oikonomica
Πολύς λόγος γίνεται για τις διαρθρωτικές αλλαγές που
πρέπει να γίνουν στη χώρα μας για να «ανοίξει» η αγορά. Να ιδιωτικοποιηθούν οι
ΔΕΚΟ που ακόμα έχει στην κατοχή του το κράτος. Να ανοίξουν τα κλειστά
επαγγέλματα. Να απαλειφθούν οι αγκυλώσεις, να λειτουργήσει καλύτερα ο
ανταγωνισμός. Να μπορέσουν επιτέλους οι ξένοι να επενδύσουν στην Ελλάδα, να
δημιουργηθούν δουλειές για τους ανέργους. Σε πρώτο άκουσμα όλα αυτά ακούγονται
καλά. Είναι όμως έτσι; Ας τα εξετάσουμε ένα ένα.
Πρώτο στη λίστα είναι η
ιδιωτικοποίηση των πρώην ΔΕΚΟ. Όχι όλων βέβαια, πρώτες στη λίστα είναι οι
κερδοφόρες ΔΕΚΟ και τα φυσικά μονοπώλια της χώρας. Ηλεκτρισμός, νερό, λαχεία,
στοιχήματα, διυλιστήρια. Εταιρείες που είναι κερδοφόρες και συνεισφέρουν θετικά
στον κρατικό προϋπολογισμό. Σε μερικές περιπτώσεις η ιδιωτικοποίηση είναι τόσο
παράλογη που απορεί κάνεις πως είναι δυνατόν να υποστηρίζεται δημόσια. Σίγουρα
όλες οι κρατικές επιχειρήσεις μπορούν να διοικηθούν πολύ αποτελεσματικότερα,
αλλά μια εταιρεία, όπως π.χ ο ΟΠΑΠ, ή τα κρατικά λαχεία που αν πουληθούν ο νέος
ιδιοκτήτης θα κάνει απόσβεση των χρημάτων του σε δυο χρόνια χωρίς να αλλάξει
κάτι στη λειτουργία της επιχείρησης δεν είναι δυνατόν να πωλείται. Η
ιδιωτικοποίηση μιας τέτοιας επιχείρησης είναι αδιανόητη.
Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις
που μια εταιρεία που στην παρούσα φάση είναι οριακά κερδοφόρα, όπως η ΔΕΗ, η
οποία αναγκάζεται να αυξάνει τα τιμολόγιά της ανά έτος, ο τρόπος που επιλέγεται
για να ανοίξει η αγορά είναι ακατανόητος. Αρχικά υπήρξε η πρόθεση να πουληθούν
μετοχές που έχει στην κατοχή του κράτος μέσω του χρηματιστηρίου. Η λύση αυτή
ήταν τόσο παράλογη που ευτυχώς δεν προωθήθηκε. Η συνολική κεφαλαιοποίηση[1] της
ΔΕΗ αυτή τη στιγμή (αρχές 2012) είναι μικρότερη από 4 λιγνιτικά εργοστάσια
μεσαίου μεγέθους. Είναι προφανές ότι η αξία της επιχείρησης είναι πολλαπλάσια.
Αυτή τη στιγμή συζητείται η πώληση κάποιων μονάδων παραγωγής σε ιδιώτες, οι
οποίοι ακολούθως θα πουλάνε το ρεύμα αυτών των μονάδων στη ΔΕΗ και η ίδια θα το
διανέμει στους καταναλωτές.
Το εύλογο ερώτημα είναι: ποιό το
νόημα; Ποιό το κέρδος για τον καταναλωτή; Αν ένας ιδιώτης θέλει να επενδύσει
και να χτίσει μια νέα μονάδα να του δώσουνε την άδεια. Μήπως θα εξορθολογίσει
τη λειτουργία των εργοστασίων και θα προσφέρει φθηνότερο ρεύμα; Η εμπειρία της
πώλησης του ΟΤΕ δεν μας το έχει διδάξει αυτό. Ο ΟΤΕ ανήκει κατά πλειοψηφία στην
Deutsche Telecomm. Καμιά συνταρακτική μεταβολή. Το προσωπικό του οργανισμού μειώθηκε
δραστικά, οι μισθοί του μειώθηκαν, οι τιμές έμειναν στα ίδια επίπεδα και δεν
είδαμε καμία μεγάλη επένδυση σε νέες τεχνολογίες που δεν θα έκανε και ο ΟΤΕ αν
παρέμενε στο παλιό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ο ιδιώτης λοιπόν δεν θέλει να έρθει στην Ελλάδα για να επενδύσει,
αλλά για να εισπράξει. Αν ήθελε να επενδύσει δεν θα αγόραζε έτοιμες εταιρείες –
φυσικά μονοπώλια, θα έφτιαχνε κάτι δικό του.
