Αποικία του Χρέους: Τσε Γκεβάρα: Δε βλέπω το θάνατό μου ως μια αποτυχία

tvxs

Πριν από λίγο καιρό - πριν από αρκετό καιρό, μάλλον - ένας νεαρός Κουβανός ηγέτης μού πρότεινε να προσχωρήσω στο κίνημά του, ένα κίνημα που στόχευε στην ένοπλη απελευθέρωση της χώρας του. Όπως ήταν φυσικό, δέχτηκα..." Eρνέστο "Τσε" Γκεβάρα ντε λα Σέρνα (1928-1967)

" ...Αφοσιώθηκα στη φυσική προετοιμασία των νεαρών ανταρτών που θα επέστρεφαν στην Κούβα, διατηρώντας την αίγλη της επαγγελματικής μου κατάρτισης, για τους λίγους μήνες που απέμεναν. Στις 21 Ιουλίου (ενώ έλειπα έναν ολόκληρο μήνα από το σπίτι μου, διότι βρισκόμουν σε ένα ράντσο έξω από την πόλη), ο Φιντέλ και μια ομάδα συντρόφων συνελήφθησαν.

Στο σπίτι του ανακάλυψαν κάποιο στοιχείο που πρόδιδε την ακριβή μας τοποθεσία, και έτσι κατάφεραν τελικά να μας συλλάβουν όλους μαζί. Είχα πάνω μου έγγραφα που αποδείκνυαν ότι ήμουν σπουδαστής στο Ινστιτούτο Πολιτιστικής Ανταλλαγής Μεξικού-Ρωσίας, στοιχείο που ήταν αρκετό ώστε να θεωρηθώ σημαντικός σύνδεσμος της οργάνωσης, ενώ πρακτορεία ειδήσεων, όπου είχε φίλους ο μπαμπάς, προκάλεσαν αναστάτωση σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά τα γεγονότα όμως συνθέτουν το παρελθόν.

Τα μελλοντικά γεγονότα διαιρούνται σε δύο κατηγορίες: στα μεσοπρόθεσμα και τα άμεσα. Στο μεσοπρόθεσμο μέλλον θα συνδέομαι με την απελευθέρωση της Κούβας. Και είτε θα θριαμβεύσω μαζί της είτε θα πεθάνω εκεί... Όσο για το άμεσο μέλλον, δεν μπορώ να πω και πολλά, καθώς δε γνωρίζω τι πρόκειται να μου συμβεί.

Βρίσκομαι στα xέρια των δικαστών, οι οποίοι θα μπορούσαν κάλλιστα να με απελάσουν και να με στείλουν στην Αργεντινή, αν δε μου δοθεί άσυλο από άλλη χώρα, γεγονός που θα βοηθούσε την πολιτική μου υγεία.

Ό,τι και να συμβεί, όμως, πρέπει να ακολουθήσω το νέο μου πεπρωμένο, είτε παραμείνω στη φυλακή είτε απελευθερωθώ...

Βρισκόμαστε πολύ κοντά σε κήρυξη απεργίας πείνας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στις άδικες συλλήψεις και τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν ορισμένοι από τους συντρόφους μας. Το ηθικό της ομάδας είναι ακμαίο.

Αν για οποιονδήποτε λόγο (που δεν πιστεύω ότι θα γίνει) δεν μπορέσω να σας ξαναγράψω και αποτύχω, κρατήστε αυτά τα λόγια μου ως αποχαιρετισμό - δεν είναι βέβαια μεγαλοπρεπής, διέπεται όμως από ειλικρίνεια.

Έζησα τη ζωή μου αναζητώντας σπασμωδικά την αλήθεια μου, και τώρα έχοντας βρει το δρόμο μου και με μία κόρη που θα διαιωνίσει τη μνήμη μου, έχω ολοκληρωθεί ως άνθρωπος.

