Νέα Πολιτική
του Χρήστου Ζιώγα*
Αν και οι λέξεις ορθολογισμός και Ισλαμικό Κράτος δύσκολα συντάσσονται στην ιδία πρόταση χωρίς τη χρήση λέξης που δηλοί άρνηση, παρ’ όλα αυτά θα επιδιώξουμε να αποτυπώσουμε τους λόγους που επέτρεψαν την ανάδυση και αυτούς που κατατείνουν προς στην εξάλειψή του. Αναμφισβήτητα οι συνδυαζόμενες πλέον ρωσσικές και δυτικές επιχειρήσεις θα οδηγήσουν στην στρατιωτική συντριβή του εν λόγω μορφώματος. Το Ι.Κ. δημιουργήθηκε, ενήργησε και επικράτησε λόγω της κατάρρευσης της τάξης, εξ’ αιτίας του εμφυλίου πολέμου, στη Συρία και της προβληματικής «μετασανταμικής» κατάστασης στο Ιράκ. Επίσης απολάμβανε την οικονομική και υλικοτεχνική αρωγή ορισμένων κρατών του κόλπου καθώς και την ανοχή, τουλάχιστον, της Τουρκίας. Πιο συγκεκριμένα η κατάλυση του αυταρχικού καθεστώτος στο Ιράκ, το 2003, καθώς και η προσπάθεια ανατροπής του Άσσαντ στη Συρία έδωσαν τη δυνατότητα στους σαφώς πιο αποφασισμένους και καλύτερα εξοπλισμένους μαχητές του Ι.Κ., στις τάξεις τους υπάρχουν πολλοί πρώην στρατιωτικοί του «σανταμικού» καθεστώτος, να κυριαρχήσουν σε περιοχές της Συρίας και του Ιράκ.
Η τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι λειτούργει καταλυτικά ως προς την εξέλιξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Οι στρατηγικές αποκλίσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων απέτρεπαν, μέχρι τώρα, την κοινή αντιμετώπιση ενός ζητήματος, ισλαμική τρομοκρατία, που όντως οι θέσεις τους ομονοούσαν. Η εργαλειακή χρήση του Ι.Κ. κατά την πρώτη περίοδο του εμφυλίου στη Συρία, ώστε να ανατραπεί ο Άσσαντ και οι σαφώς ισχνότερες στρατιωτικές δυνατότητες της συριακής αντιπολίτευσης, με εξαίρεση τους Κούρδους, δημιούργησαν ένα ευμενές περιβάλλον εμφάνισης και επικράτησης του Ι.Κ.. Η κατοχή εδαφών πλούσιων σε πόρους έδωσε τη δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης των επιχειρήσεών του και σχετικής αυτονόμησης έναντι των αρχικών του υποστηρικτών. Η επέμβαση της Ρωσσίας διαφοροποίησε άρδην τα στρατιωτικά και πολιτικά δεδομένα στην περιοχή. Η διαγραφόμενη ήττα του Ι.Κ. το εξώθησε σε δύο τρομοκρατικές πράξεις, στην τοποθέτηση βόμβας σε ρωσσικό πολιτικό αεροσκάφος στην Αίγυπτο και στην επίθεση στο Παρίσι, οι οποίες σηματοδοτούν ήδη το τέλος της ύπαρξής του ως μόρφωμα με εδαφική οντότητα. Η προσπάθεια «εξαγωγής» του πολέμου στο μητροπολιτικά κέντρα της Δύσης και τη Ρωσσία, με θύματα αθώους πολίτες, αποτέλεσε στρατηγικό σφάλμα για το Ι.Κ..
Για όλους όσοι πιστεύουν πως η συγκεκριμένη περίπτωση θα αποτελέσει την απαρχή μιας κοινής αντιμετώπισης Δύσης και Ρωσσίας επί διαφόρων θεμάτων που ταλανίζουν τη διεθνή τάξη καλύτερα να είναι λιγότερο αισιόδοξοι διότι αμέσως μετά την εξάλειψη του Ι.Κ. οι αποκλίνουσες συμπεριφορές, ακόμη και για το ρόλο και τη θέση της μελλοντικής Συρίας, θα επανεμφανιστούν. Η πολιτική επίλυση της συριακής κρίσης θα επέλθει υπό το πρίσμα της καταπολέμησης της ισλαμικής τρομοκρατίας, της ανάγκης διατήρησης της περιφερειακής σταθερότητας και της αναστροφής του προσφυγικού ρεύματος που δυναμιτίζει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η ανάσχεση του ισλαμικού ριζοσπαστισμού θα ιεραρχείται πλέον ως πιο σημαντική από τη διάδοση της δημοκρατίας για τη Δύση και κυρίως τις ΗΠΑ, γεγονός που σημαίνει πως θα μπορούμε να συνυπάρξουμε με μη δημοκρατικά αλλά κοσμικά καθεστώτα, τα οποία κατ’ ελάχιστον δύνανται να διατηρήσουν την εσωτερική τους συνοχή και τάξη.
Η χώρα μας παθητικότατα παρακολουθεί τα τεκταινόμενα αδυνατώντας να συνδιαμορφώσει τις εξελίξεις και να αποκομίσει τα αναλογούντα οφέλη. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος ένα χρόνο ακούμε για την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε πολιτική διαπραγμάτευση με τους εταίρους, δηλαδή να “πολιτικοποιήσει” την οικονομική μας αδυναμία˙ αλήθεια αν δεν παρέχει η παρούσα συγκυρία αυτή τη δυνατότητα, ποιά άλλη ευκαιρία περιμένει; Η νηπιακού επιπέδου στρατηγική κουλτούρα στη χώρα μας, εκπορευόμενη και διαδρώσα με τις πάγιες ιδεοληψίες οι οποίες δεν επαληθεύονται από τα πεπραγμένα στο διεθνές σύστημα, θολώνει τη σκέψη και εκτρέπει ή αποτρέπει ενέργειες στην εξωτερική πολιτική που θα ενίσχυαν τη θέση μας. Η οικονομική δυσπραγία θέτει αντικειμενικούς περιορισμούς δράσεων μας στο περιφερειακό σύστημα, το μέγεθός όμως του διακυβεύματος, καταπολέμηση της τρομοκρατίας, για τη Δύση σε συνδυασμό με την επαμφοτερίζουσα στάση της Άγκυρας επιτρέπει μια σαφώς πιο ενεργητική στάση. Αναμφίβολα η Ελλάδα δύσκολα θα πιστωθεί μια ακόμη αποτυχία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και του περι(δια)βόητου δόγματος των «μηδενικών προβλημάτων» εφ’ όσον δεν συνδράμει εμπράκτως. Ο πολιτικός μικρόκοσμος της χώρας μας, δηλαδή ποιος θα επικρατήσει για να νέμεται την εξουσία επί ζημία του κοινωνικού συνόλου ώσπερ γίνεται συνήθως, θα ενδιαφέρει όλο και λιγότερο τους εταίρους και συμμάχους και θα ενδυναμώνει τις αξιώσεις των αντιπάλων.
* Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου