ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Οι πρώτοι Νεοφιλελεύθεροι

Το κόμμα των Νεοφιλελευθέρων ιδρύθηκε απο τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στις 5 Σεπτεμβρίου 1977, με διακηρυγμένο σκοπό να υποκαταστήσει την «ανεπαρκή» κυβέρνηση της Ν.Δ. και την «ανίκανη» αξιωματική αντιπολίτευση της Ενωσης Κέντρου

Δύο ολόκληρα χρόνια πριν από την εκλογική νίκη της Θάτσερ στη Βρετανία, κι ακόμη περισσότερα προτού ο όρος «νεοφιλελευθερισμός» καθιερωθεί στο παγκόσμιο πολιτικό λεξιλόγιο, το εγχώριο Κόμμα Νεοφιλελευθέρων χτυπούσε την πόρτα του ελληνικού Κοινοβουλίου.

Ο λόγος για το κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στις 5 Σεπτεμβρίου 1977, με διακηρυγμένο σκοπό να υποκαταστήσει την «ανεπαρκή» κυβέρνηση της Ν.Δ. και την «ανίκανη» αξιωματική αντιπολίτευση της Ενωσης Κέντρου.

Τελικά ο βίος του κόμματος υπήρξε εξαιρετικά βραχύς: αφού απέσπασε 1,08% πανελλαδικά στις εκλογές της 20.11.1977, εκλέγοντας δύο βουλευτές στα Χανιά (Μητσοτάκης) και στο Ρέθυμνο (Παύλος Βαρδινογιάννης), απορροφήθηκε τον επόμενο Μάιο από τη Ν.Δ. στο πλαίσιο της διεύρυνσης που επιχείρησε ο ιδρυτής και πρόεδρός της προς το Κέντρο.

Ο Μητσοτάκης ανέλαβε το υπουργείο Συντονισμού (νυν Εθνικής Οικονομίας), σηματοδοτώντας την εγκατάλειψη της «σοσιαλμανίας» του προκατόχου του, Παναγή Παπαληγούρα, και την υιοθέτηση μιας πολιτικής λιτότητας που προσπάθησε να πάρει πίσω τις παραχωρήσεις των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων προς τα λαϊκά στρώματα και το εργατικό κίνημα.

Η Ν.Δ. υιοθέτησε μάλιστα, αργότερα, ως έμβλημά της μια εκδοχή του πυρσού των Νεοφιλελευθέρων, αντικαθιστώντας τη φωτογραφία του Καραμανλή που, μετά τη μεταπήδηση του τελευταίου στην προεδρία της Δημοκρατίας (1980), ήταν αδύνατο να ταυτίζεται πλέον απροκάλυπτα με κάποιο κόμμα.

Δεν πρέπει πάντως να παρασυρθούμε από τις λέξεις και να θεωρήσουμε το Κόμμα Νεοφιλελευθέρων ως πρωτοπόρα εκδοχή του ομώνυμου διεθνούς ρεύματος. Οπως διευκρίνισε και ο ιδρυτής τους στην εναρκτήρια συνέντευξη Τύπου, «νεοφιλελεύθεροι» σήμαινε απλώς «ανασύσταση» του προπολεμικού βενιζελισμού «προσαρμοσμένου στις ανάγκες της εποχής μας».

Το πολιτικό πρόγραμμά του, όπως αποτυπώνεται στο προεκλογικό υλικό που παρουσιάζουμε, δεν έχει στην πραγματικότητα τίποτα το (πολιτικά ή οικονομικά) «φιλελεύθερο». Αντιπροσωπεύει, αντίθετα, τη σύζευξη του πιο ακραίου τοπικισμού με τον λαϊκίστικο αρχηγισμό και την εργαλειακή επίκληση του παρελθόντος: σαν νέος Βενιζέλος, ο Μητσοτάκης θα ξαναδώσει πνοή στην Ελλάδα μετά το «οικονομικό χάος» που προκάλεσε ο «αποτυχημένος» Καραμανλής, η δε Κρήτη θ’ αναλάβει για ακόμη μια φορά τα ηνία του έθνους, διορθώνοντας τις επιπτώσεις του «αντικρητικού πνεύματος» της Ν.Δ.

Η καταπολέμηση αυτού του «αντικρητικού πνεύματος» συγκρότησε την αιχμή του δόρατος της καμπάνιας των Νεοφιλελευθέρων στη μεγαλόνησο, όπου απέσπασαν και το 69,1% των ψήφων τους.

Αν τα επίσημα φυλλάδια του κόμματος περιορίστηκαν κυρίως στην καταγγελία της ολιγωρίας των κυβερνήσεων Καραμανλή απέναντι στα τοπικά αγροτικά προβλήματα, πολύ πιο εύγλωττη είναι μια προκήρυξη που κυκλοφόρησε ανώνυμα σε κομματικό (λαδί) χρώμα και διανεμόταν παράλληλα με το υπόλοιπο υλικό: ο «αντικρητισμός της Ν.Δ.» τεκμηριώνεται εδώ με βάση όχι μόνο τα περιορισμένα κονδύλια που δόθηκαν στο νησί, αλλά και τον συστηματικό παραγκωνισμό των Κρητικών -ντόπιων και ξενιτεμένων- στους νεοδημοκρατικούς «διορισμούς [στο Δημόσιο] χωρίς διαγωνισμό».

Η επαγγελία περισσότερων ρουσφετολογικών προσλήψεων αναδεικνυόταν έτσι, εμμέσως πλην σαφώς, ως η κεντρική «νεοφιλελεύθερη» πολιτική πρόταση για τη «διέξοδο από τα αδιέξοδα» του τόπου.

Μοναδικό πεδίο σύγκλισης με τον βορειοελλαδίτη «εθνάρχη», καθοριστικό όμως για τη μεταπήδηση της επόμενης χρονιάς, αποτελούσε η ένθερμη συνηγορία του μητσοτακικού κόμματος υπέρ της ΕΟΚ -και η καταγγελία όσων (ΠΑΣΟΚ και «ΚΚΕξ») απέκρυπταν το αναμενόμενο «μάννα εξ ουρανού» των κοινοτικών κονδυλίων προς την ελληνική γεωργία.

Επιμέλεια: Τάσος Κωστόπουλος


Πηγή efsyn