Από δω και στο εξής, δε βλέπω το θάνατό μου ως μια αποτυχία, αλλά, όπως λέει και ο Χικμέτ: «Στον τάφο μου θα πάρω μόνο τη μετάνοια ενός ανολοκλήρωτου τραγουδιού»

(Aπόσπασμα από το βιβλίο Ο Φιντέλ Κάστρο μιλάει για τον Τσε, μετάφραση: Νικόλας Φουφούτης, επιμέλεια: Λία Τσακτσίρα, Εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία, Έθνος 2008

"Δεν κατάφερνα να καταλάβω το παιδί μου"

Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς (1900-1987)

"Στα 1952, όταν μελετούσε για τις τελευταίες εξετάσεις του, έμενε ελάχιστα στο σπίτι. Γευμάτιζε μαζί μας, δεν ερχόταν όμως πάντα να κοιμηθεί, γιατί καθόταν στο γραφείο μου μέχρι αργά το βράδυ, ή στο σπίτι της αδερφής μου Μπεατρίζ, που έμενε ξάγρυπνη για να του ετοιμάσει κάτι για φαγητό, ενώ αυτός συνέχιζε τη μελέτη του.

Είχαμε ξανασυνηθίσει να τον έχουμε κοντά μας και είμασταν ευτυχισμένοι στην ιδέα ότι θα εγκατασταινόταν οριστικά στο Μπουένος Αϊρες και θα άφηνε κατά μέρος τις περιηγήσεις του ανά τον κόσμο. Ελπίζαμε ότι θα έμενε στην κλινική του δρ. Πιζάνι, όπου είχε εργαστεί πολλά χρόνια και όπου είχε την βεβαιότητα ότι θά μπορούσε να συνεχίσει τις έρευνές του.

Νομίζαμε ότι με αυτό τον τρόπο θα είχε μπροστά του ένα εξαιρετικό επιστημονικό μέλλον και επιπλέον τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει σε βάθος το πρόβλημα του άσθματός του. Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι είχε συνεργαστεί σε διάφορες δουλειές του δρ. Πιζάνι και ότι τις είχε προσυπογράψει, μας οδηγούσε να σκεφθούμε κάτι τέτοιο.

Προσωπικά θεωρούσα ότι σ' αυτό θα επρεπε να τον οδηγήσουν οι μελέτες του. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όμως όπως ελπίζαμε. Μετά από μια σύντομη παραμονή τριών μηνών, στη διάρκεια των οποίων δεν πέρασε κανένα μάθημα, στις 11 του Απρίλη 1953, επιτέλους, τέλειωσε τις σπουδές του. Ήμουν στο γραφείο μου όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Σήκωσα το ακουστικό και αναγνώρισα αμέσως τη φωνή του που έλεγε: «Μιλάει ο δρ. Ερνέστο Γκεβάρα Ντε Λα Σέρνα», και υπογράμμιζε τη λέξη δόκτορας.

Η χαρά μου ήταν πολύ μεγάλη αλλά και πολύ σύντομη. Ενώ μαθαίναμε ότι είχε πάρει το πτυχίο του, σχεδόν ταυτόχρονα μας ανήγγειλε το καινούργιο του ταξίδι, αυτή τη φορά μ' ένα φίλο τής παιδικής του ηλικίας, τον Κάρλος Φερέρ.

Η είδηση κυκλοφόρησε γρήγορα ανάμεσα σ' όλους τους φίλους μας, ενώ ο Ερνέστο, όπως συνήθιζε, άρχισε αμέσως να ετοιμάζεται για την αναχώρησή του τακτοποιώντας όλα τα πράγματά του: Να πάρει τον τίτλο του γιατρού, την άδεια άσκησης του επαγγέλματος, να μαζέψει όσα χρήματα μπορούσε και να κάνει τι βαλίτσες του. Αναχωρούσε ξανά, όπως είχε ήδη κάνει και άλλες φορές. Οι αυταπάτες μας, σαν πύργοι χιονιού διαλύθηκαν. Ξέραμε ήδη τι τον περίμενε, και το ξέραμε καλά:

Θα έπρεπε να διασχίσει χιλιάδες χιλιόμετρα, πάνω σε κάρα και φορτηγά, θα κοιμόταν ποιος ξέρει πού και θα έτρωγε ό,τι του τύχαινε. Δεν θα μπορούσε φυσικά, να φροντίσει καθόλου για το άσθμα και για την υγεία του και, όπως πάντα, θα διέτρεχε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο χωρίς να ανησυχεί με τους κινδύνους.

