθίδρυση της συνδυάστηκε με την τραγωδία της Κύπρου, γεγονός που ενίσχυσε και την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας έναντι της χώρας μας.

Η νεοπαγής Δημοκρατία μας αναπόφευκτα συνοδεύθηκε και από τις «βρεφικές» αδυναμίες παρόμοιων θεσμών σε χώρες που στερούνται πολύχρονης δημοκρατικής εμπειρίας.  Πολλές οι αδυναμίες αλλά ακόμη περισσότεροι οι ασελγήσαντες και ασελγούντες, εν ονόματι της Δημοκρατίας, σε αρχές, αξίες, θεσμούς αλλά και στην ίδια την ύπαρξη της.  Αναμφίβολη όμως και η δική μας ευθύνη, με διαφορετικό ατομικό μερίδιο ευθύνης εκάστου, για τις στρεβλώσεις και για μια σωρεία τραγικών σφαλμάτων σε εθνικούς, πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς τομείς. Παρά ταύτα, αξιοσημείωτη η αντοχή της Δημοκρατίας μας σε όλες αυτές τις στρεβλώσεις, τις ατυχείς επιλογές και κυρίως στην επικράτηση ενός ολέθριου και αποτυχημένου «υποδείγματος» νεοέλληνα πολίτη. Ο επί 42 έτη κοινοβουλευτικός βίος δεν κατέστει δυνατόν να εκριζώσει εγγενή μειονεκτήματα του ελληνικού κράτους (και της φυλής μας) όπως η αναξιοκρατία, η φαυλότητα, ο κομματισμός, η διαφθορά, η γραφειοκρατία, ο ατομικισμός και πολλά άλλα που σηματοδοτούν –έστω και αρνητικά- την ιστορική συνέχεια του έθνους μας.

Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε ότι παρά τις αστοχίες και ευθύνες μας, αποτελούμε σήμερα, έστω και εν μέσω διασυρμών, μέρος ενός περιορισμένου αριθμού ευνομούμενων και ανεπτυγμένων κρατών με σημαντικότατα όμως περιθώρια βελτίωσης. Η επιζητούμενη αναγκαία βελτίωση δεν πρέπει να επέλθει μέσα από την κατεδάφιση και απαξίωση της ελλειμματικής Δημοκρατίας μας αλλά μέσα από την βαθμιαία ενίσχυση της σε όλα τα επίπεδα. Κάθε άλλη λύση αποδεικνύεται επικίνδυνη και συνήθως καταστροφική. Η βελτίωση της λειτουργικότητας της Ελληνικής Δημοκρατίας οφείλει να προέλθει μέσω της οδού της «πολιτικής». Η λύση με κανένα τρόπο δεν μπορεί να είναι η απαξίωση της «πολιτικής» αλλά η εμβάθυνση της και ο δικός  μας σημαντικότατος ρόλος, ως πολίτες, είναι να υποχρεώσουμε τους πολιτικούς να σεβαστούν και να υπηρετήσουν την «πολιτική». Ρόλος που για να αναληφθεί από εμάς συνεπάγεται και το δικό μας σεβασμό προς όλες  τις θεμελιώδεις αξίες που συγκροτούν την έννοια της Δημοκρατίας και όχι στη συνεχή επιδίωξη ατομικιστικών ωφελημάτων.

Για άλλη μια φορά η επίλυση του προβλήματος ευρίσκεται στην παιδεία μας, την οποία όμως δυστυχώς, συνειδητά και ασυνείδητα, όλοι μας υποβαθμίσαμε τα τελευταία 42 χρόνια. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν και όσοι λαϊκιστές τις υπόσχονται δεν υπηρετούν την «πολιτική» παρά μόνο τα δικά τους ατομικιστικά και μικροκομματικά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος και προϋποθέτει καθημερινό αγώνα και θυσίες, πάνω από όλα σε ατομικό επίπεδο. Γνώστη και η ρήση «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία». Να προσθέσω και η Δημοκρατία.  ‘Άραγε εμείς είμαστε έτοιμοι για ένα τέτοιο αγώνα; Αν όχι τότε δεν θα πρέπει και να διαμαρτυρόμαστε για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας γιατί είναι αυτή που μας αξίζει.

* Υποστράτηγος εα, Διευθυντής Μελετών του ΕΛΙΣΜΕ