Μιλώντας πιο σοβαρά για το ηλεκτρονικό χρήμα

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Ενώ στο κατάφωτο προσκήνιο της επικαιρότητας έτρεχε η επίσκεψη Ολλάντ κι οι προσδοκίες Γαλλικών επενδύσεων, ή πάλι τα αδιέξοδα της διαπραγμάτευσης με την Τρόικα/Κουαρτέτο και την (ήδη) επίκληση “πολιτικής διαπραγμάτευσης”, μια παρουσίαση τεχνοκρατικής μελέτης πέρασε σχετικά απαρατήρητη. Δεν θα πρεπε! Φέρει πολύ μεγαλύτερη “υπόσχεση μέλλοντος” παρ’ ό,τι πολλά άλλα συζητούμενα αυτόν τον καιρό. Πρόκειται την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ “Τα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα”, μελέτη που επιχειρεί να δώσει σε μια γνώριμη συζήτηση- έχουν κατακλύσει τα ρεπορτάζ για τα POS στην αγορά – ένα πιο μελετημένο, συνεπώς πιο ουσιαστικό και αξιοποιήσιμο περιεχόμενο.

Περί τίνος πρόκειται; Μια πολύ ευρύτερη χρήση των καρτών και γενικά του ηλεκτρονικού χρήματος στις καθημερινές και στις μεγαλύτερης αξίας συναλλαγές που μπορεί – αυτό έγινε αισθητό μέσα στο κλίμα των capital controls – να αποτελέσει αυτοματοποιημένη μέθοδο ελέγχου/περιστολής/καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Η εν λόγω μελέτη του ΙΟΒΕ ξεκίνησε πριν ένα χρόνο: οπότε, όταν “έπεσαν από τον ουρανό” τα capital controls, βρέθηκε διαθέσιμο ένα θεόσταλτο πρωτογενές “υλικό πειράματος”! 

Εκείνο που η μελέτη δείχνει, είναι πώς και σε ποια έκταση η χρήση του ηλεκτρονικού χρήματος – η οποία στην Ελλάδα είναι πολύ-πολύ πιο πίσω σε σχέση με κάθε, σχεδόν, Ευρωπαϊκή χώρα – βελτιώνει την απόδοση φορολογικά, πώς συνολικά βοηθά στην ανάσχεση της παραοικονομίας. Το επιχείρημα έχει πολλές φορές αναπτυχθεί, όμως περισσότερο θεωρητικά/ηθικολογικά: εδώ, τα στοιχεία του ΙΟΒΕ το στηρίζουν βήμα-βήμα. Αξιοποιεί άλλωστε η μελέτη ΙΟΒΕ και συγκριτικά στοιχεία απο χώρες όπου χρησιμοποιήθηκαν (α) κίνητρα, όπως εκπτώσεις από τον ΦΠΑ ή/και από τους φόρους εισοδήματος, (β) “τερτίπια”, όπως λοταρίες σε όσους πληρώνουν με κάρτες, (γ) απαγορεύσεις της χρήσης μετρητών για μεγαλύτερης αξίας συναλλαγές. Κάπως έτσι, στην Ν. Κορέα από 14,7% των συναλλαγών το 1999, βρέθηκε το 65% να καλύπτεται με κάρτες το 2010 – με τον ετήσιο ρυθμό εισπράξεων φόρου εισοδήματος να είναι 13,5% τον χρόνο (έναντι αύξησης του ΑΕΠ 6,5% ετησίως).

Ευτύχημα είναι που οι προτάσεις του ΙΟΒΕ για την Ελλάδα αποφεύγουν τον σκόπελο των κραυγών για μέτρα καταναγκασμού – είχαμε φθάσει να ακούγονται μέχρι και ακραίες προτάσεις για κατάργηση των μετρητών μέσα σε μια 5ετία, όταν ο … Διοικητής της Bundesbank Γιενς Βάϊντμαν έβαλε παρόμοια πρόταση στο ψυγείο, για την Γερμανία (!), θεωρώντας ότι ένας στόχος του να έρθουν οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά μέσα από 48% σε 52% θα ήταν ήδη επιτυχία…- και επικεντρώνονται σε κίνητρα. Κλιμακωτές εκπτώσεις 1%-5%-10% επί της αξίας συναλλαγών άμα χρησιμοποιείται κάρτα, (ανάλογα με το αν πρόκειται για “ασφαλείς” συναλλαγές, π.χ. σε σουπερμάρκετ, για μεσαίες, ή για “υψηλού κινδύνου” όπως σε ελεύθερους επαγγελματίες/επιτηδευματίες), διάδοση των POS/μηχανακίων για κάρτες στα μαγαζιά ΚΑΙ στις δημόσιες υπηρεσίες, μείωση του κόστους χρήσης POS λοταρίες – άντε και μια λελογισμένη απαγορευσούλα χρήσης μετρητών (=αποθάρρυνση). 

Με τέτοια μέτρα, το ΙΟΒΕ θα προσδοκούσε πρόσθετα έσοδα 690 εκατ. ευρώ τον χρόνο, με μετριοπαθείς προβολές, ενώ 1,6 δις με πιο αισιόδοξο σενάριο. Διόλου ασήμαντο.

*Συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)