Κι εμείς, γονείς και αδέλφια, δεν μπορούσαμε και ούτε θέλαμε να κάνουμε τίποτε. Δεν ήταν πια ούτε παιδί ούτε ένας άμυαλος νεαρός, αλλά ο δρ. Ερνέστο Γκεβάρα Ντε Λα Σέρνα που έκανε πια ό,τι του άρεσε. Το μόνο που μας έμενε ήταν να περιμένουμε ό,τι θα συνέβαινε με την αγωνία που προϋποθέτει κάτι τέτοιο, και να προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας, κάτι που αρνούνταν σχεδόν πάντα (...)

Ήμουν πολύ λυπημένος. Δεν κατάφερνα να καταλάβω το παιδί μου. Δεν κατανοούσα τον λόγο αυτών των τρελών ενεργειών, που τον απομάκρυναν από μας. Είχε κάνει μια υπεράνθρωπη προσπάθεια για να πάρει το πτυχίο του στην ιατρική, και όταν πια είχε τον τίτλο στην τσέπη του και του παρουσιαζόταν η ζηλευτή ευκαιρία να μπορέσει να εργαστεί δίπλα σ' έναν παγκοσμίου φήμης επιστήμονα σαν τον δρ. Πιζάνι, τίναζε τα πάντα στον αέρα, διακόπτοντας τους οικογενειακούς δεσμούς, φιλίες και δουλειά για να πάει σε άλλα μέρη.

Να αναζητήσει τι; Διερωτιόμουνα. Περιπέτειες; Γνωριμίες με μακρινούς ορίζοντες; Αρχαιολογικό πάθος; Όχι, δεν μπορούσε να είναι κάτι τέτοιο. Χωρίς καμιά αμφιβολία υπήρχε κάτι στο βάθος του είναι του που τον έσπρωχνε να προχωρήσει προς τα μπρος και αυτό το ακατανόητο κάτι μού αποσαφηνίστηκε.

Όταν ο καιρός, αφού γαλήνεψε το πνεύμα μου, μου έδωσε τη δύναμη να ξαναδιαδάσω και να αναλύσω τα γραμματά του και να μελετήσω το περιεχόμενό τους. Εκεί βρισκόταν η λύση των όσων δεν μπορούσα να κατανοήσω. Μέσα από αυτά, με υπομονή, μπόρεσα να λύσω το αίνιγμα, ακολουθώντας την πορεία της ιδεολογικής εξέλιξης, του Ερνέστο.

Όταν έπαιρνα τα γράμματά του αγανακτούσα (ήταν η μη κατανόησή μου). Αστειευόταν πάνω σε σοβαρά και επικίνδυνα πράγματα. Αλλά ούτε και αυτό ήταν τελείως αληθινό, γιατί τα αστεία του έκρυβαν συνήθως πράγματα που δεν ήθελε να πληροφορηθούμε για να μη στενοχωρηθούμε.

Ξαναδιαβάζοντας αυτά τα γράμματα, κατάφερα νά διαβάσω την εσωτερική του ζωή."

Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς

* Απόσπασμα από το βιβλίο τoυ Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς, Ο γιος μου, ο "Τσε" Γκεβάρα. Δημοσιευμένο στην Οδό Πανός τον Ιανουάριο του 1982, τ.4 και αναδημοσιευμένο στο: www.k-m-autobiographies.blogspot.com)

Comandante Che Guevara

Πυξίδα μέσα στον χρόνο
Κι ο μύθος να σου ανήκει
Είναι των ματιών σου οι κύκλοι
Που αγκαλιάσανε τον κόσμο