Στόχοι της νομισματικής πολιτικής

oikonomica

H άσκηση νομισματικής πολιτικής είναι η διαδικασία με την οποία η νομισματική αρχή μιας οικονομικής περιοχής ελέγχει την ποσότητα και το κόστος του χρήματος στην οικονομία. Επίσημοι στόχοι μιας νομισματικής πολιτικής είναι ο έλεγχος του πληθωρισμού, η ανάπτυξη της οικονομίας, η μείωση της ανεργίας και ο έλεγχος της ισοτιμίας του νομίσματος με ξένα νομίσματα. Η νομισματική πολιτική μπορεί να είναι επεκτατική ή περιοριστική.

Επεκτατική είναι η νομισματική πολιτική που αυξάνει την ποσότητα του χρήματος στην αγορά ενθαρρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη. Η αύξηση του χρήματος στην αγορά βέβαια προκαλεί και αύξηση του πληθωρισμού.

Περιοριστική είναι η νομισματική πολιτική που μειώνει την ποσότητα χρήματος στην αγορά συγκρατώντας τον πληθωρισμό.

Ποιοι είναι όμως οι στόχοι της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ); Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της ΕΚΤ, ο πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Η ΕΚΤ στοχεύει στη διατήρηση του πληθωρισμού κάτω από το 2%. Ποιοι όμως επωφελούνται από τον χαμηλό πληθωρισμό;

Οι έχοντες ευέλικτο εισόδημα, έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματίες, δεν επηρεάζονται από τον υψηλό πληθωρισμό. Έχουν τη δυνατότητα να αναπροσαρμόζουν τις αμοιβές τους άμμεσα ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς.

Ωφελούμενοι από τον υψηλό πληθωρισμό είναι οι οφειλέτες καθώς βλέπουν το χρέος τους να χαμηλώνει σε πραγματική αξία με μεγάλη ταχύτητα με την επικράτηση υψηλού πληθωρισμού. Ωφελημένες μπορεί να βγαίνουν και οι εθνικές κυβερνήσεις καθώς το δημόσιο χρέος μπορεί να αυξάνεται λόγω της επιβάρυνσής του από τόκους, αποπλρηρώνεται όμως σε τρέχουσες τιμές με φθηνότερο χρήμα από αυτό με το οποίο συνάφθηκε.

Αντίθετα οι έχοντες σταθερό εισόδημα, μισθωτοί και συνταξιούχοι, βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται δραστικά με την επικράτηση υψηλού πληθωρισμού στην οικονομία. Οι αποταμιεύσεις χάνουν την αξία τους πολύ γρήγορα. Ο στόχος λοιπόν της συγκράτησης του πληθωρισμού υιοθετήθηκε για να προστατευθούν οι έχοντες χαμηλό εισόδημα και οι αποταμιεύσεις, όπως ευρέως προβάλλεται;

Υπάρχει όμως και μια τρίτη κατηγορία η οποία πλήττεται από τον υψηλό πληθωρισμό. Οι πιστωτές. Με την επικράτηση υψηλού πληθωρισμού η πραγματική αξία των δανείων που αποπληρώνεται χαμηλώνει με την πάροδο του χρόνου. Η ονομαστική αξία μπορεί να είναι η ίδια και να επαυξάνεται με το επιτόκιο, ο αυξημένος πληθωρισμός όμως τρώει τα κέρδη των πιστωτών.

Αν αναλογιστούμε δε το μέγεθος του χρέους σε μια οικονομία, το οποίο ελέγχεται από το τραπεζικό σύστημα και τα κέρδη που αποκομίζει από την προσπάθεια των υπολοίπων μερών της οικονομίας να το αποπληρώσουν καταλαβαίνουμε ότι ο στόχος του χαμηλού πληθωρισμού τίθεται αποκλειστικά για την προστασία των κερδών του τραπεζικού συστήματος.

Η νομισματική πολιτική λοιπόν της ΕΚΤ κι των υπολοίπων κεντρικών τραπεζών κύριο στόχο έχει την προστασία των κερδών του τραπεζικού συστήματος και όχι την ανάπτυξη της οικονομίας, την καταπολέμηση της ανεργίας ή τη μείωση του δημοσίου χρέους, στόχοι που έστω και βραχυπρόθεσμα μπορούν να επιτευχθούν με την άσκηση της κατάλληλης νομισματικής πολιτικής.