ΠΑΡΙΣΙ-ΡΑΚΑ: ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

«Στη λιακάδα» («Au plein soleil») είναι το όνομα του καφέ στην έξοδο του μετρό Παρμαντιέ. Και παρόλο που δεν έχει καμιά λιακάδα, το πολύβουο περιβάλλον και οι ζωηρές συζητήσεις εδώ, γύρω από ένα ποτήρι κρασί, δεν θυμίζουν καθόλου τις επιθέσεις που συγκλόνισαν το Παρίσι, μία από αυτές μάλιστα πολύ κοντά στο σημείο που βρισκόμαστε.

Μου τις θυμίζει όμως, και με το παραπάνω, ο συνομιλητής μου, που έρχεται στο ραντεβού μας μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Με ξαφνιάζει χαρακτηρίζοντας μονολεκτικά την κατάσταση: «καταστροφική». Οι πολιτικοί διακρίνονται συνήθως από «επαγγελματική αισιοδοξία» και αποφεύγουν τέτοιες λέξεις.

Είναι ο Ερίκ Κοκελέρ, εθνικός συντονιστής του «Κόμματος της Αριστεράς», κυριότερου σχηματισμού της γαλλικής ριζοσπαστικής αριστεράς. Μην κυττάς, μου λέει, τι γίνεται εδώ, στο 11ο (διαμέρισμα του Παρισιού). Στην επαρχία η ρητορεία του «Εθνικού Μετώπου» για την ανάγκη της ασφάλειας αποδίδει, πολλαπλασιάζονται οι επιθέσεις σε Μουσουλμάνους, ακόμα και το συνδικάτο των αστυνομικών εξέδωσε μια ανακοίνωση σοκαριστικής βιαιότητας εναντίον του συνδικάτου των δικαστών. Οι τελευταίοι είχαν εκφράσει την ανησυχία τους για την τάση μόνιμης καθιέρωσης, στο ίδιο το σύνταγμα (!), της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Το μόνο θετικό που βλέπει ο Κοκερέλ είναι η στροφή που διέκρινε στον Ολάντ, σε ότι αφορά την διεθνή πολιτική του. ‘Ηδη έγινε σαφής με τη Ρωσία, ενώ, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές, το Παρίσι αποφάσισε ήδη να κλιμακώσει τον εξοπλισμό των Κούρδων.

Η στροφή προς ένα αυταρχικό κράτος είναι τώρα πανταχού παρούσα στη Γαλλία, σε σημείο που να ανησυχεί και συντηρητικές εφημερίδες όπως τη Μοντ, που διερωτάται, στο κύριο άρθρο της «Ως που;». ‘Αλλοι σχολιαστές επισημαίνουν ότι η αντίδραση Ολάντ, ακόμα και οι λέξεις που χρησιμοποίησε είναι περίπου ταυτόσημες με τους όρους του Τζωρτζ Μπους όταν ξεκινούσε τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».

Η χριστιανική Croix επιχειρεί να δείξει πόσο αδικαιολόγητο είναι το αμάγαλμα μουσουλμάνων εν γένει και «Ισλαμικού Κράτους». ‘Αλλοι υπογραμμίζουν ότι μέτρα καθαρά αστυνομικά και στρατιωτικά έχουν αποδειχθεί τελείως αναποτελεσματικά, όταν δεν συνοδεύονται από ένα πολιτικό όραμα που θα αντιμετωπίζει τις ρίζες που τροφοδοτούν την τρομοκρατία. Θα τους ακούσει όμως μια πληγωμένη χώρα;

Διαβάζοντας το άρθρο του Ζακ Ζυλιάρ στο «Μαριάν» εκπλήσσομαι κάπως. Στο κάτω-κάτω αυτή η Γαλλία είναι η πατρίδα του Καρτέσιου και του Βολταίρου. Πως γίνεται σχολιαστές περιοπής να γράφουν τώρα λες και ζούμε στους καιρούς της πολιορκίας της Βιέννης ή της μάχης του Πουατιέ, όταν το Ισλάμ απειλούσε όντως να υποτάξει την Ευρώπη. Είναι αλήθεια ότι οι εξτρεμιστές ισλαμιστές χτύπησαν στην καρδιά της ήπειρου, αλλά δεν ετοιμάζονται βέβαια να την καταλάβουν. Δεν μπορούν. Προς το παρόν τέτοιες επιθέσεις είναι καθημερινό γεγονός στην Αραβία, η Συρία έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο «πεδίο βολής» και έξη αραβικές χώρες έχουν καταστραφεί μερικώς ή ολικώς από επεμβάσεις προορισμένες, υποτίθεται, να φέρουν τη «δημοκρατία».

Δεν είναι όμως μόνο οι εξτρεμιστές Ισλαμιστές στο στόχαστρο. Στην έκθεσή του, που επαίνεσε μάλιστα ο Πρωθυπουργός Βαλς, ο βουλευτής Μαλέκ Μπουτί υπογραμμίζει την εμφάνιση μιας «ριζοσπαστικής γενηάς» της νεολαίας στην οποία περιλαμβάνει όχι μόνο το ριζοσπαστικό Ισλάμ, αλλά και την ριζοσπαστική αριστερά της χώρας! Είναι αντίθετοι, γράφει, με τον τρόπο ζωής μας, ανοίγοντας το δρόμο για την αντιμετώπισή τους ως «εχθρών της κοινωνίας». Ο Ολλάντ και οι Σοσιαλιστές επιχειρούν να υιοθετήσουν τα συνθήματα της άκρας δεξιάς για να την περιορίσουν. Κινδυνεύουν όμως τελικά να διευρύνουν στην πραγματικότητα την επιρροή της. Οι άνθρωποι, συνήθως, προτιμούν το πρωτότυπο από την απομίμηση.

Ο Μωχάμεντ Χάρμπι μας δέχεται στο σπίτι του, σε μια λαϊκή και κάπως μαγκρεμπίνικη γειτονιά του Παρισιού για να διερωτηθεί: «Τι περιμένει ακριβώς η Γαλλία υποστηρίζοντας τον Ταγίπ Ερντογάν, του οποίου γνωρίζουμε τις επαφές με τον εξτρεμιστικό ισλαμισμό; Η υποστήριξη αυτή συνέβαλε σημαντικά στην επανεκλογή του», τονίζει ο συνομιλητής μας, ιστορικό στέλεχος, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου της Αλγερίας κατά τη διάρκεια της επανάστασης, και μετά στέλεχος της κυβέρνησης Μπεν Μπέλλα.

Η Γαλλία, μας λέει ο Χάρμπι, ανέπτυξε εξαιρετικά στενές σχέσεις, τα τελευταία χρόνια, με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, κλείνοντας τα μάτια στην ευθύνη τους για την «παγκοσμιοποίηση» του ισλαμιστικού εξτρεμισμού. Αλλά, λέει, ο τζιχαντισμός είναι το παιδί των Σαούντ και των άλλων εμίρηδων, στους οποίους η γαλλική κυβέρνηση υπερηφάνως πουλάει τα όπλα της. Ποια η διαφορά της βαρβαρότητας του Ισλαμικού Κράτους από τη βαρβαρότητα του σαουδαραβικού βασιλείου, ποια η διαφορά της ιδεολογίας του μεν από αυτή του δε, διερωτάται ο βετεράνος επαναστάτης και διανοούμενος από το Μαγκρέμπ.

Για τον Χαρμπί, που ζει στο Παρίσι και συνεργάστηκε στενά με τον «δικό μας» Μιχάλη Ράπτη (Pablo), την εποχή της επανάστασης και μετά, οι αιτίες ανάπτυξης του ριζοσπαστικού ισλαμισμού είναι πολλαπλές, εσωτερικές στη Γαλλία και διεθνείς. Περιλαμβάνουν την εγκατάλειψη των γαλλικών προαστίων και ένα όλο και πιο ολιγαρχικό και άνισο σύστημα. Χωρίς να αντιμετωπιστούν οι αιτίες της, η τρομοκρατία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με αντιτρομοκρατικά μέτρα που λαμβάνονται «απόντος οποιουδήποτε πολιτικού οράματος».

Πράγματι. ‘Ένα τέταρτο έως ένα τρίτο των τζιχαντιστών που στρατολογούνται από τους Ισλαμιστές και πάνε στη Συρία να πολεμήσουν προέρχονται από λευκές, γαλλικές καθολικές οικογένειες, μας λέει ο Ρενέ Μονζά, από τους καλύτερους Γάλλους μελετητές της ριζοσπαστικής και άκρας δεξιάς. Συχνά, προσθέτει, είναι οι ίδιοι οι γονείς τους που απευθύνονται στις αρχές προσπαθώντας να τους εμποδίσουν να πάρουν το δρόμο για τη Συρία, που μπορεί να τους οδηγήσει στον θάνατο.

‘Όταν όμως μιλάμε για Ισλάμ και για Μέση Ανατολή, όσες προσπάθειες κι αν γίνονται για να ξεχαστεί αυτή η υπόθεση, η συζήτηση αναπόφευκτα φτάνει τελικά, στη «μητέρα όλων των ζητημάτων» κι αυτή δεν είναι άλλη από την παλαιστινιακή υπόθεση, η απόδειξη και το σύμβολο για κάθε ‘Αραβα και Μουσουλμάνο στον κόσμο της τεράστιας αδικίας και προσβολής που υφίστανται.

«Τίποτα δεν μπορεί να γίνει μακροχρόνια στη Μέση Ανατολή και εναντίον της τρομοκρατίας», μας λέει ο Μωχάμεντ Χάρμπι, «αν η διεθνής κοινότης δεν απαιτήσει την άμεση εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ για το παλαιστινιακό, τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους και την επιστροφή του Ισραήλ στα σύνορα της 4ης Ιουνίου 1967. Το ξέρω ότι θα γελάσουν οι οπαδοί της «ρεαλπολιτίκ», με αυτά που λέω, αλλά μόνο ερείπια έχει πετύχει ο δήθεν ρεαλισμός τους», υπενθυμίζει ο ‘Αραβας διανοούμενος.

Η Λίλια Γκάνεμ διευθύνει το περιοδικό «Μπαντα’λ» («Αμφισβήτηση») στη Βυρηττό και μοιράζει τον καιρό της ανάμεσα στις πρωτεύουσες του Λιβάνου και της Γαλλίας. «Επιχειρούν να πλήξουν τις συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες στη Γαλλία, εκμεταλλευόμενοι τις τρομοκρατικές επιθέσεις», μου λέει, συμπληρώνοντας ότι τώρα η δημοτικότητα του Ολάντ είναι πολύ υψηλή, αλλά αυτό δεν θα διαρκέσει.

Η Γκάνεμ θυμίζει ότι η στρατολόγηση για το Ισλαμικό Κράτος γινόταν σχεδόν απροκάλυπτα στη Γαλλία επί δύο χρόνια, όλος ο κόσμος ήξερε τι συνέβαινε, αφού το Παρίσι «έκλεινε τα μάτια», έχοντας επιλέξει ως βασική του προτεραιότητα την ανατροπή του καθεστώτος ‘Ασαντ.

Τώρα οι Γάλλοι ιθύνοντες προσπαθούν να «μαζέψουν τα ασυμμάζευτα», όπως ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Λωράν Φαμπιούς, πρωτεργάτης (από τους πολλούς πρωτεργάτες της πλήρους εγκατάλειψης των γκωλικών παραδόσεων και της ταύτισης Γαλλίας και Ισραήλ). Η δήλωση που έκανε στο παρελθόν ότι «το μέτωπο Αλ Νούσρα κάνει καλή δουλειά στη Συρία» κάνει τώρα τον γύρο του διαδικτύου. (Το μέτωπο αυτό είναι μια ελαφρώς ηπιότερη εκδοχή του εξτρεμιστικού ισλαμισμού τύπου «Ισλαμικού Κράτους»). Ποτέ στην ιστορία δεν παρατηρήθηκε παρόμοια έκλειψη της γαλλικής διπλωματίας, υπογραμμίζει ο εκδότης της «Μοντ Ντιπλοματίκ» Σερζ Αλιμί.

Η Γαλλία διατηρούσε άριστες σχέσεις με την Τουρκία, το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία και αυτοί με τη σειρά τους με το Ισλαμικό Κράτος, υπενθυμίζει η Γκάνεμ. Σχέσεις που δεν ήταν μόνο κράτους προς κράτη, αλλά και Γάλλων πολιτικών με κράτη. ‘Οσο για το Ισραήλ η στάση του γεννά το λιγότερο ερωτηματικά. Βαριά ισραηλινά όπλα βρέθηκαν στα χέρια του μετώπου Αλ-Νούσρα, που έχει τον ίδιο κύριο αντίπαλο με το Ισραήλ, δηλαδή το κίνημα των Χεζμπολά του Λιβάνου.

Θα είναι ούτως ή άλλως πολύ δύσκολο να διατηρηθεί η ενότητα της Συρίας και να μην επιτύχουν τελικά τα σενάρια «τύπου Γινόν» των ισραηλινών εξτρεμιστών, για τριχοτόμηση αυτού του κράτους, την ίδια τριχοτόμηση που επιβλήθηκε στο Ιράκ, με καταστροφικά αποτελέσματα, υποστηρίζει η Γκάνεμ. Μόνο η Μόσχα προσπαθεί να διατηρήσει το ενιαίο συριακό κράτος, λέει η Λιβανέζα διανοούμενη, και χάρι σε αυτή οι τελευταίες αποφάσεις της Βιέννης πάνε στη σωστή κατεύθυνση. Η Γκάνεμ αναπολεί με θλίψη τις μεγάλες ελπίδες που γέννησαν σε όλο τον αραβικό κόσμο οι επαναστάσεις του 2011 και το που κατέληξαν, είτε πρόκειται για την καταστροφή της Λιβύης και τον συριακό εμφύλιο, είτε για την αποτρόπαιη δικτατορία του Καίρου, που, εν ονόματι της καταπολέμησης του ισλαμισμού, καταδιώκει απηνώς τους (καθόλου ισλαμιστές) πρωτεργάτες της ανατροπής του καθεστώτος Μουμπάρακ.

Βαθειά πληγωμένος από 15 χρόνια δυτικών στρατιωτικών επεμβάσεων εν ονόματι της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ο αραβομουσουλμανικός κόσμος παραμένει όσο ποτέ διχασμένος ανάμεσα στην πιο «λαϊκή», σιϊτική και την πιο «καθεστωτική» σουνιτική εκδοχή του Ισλάμ, αλλά στο εσωτερικό αυτών των ομάδων ανάμεσα στους ουαχαμπί αίφνης και τους «μετριπαθείς» Σουνίτες.

‘Οσο για τον εξτρεμιστικό ισλαμισμό σε όλους χρησιμεύει στην πραγματικότητα, είτε ως ασυνείδητος πράκτωρ, είτε ως «ιδανικός εχθρός», όπως σημειώνει στην πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυσή του στους Νιου Γιορκ Τάιμς ο Olivier Roy. Το Iσλαμικό Κράτος ελέγχει τώρα μια περιοχή που κατοικείται από 10 εκατομμύρια ανθρώπους και είναι η δεύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα της περιοχής. «Η μόνη λύση είναι, η συμμαχία, να καταστρέψει πλήρως αυτή την περιοχή από αέρος, να την εξαφανίσει από τον χάρτη, όπως οι Σύμμαχοι την Δρέσδη, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», προτείνει στο ισραηλινό ραδιόφωνο ο πρώην αρχηγός της Μοσάντ Σαμπτάι Σαβίτ. (International New York Times, 18.11.2015)

Η «συμμαχία» μπορεί ασφαλώς να το κάνει. Κινδυνεύει όμως να εξασφαλίσει έτσι μια άβυσσο μουσουλμανικού μίσους για χίλια χρόνια και να σπρώξει ίσως σε νέες, ανήκουστες μορφές τρομοκρατίας.

Δημοσιεύτηκε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

www.konstantakopoulos.gr