Η αυτοκριτική ως αναγκαία συνθήκη ενός αισιόδοξου νέου έτους

Νέα Πολιτική

 του Χρήστου Ζιώγα*

Δίχως αμφιβολία το 2015 συντελέστηκαν γεγονότα βάσει των οποίων μπορούμε να το εγγράψουμε ως ξεχωριστό έτος στη σύγχρονη μεταπολιτευτική μας ιστορία. Η άνοδος στην εξουσία της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στη χώρα μας αρκεί για να δικαιολογήσει την παραπάνω διατύπωση. Για την πολιτική πρακτική της δις  εντός του τρέχοντος έτους, εκλεγμένης (συγ)κυβερνήσεως και το αξιολογικό πρόσημο των πεπραγμένων της δεν θα επεκταθώ, διότι πέραν του ότι αποτελούν εν τω γίγνεσθαι και βιωματική εμπειρία για όλο το κοινωνικό σώμα, δεν συνιστούν σκοπό του παρόντος κειμένου, το οποίο επιδιώκει να προσεγγίσει το «ελληνικό ζήτημα» πιο εξατομικευμένα. Πάντως είτε συλλογικά, είτε ατομικά ενσκήψουμε σ’ ένα πρόβλημα, η μη επιτυχής αντιμετώπισή του μου φέρνει στο νου την αστείρευτη σοφία του Π. Κονδύλη, ο οποίος σημείωνε πως: Η αιτιολογία, όμως δεν αποτελεί, δικαιολογία, και δεν ενδείκνυται ως πραξεολογία! (Π. Κονδύλης, Από τον 20^ο στον 21^ο αιώνα, σελ. 182)

Όλοι ελπίζουμε κατά το νέο έτος η πατρίδα μας να εξέλθει της κρίσης, την οικονομική διάσταση της οποίας αισθανόμαστε εντονότερα κατά την τελευταία εξαετία, αντιστρέφοντας εν τέλει και την παρακμιακή πορεία που εγγίζει όλες τις πτυχές του βίου μας. Η υπέρβαση της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης προϋποθέτει πνεύμα αυτοκριτικής, ατομικά επίπονο αλλά κοινωνικά λυσιτελές, που μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να συνιστά αρεστή προοπτική για ένα σημαντικό μέρος του κοινωνικού συνόλου και κατ’ επέκταση της πολιτικής καθεστηκυίας τάξης. Η προφανής ανεπάρκεια της πλειοψηφίας του πολιτικού μας προσωπικού, εκτός από την ευθύνη που μας βαρύνει για την εκλογή του, δεν πρέπει να αποτελεί πρόσχημα για τη δική μας αντικοινωνική συμπεριφορά˙ το να μην ζητώ απόδειξη για την παροχή μιας υπηρεσίας ή την αγορά ενός αγαθού ή το να μην ρυπαίνω τους δημόσιους χώρους δεν έχει καμία σχέση με την ικανότητα ή μη της εκάστοτε κυβέρνησης, ίσως η γλισχρότητα των κυβερνητικών θεσμών και προσώπων να εξυπηρετεί τέτοιες πρακτικές. Αν σε ατομικό επίπεδο αλλάξουμε όλοι μας κατά τι προς το καλύτερο οι θετικές επενέργειες για την κοινωνία θα είναι πολλαπλασιαστικές. 

Η προσμονή από αρκετούς συμπολίτες μας πως η πολιτική τάξη μόνο, ή ακόμη χειρότερα ένα πρόσωπο, αρκεί για να δρομολογήσει όλες εκείνες τις απαραίτητες  διαδικασίες  για να εξέλθουμε από τη δυσχερή μας θέση, ίσως να καταδεικνύει το  βαθύτερο αίτιο των προβλημάτων μας. Για να μετατοπιστεί η αισιοδοξία από τον άξονα της ανορθολογικής ελπίδας σ’ αυτόν της ρεαλιστικής προοπτικής οφείλουμε να γίνουμε  εμείς φορείς του αναγκαίου κοινωνικού μετασχηματισμού, αρχικά στην μικρή κλίμακα της καθημερινότητός μας και κατόπιν να αξιώσουμε, βάσιμα πλέον, ευρύτερες μεταρρυθμίσεις.

Ας είμαστε όλοι, πρωτίστως και περισσότερο, αυστηροί με τους εαυτούς μας για να δικαιούμαστε κατόπιν να είμαστε και με τους συμπολίτες μας και τους πολιτικούς. Η ειλικρινής αυτοκριτική διάθεση συνιστά προϋπόθεση σίγουρα αναγκαία αλλά, θεωρώ, και ικανή για την έξοδο τόσο από την οικονομική δυσπραγία όσο και να καταστεί το εφαλτήριο και για την εν γένει ανάταξη του συλλογικού μας βίου.

Σας εύχομαι από καρδίας καλά Χριστούγεννα και ευτυχές το νέο έτος!

* Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων