Το σενάριο του χάους*

Το Ποντίκι

του Δημήτρη Μηλάκα

Το (πιθανότατο) σενάριο «καταστροφής» που προκύπτει από την απόλυτη αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσει το προσφυγικό ζήτημα επεξεργάζεται η ελληνική κυβέρνηση. 

 

Η βάσιμη υπόθεση εργασίας που συνθέτει αυτό το σενάριο είναι ότι σύντομα, μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, θα έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι, πρόσφυγες και μετανάστες. Και για αυτούς τους ανθρώπους η Ελλάδα θα πρέπει να βρει τρόπους και πόρους να εξασφαλίσει στοιχειώδη ανθρώπινη διαβίωση, να τους καταγράψει (πρόσφυγες ή μετανάστες), να τους ελέγξει και να τους διαχωρίσει σε διαφορετικά κέντρα φιλοξενίας (τους πρόσφυγες) και κράτησης (τους μετανάστες).

 

Ήδη – σύμφωνα με πληροφορίες του «Π» – έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για τη δημιουργία των σχετικών χώρων σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα στη Ν. Ιωνία του Βόλου, σε έκταση που έχει παραχωρήσει η Μητρόπολη. Οι υποδομές αυτές, σύμφωνα με τον σχεδιασμό που υπάρχει, θα είναι διάσπαρτες σ’ όλη τη χώρα, με δυνατότητα φιλοξενίας μέχρι δύο χιλιάδες ανθρώπους, έτσι ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση κάποιων μόνο περιοχών με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.

 

Σύμφωνα με τα σενάρια «προσομοίωσης» που μελετά η ελληνική κυβέρνηση, στη χώρα υπάρχουν ήδη περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι, πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι έχουν εισέλθει στη χώρα από το 2012. Βάσει των εκτιμήσεων της ελληνικής κυβέρνησης, η χώρα έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει άλλες 70.000 με 100.000. Από εκεί και πάνω, όπως υπογραμμίζουν πηγές της κυβέρνησης, η κατάσταση γίνεται μη διαχειρίσιμη.

 

Η βασιμότητα – για βεβαιότητα μιλούν πολλοί – του εφιαλτικού, μη διαχειρίσιμου σεναρίου προκύπτει από τα εξής δεδομένα:

 

♦ Την αποτυχία της πολιτικής (που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των εταίρων) του επιμερισμού του αριθμού των προσφύγων που εισέρχονται σε ευρωπαϊκό (ελληνικό) έδαφος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σχετική συζήτηση μεταξύ υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. για τη διανομή 160.000 προσφύγων που βρίσκονται σε Ελλάδα και Ιταλία, μια χώρα (η Πολωνία) προσφέρθηκε να φιλοξενήσει 20 άτομα! Η δε συνεισφορά της Ουγγαρίας στην προσπάθεια της Ε.Ε. να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση ήταν η διάθεσή της να στείλει στρατό στην ΠΓΔΜ και 100 χιλιόμετρα συρματόπλεγμα για να φράξουν τη δίοδο των προσφύγων από την Ελλάδα προς την Ευρώπη.

♦ Την απόφαση της Αυστρίας (αναλαμβάνει να κάνει τη βρόμικη δουλειά) να οργανώσει τη σύνοδο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων ερήμην της Ελλάδας με στόχο τη φραγή (με στρατιωτικά μέσα) των ελληνικών συνόρων για τους πρόσφυγες.

♦ Την απόφαση μιας σειράς ολοένα και περισσότερων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (Ολλανδία, Δανία, Τσεχία, Πολωνία, Ουγγαρία, Φινλανδία, Σουηδία, Βαλτικές Δημοκρατίες κ.λπ.) να σταματήσουν να δέχονται στις χώρες τους πρόσφυγες πολέμου κατά παράβαση όλων των Διεθνών Συνθηκών.

♦ Τη σταθερή αξιοποίηση των προσφυγικών ροών προς το ευρωπαϊκό (ελληνικό) έδαφος από την Άγκυρα στο πλαίσιο του παζαριού που επιχειρεί η τουρκική κυβέρνηση στο μεγάλο παιχνίδι της Συρίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι χρειάστηκαν μόνο δύο μέρες στην Τουρκία για να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία εμπλοκής του ΝΑΤΟ για τον έλεγχο (υποτίθεται) της διακίνησης στο Αιγαίο.

 

(Ακρο)δεξιά στροφή

Οι ανησυχίες της ελληνικής κυβέρνησης για την εξέλιξη του δυσμενούς σεναρίου μετατροπής της χώρας σε «υγειονομική ζώνη» αποθήκευσης εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων πολλαπλασιάζονται από το γενικότερο κλίμα που διαμορφώνει η πολιτική συγκυρία στο εσωτερικό πολλών ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονται πολύ κοντά σε εκλογές. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, οι επικείμενες εκλογές σε τρία μεγάλα κρατίδια της Ομοσπονδίας έχουν ήδη μεταφέρει το πολιτικό εκκρεμές προς τα (ακρο)δεξιά. Μάλιστα, εμφανίζονται δημοσκοπήσεις όπου οι σοσιαλδημοκράτες βρίσκονται στην τρίτη θέση, πίσω από τους χριστιανοδημοκράτες και την Εναλλακτική για τη Γερμανία (ξενοφοβικό, ευρωσκεπτικιστικό κόμμα). Προς τα (ακρο)δεξιά ρυμουλκείται το πολιτικό σκηνικό ακόμα και σε Δανία, Φινλανδία, Ολλανδία, για να μη μιλήσουμε για τον συγκαλυμμένο φασισμό στην Πολωνία και τον απροκάλυπτο στην Ουγγαρία…

 

Όλα αυτά οδηγούν την ελληνική κυβέρνηση στο οδυνηρό – για όσους έτρεφαν ακόμη ψευδαισθήσεις – συμπέρασμα ότι δεν έχει να περιμένει καμία ουσιαστική βοήθεια από τους εταίρους και – ταυτόχρονα – δανειστές της χώρας.

 

Το κλειδί στην Τουρκία

Κάτι που επίσης είναι εξαιρετικά ανησυχητικό και λαμβάνει υπόψη της η ελληνική κυβέρνηση, είναι το γεγονός ότι η μόνη πιθανή αξιόπιστη προοπτική ανάσχεσης των προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα έχει να κάνει με τη διάθεση ή όχι της Τουρκίας να συνεργαστεί.

 

Ωστόσο, κοινή είναι μεταξύ των Ευρωπαίων η εκτίμηση ότι η Αγκυρα δεν προτίθεται και ούτε πρόκειται να συμβάλει στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών, αν δεν λάβει ικανοποιητικά (μεγάλα) ανταλλάγματα στη διανομή της Συρίας, η οποία συντελείται στα πεδία των μαχών αυτήν ακριβώς την εποχή. Τα ανταλλάγματα, ωστόσο, που επιθυμεί η Αγκυρα (μη δημιουργία Κουρδικού κράτους και μάλιστα με έξοδο στη Μεσόγειο) προσκρούουν στη «μεγάλη συμφωνία» που ήδη υλοποιείται μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας και Ιράν. 

 

Ελληνικοί ελιγμοί 

Απ’ όλα αυτά, η εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι στην επικείμενη σύνοδο Ε.Ε. - Τουρκίας απλώς θα επιβεβαιωθεί η αδυναμία συνεργασίας και θα υπογραμμιστεί η αποτύπωση του τεράστιου προσφυγικού προβλήματος πάνω στις ελληνικές πλάτες.

 

Στο σημείο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι είναι σε θέση να παζαρέψει και μεγάλη οικονομική βοήθεια για τη διαχείριση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, προσφύγων και μεταναστών, που θα παγιδευτούν στο έδαφός της αλλά και κάποιου είδους χαλαρότητα στην αξιολόγηση.

 

Αν και για αυτό το τελευταίο κυβερνητικοί παράγοντες εκφράζουν επιφυλάξεις καθώς διαπιστώνουν ότι στόχος των δανειστών μέσα από την αξιολόγηση είναι το πλιάτσικο σε ό,τι έχει απομείνει στον δημόσιο (ενέργεια – ΔΕΗ –, νερά) και τον ιδιωτικό (ναυτιλία και ξενοδοχειακές υποδομές) πλούτο.

 

Συμπέρασμα: όπως σημειώνουν παράγοντες της κυβέρνησης, αν η χώρα βρεθεί απέναντι στο καταστροφικό σενάριο του προσφυγικού και οι δανειστές δεν κλείσουν την αξιολόγηση άμεσα, η χώρα το καλοκαίρι θα έχει φτάσει στο χάος…

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1905 στις 25-02-2016