Η κοροϊδία των εμπροσθοβαρών μέτρων και της επιμήκυνσης

oikonomica

Έχουμε γίνει μάρτυρες από την εποχή της ψήφισης του μνημονίου ΙΙ μιας ατελείωτης δημόσιας συζήτησης σχετικά με τη δυνατότητα της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει στη λήψη των μέτρων που προβλέπονται σε αυτό. Οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας αναγνωρίζουν τις δυσκολίες, την ύφεση που θα ακολουθήσει και τη δυστυχία που θα ενσκήψει στον ελληνικό λαό διατυμπανίζουν δεξιά και αριστερά ότι προτίθενται να διαπραγματευτούν με την τρόικα για την επιμήκυνση της εφαρμογής του προγράμματος. Από τα δύο χρόνια που προέβλεπε η αρχική συμφωνία προτίθενται να ζητήσουν τέσσερα. Έτσι η δημοσιονομική προσαρμογή που είναι απαραίτητη θα απλωθεί σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα είναι λιγότερο επώδυνη.

Η δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπεται από το πρόγραμμα ανερχόταν σε 11 δις ευρώ. Το νούμερο αυτό από 11,2 δις που ήταν αρχικά, άρχισε να ανεβαίνει σταδιακά, δημοσίευμα με δημοσίευμα στα 11,3, 11,4, 11,5 έως τα 11,9 δις Ευρώ. Κανένας δεν ήξερε ακριβώς πόσο μεγάλη ήταν η δημοσιονομική προσαρμογή που ήταν απαραίτητη, λες και μερικές εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ ήταν κάτι το κοινότυπο και υποδεέστερο και δεν άξιζε τη σοβαρή ενασχόληση μαζί του έτσι ώστε να μπορεί να δοθεί ένα ακριβές νούμερο. Μετά τα 11,9 δις τα δημοσιεύματα πηδήξανε κατ’ ευθείαν στα 13,5 δις. Δεν υπήρχε λόγος να συνηθίζουμε το κοινό στο νούμερο 12 όταν ήταν προφανές ότι θα το ξεπεράσουμε.

Γιατί όμως αναφερόμαστε στον όρο δημοσιονομική προσαρμογή και όχι στον όρο μέτρα, όπως είναι πιο κοινότυπο στα ΜΜΕ. Λέγοντας μέτρα 11 δις μέσα σε δύο χρόνια αφήνεται να εννοηθεί ότι το κράτος θα εξοικονομήσει 5,5 δις σε κάθε ένα από τα δύο έτη. Δεν είναι όμως έτσι. Η τρόικα ζητάει τα μέτρα να είναι εμπροσθοβαρή. Δηλαδή να ληφθούν μέτρα ύψους 9-10 δις για το 2013. Σημαίνει αυτό ότι η επιβάρυνση για το 2014 θα είναι μόνο 4-5 δις. Όχι βέβαια. Η επιβάρυνση για το 2014 θα είναι 13,5 δις (με τα νέα νούμερα), συν τα 9 του 2013, σύνολο 22,5 δις σε δύο χρόνια. Γιατί όμως η τρόικα επιμένει στο να ληφθεί η πλειοψηφία των μέτρων το 2013; Ο λόγος είναι απλός. Τα χρήματα πάλι δε φτάνουν. Η χρονιά κατά την οποία λήγουν τα περισσότερα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου είναι το 2014. Σίγουρα αν τα πράγματα συνεχίσουν με το ρυθμό που κυλάνε σήμερα μέσα στο 2013 θα ξεκινήσει συζήτηση για νέα μέτρα, έτσι ώστε να επιτευχθεί ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα και να χρειαστούν λιγότερα δανεικά για την αποπληρωμή των ομολόγων που λήγουν το 2014.

Πηγή: Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2013

Ας δούμε όμως τη συζήτηση σχετικά με την επιμήκυνση. Ο υπουργός οικονομικών λέει παντού ότι πρέπει πρώτα να λάβουμε τα μέτρα και μετά να ζητήσουμε επιμήκυνση. Μία πρόταση χωρίς κανένα απολύτως νόημα. Μα θέλουμε να ζητήσουμε επιμήκυνση για να αποφύγουμε τη λήψη όλων των μέτρων απότομα. Άμα τα πάρουμε, και μάλιστα είναι και εμπροσθοβαρή, τι νόημα έχει η επιμήκυνση μετά. Η επιμήκυνση που ζητάμε δεν αναφέρεται στα μέτρα, αλλά στην αποπληρωμή των δανείων της τρόικας. Η αρχική συμφωνία προέβλεπε την αποπληρωμή των δανείων σε ορίζοντα τριετίας με τη λογική ότι η Ελλάδα θα έβγαινε στις αγορές το … 2011, σύμφωνα με τον τότε υπουργό οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου. Μπορεί βέβαια να μην αποταμιεύτηκαν ποτέ όλα τα χρήματα του Μνημονίου Ι, αυτά όμως που αποταμιεύτηκαν θα πρέπει να αποπληρωθούν και μόνο μέσω ενός νέου δανείου θα γίνει αυτό εφικτό. Και επειδή το δάνειο μπορεί να προέλθει μόνο από την τρόικα, η οποία και έδωσε το προηγούμενο δάνειο, είναι πολιτικά ευκολότερο να επιμηκυνθεί η αποπληρωμή του προηγουμένου, παρά να ληφθεί νέο.

Η επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου βέβαια έχει κόστος, ανάλογα με τον τρόπο που θα γίνει. Είτε θα αποπληρώνουμε μόνο τόκους για κάποια χρόνια, είτε θα κεφαλαιοποιήσουμε τους τόκους για κάποια χρόνια, πράγμα που συνεπάγεται μεγαλύτερο κεφάλαιο προς αποπληρωμή στο μέλλον. Ένα ακόμη ερώτημα είναι πιο ή ποια από τα τρία μέρη της τρόικα θα επιβαρυνθεί σε ένα ενδεχόμενο κούρεμα τμήματος αυτού του χρέους. Το ΔΝΤ δεν έχει δεχτεί ποτέ στην ιστορία του κούρεμα χρέους σε αυτό. Η ΕΚΤ ως τώρα δεν έχει δείξει καμία διάθεση να υποστεί απώλειες. Αντίθετα έχει κερδοσκοπήσει πάνω στο ελληνικό χρέος. Ο μόνος που μένει είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή οι εταίροι μας στην Ευρωζώνη. Αυτό όμως είναι η πιο επώδυνη λύση. Σε μια περίοδο που οι προϋπολογισμοί των κρατών της ΕΕ δέχονται αφόρητες πιέσεις ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους προς αυτούς θα δημιουργήσει μεγάλη αντιπάθεια προς την Ελλάδα και αυτό δεν είναι ποτέ καλό …