Δεύτερο στη λίστα είναι το
άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Ένα σημαντικό μέρος της μεσαίας τάξης
στην Ελλάδα αποτελούνταν από ελεύθερους επαγγελματίες με ικανοποιητικές
απολαβές. Γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, αυτοκινητιστές, φορτηγατζήδες,
φαρμακοποιοί, συμβολαιογράφοι. Ο κατάλογος είναι πολύ μεγάλος. Η ανάγνωση μιας
από τις ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες που στηρίζουν την επιλογή της
συμμόρφωσης στις επιταγές των δανειστών μας μπορεί να παρέχει πολύ περισσότερα
παραδείγματα. Η ύπαρξη των κλειστών επαγγελμάτων προβάλλεται ως τροχοπέδη στην
οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Είναι όμως έτσι;
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποια
επαγγελματικά προνόμια που έχουν απονεμηθεί σε κάποιες κατηγορίες ελευθέρων
επαγγελματιών και εργαζομένων. Ποια είναι όμως η απελευθέρωση που προωθείται;
Στόχος στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η κατάργηση των κατώτατων αμοιβών
για κάποιες υπηρεσίες και η δυνατότητα σε οποιονδήποτε να ασκήσει το επάγγελμα,
ακόμα και σε ανώνυμες εταιρείες. Αυτό στην πράξη θα σημαίνει ότι ο ελεύθερος
επαγγελματίας, ο οποίος αποκόμιζε ένα πολύ ικανοποιητικό εισόδημα θα μετατραπεί
σταδιακά σε υπάλληλο με σίγουρα χαμηλότερες αμοιβές. Σε μερικές περιπτώσεις η
απονομή άδειας, όπως στα ταξί ή στα φορτηγά, παύει να γίνεται εφ’ άπαξ, αλλά
αντίθετα ανανεώνεται μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, επιβάλλοντας
επί πλέον επιβάρυνση στον επαγγελματία. Τέτοια επιβάρυνση που τελικά δε θα τον
συμφέρει να την κρατήσει. Αντίθετα μια ανώνυμη εταιρεία που λειτουργεί με
βιβλία Γ’ κατηγορίας θα μπορεί εύκολα να τα εμφανίζει σαν έξοδα και σε
συνδυασμό με τη χαμηλότερη φορολογία που απολαμβάνει, θα επικρατήσει στην
αγορά.
Το όφελος για τον καταναλωτή
μπορεί να είναι στην αρχή μια μείωση της τιμής. Το κόστος όμως θα είναι πολύ
μεγαλύτερο. Οι επαγγελματίες, τους οποίους μας παρουσιάζουν σαν μειοψηφία που
λυμαίνεται την κοινωνία δεν είναι τόσο λίγοι. Αν τους αθροίσει κάνεις μαζί με
τους δημοσίους υπαλλήλους της χώρας μπορεί να φτάσει και τα 2.000.000. Η
πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού της χώρας και σίγουρα αυτοί που κινούν την
αγορά. Αν η αγοραστική δύναμη αυτών των 2.000.000 ανθρώπων μειωθεί, όπως και
έχει συμβεί, οι υπόλοιποι θα δυσκολευτούν να επιβιώσουν. Δεν θα υπάρχουν πλέον
καταναλωτές να επωφεληθούν της μείωσης των τιμών, αν τελικά υπάρξουν τέτοιες.
Τα κέρδη από αυτές τις δραστηριότητες αυτή τη στιγμή επανα προωθούνται στην
εσωτερική αγορά. Αν τους 1.000.000 + προνομιούχους αντικαταστήσουν 50.000
επιχειρηματίες, που θα τοποθετηθούν αυτά τα κέρδη; Στην εσωτερική αγορά ή σε
μια τράπεζα του εξωτερικού.
Αφού όμως έχουν αρθεί οι
δυσλειτουργίες, θα μπορέσουν να έρθουν οι ξένοι, να επενδύσουν στην Ελλάδα και
να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Ας δούμε τι μας έχει διδάξει η εμπειρία
μας από τις ξένες πολυεθνικές που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.
Carrefour, Lidl, Media Markt, IKEA, Praktiker, Zara. Τι είδους θέσεις εργασίας
δημιούργησαν και τι μισθούς πληρώνουν; Πόσες ελληνικές επιχειρήσεις έκλεισαν
εξ’ αιτίας της λειτουργίας τους. Μείωσαν συνολικά την ανεργία, ή την αύξησαν;
Τη μοίρα αυτών των μικρών επιχειρήσεων που έκλεισαν θα μοιραστούν και οι
«προνομιούχοι» ελεύθεροι επαγγελματίες, των οποίων τα επαγγέλματα θα ανοίξουν.
Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε
ότι είναι λάθος η διάκριση ανάμεσα στους ελληνικούς και ξένους επιχειρηματικούς
κολοσσούς. Το πρόβλημα το δημιουργεί η ίδια η ύπαρξή τους, η οποία καταστρέφει
μεσαία εισοδήματα και δημιουργεί χαμηλά.
Όλες αυτές οι δυσλειτουργίες,
όπως μας παρουσιάζονται, συντελούν σε μια αναδιανομή εισοδήματος μέσα στη χώρα.
Στην ουσία προστατεύουν τη μεσαία τάξη από τον ανταγωνισμό, ο οποίος στη
σημερινή διεθνοποιημένη οικονομία, με την παραγωγή εντάσεως κεφαλαίου και την
υπερπροσφορά εργασίας, δεν είναι πάντα ευεργετικός. Στην οικονομία, όπως και
στη βιολογία ο ισχυρότερος επικρατεί πάντα και χωρίς τις λεγόμενες «αγκυλώσεις»
θα καταλήξουμε να εργαζόμαστε όλοι σε συνθήκες ανατολικής Ασίας.
Σίγουρα όλα αυτά αποτελούν
ανασταλτικό παράγοντα για την πραγματοποίηση μιας επένδυσης. Δυστυχώς όμως, οι
λύσεις που προτείνονται δεν αποσκοπούν στη βελτίωση της κατάστασης και στη
δημιουργία νέου εισοδήματος στη χώρα, αλλά στην αρπαγή του εισοδήματος από τη
μεσαία τάξη, η οποία ραγδαία θα μετατραπεί σε κατώτερη, και τη μεταφορά του
πλούτου της προς μια σαφώς μικρότερη ολιγαρχία.
[1] Κεφαλαιοποίηση είναι η συνολική αξία όλων των μετοχών της επιχείρησης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου